Адам туылмайды, адам болады
жүктеу/скачать 16,93 Kb.
|
6срспппп
|
6-СРСП. 1. "Адам туылмайды, адам болады" Бұл тұжырымның мәні адамның бүкіл өмірінде тұлғақалыптасады және дамиды. Мен бұл пікірмен толықкелісемін және бұған дәлел ретінде бірқатар дәлелдеркелтіремін. Тұлға дегеніміз не? Тұлға-бұл сананың иесіретінде, бірқатар әлеуметтік қасиеттерге ие адам. Бұл тұжырымдама әлеуметтенумен тығыз байланысты. Әлеуметтену-бұл адамның өмір бойы қалыптасуы, адамныңәлеуметтік маңызды қасиеттерін дамыту процесі. Бұлпроцестің маңызды құрамдас бөліктері әлеуметтенуагенттері - мәдени нормаларды оқытуды және әлеуметтікрөлдерді игеруді қамтамасыз ететін адамдар мен мекемелерболып табылады. Мұндай агенттер отбасы, мемлекет, еңбекұжымы, білім беру жүйесі, бұқаралық ақпарат құралдарыжәне басқалар болуы мүмкін. Көптеген әдебиеттертұлғаның даму тақырыбын қозғайды. Мысалы, Александр Сергеевич Пушкиннің "Капитан қызы" романында бастыкейіпкер Петр Андреевич Гриневтің әлеуметтену процесінбайқауға болады. Жас жігіт өзінің отбасы-әлеуметтенуагенті туралы айтатын фрагментті еске түсірейік. Ол ата-анасына оның мінезін қалыптастыруға белсенді қатысқаныжәне оған мейірімділік, еңбекқорлық, адалдық пен адалдықты дамытқаны үшін алғыс білдіреді. Бұл әлеуметтікмаңызды қасиеттер кейіпкерге қызметте көп көмектесті. Романда біз Питер Гриневтің бүлінген және жеңіл-желпіжігіттен күшті және дана адамға дейін қалай үлкен жолжүретінін білеміз. Демек, адам туылмайды, бірақ болады. Мен жеке тәжірибеден тағы бір мысал келтіремін. Кедейотбасында к. ата-анасы ұлын дұрыс тәрбиелеп, оған жақсыбілім беруге және оның барлық мүдделерін қамтамасызетуге тырысты. Мектеп пен институтты бітіргеннен кейінбіраз уақыттан кейін ол фирманың директоры болды. Ендіұлы қарт ата-ананы толығымен қамтамасыз етеді. Өйткені, олар оның жеке басын қалыптастыруға, әлеуметтік маңыздықасиеттерді дамытуға көмектесті, соның арқасында олөмірде болды. Осылайша, тұлғаның қалыптасуыәлеуметтену барысында жүреді. Бұл процесс өмір бойыжалғасады, сондықтан адам туылғаннан бастап емес, біртіндеп жеке тұлғаға айналады. 2. Ішкі факторларға қарама-қайшылықтардан, мүдделерденжәне басқа да себептерден туындайтын, өзін-өзітәрбиелеуде, сондай-ақ іс-әрекет пен қарым-қатынастажүзеге асырылатын жеке тұлғаның өзіндік белсенділігіжатады. Сыртқы факторларға табиғи және әлеуметтік макро, мезо және микроорта, кең және тар, Әлеуметтік жәнепедагогикалық мағынада білім беру жатады. Қоршаған орта мен тәрбие – бұл әлеуметтік факторлар, ал тұқым қуалаушылық – биологиялық фактор. Тұқым қуалаушылық-организмдердің ата-анадан балаларғабелгілі бір қасиеттер мен ерекшеліктерді беру қасиеті. Тұқым қуалаушылық гендерге байланысты (грек тіліненаударғанда "ген" "туу" дегенді білдіреді), ғылыморганизмнің қасиеттері организмнің қасиеттері туралыбарлық ақпаратты сақтайтын және беретін гендік код түрінде шифрланғанын дәлелдеді. Генетика адамның тұқымқуалайтын даму бағдарламасын ашты. Бұл адамды адамғаайналдыратын жалпы нәрсе және адамдарды бір-бірінеұқсамайтын керемет нәрсе тұқым қуалаушылыққабайланысты екендігі анықталды. Генотиптің өзгеруіне байланысты адамның туа біткенерекшеліктерін қолайсыз өмірлік жағдайлардың салдарыболып табылатын сатып алынғандардан ажырату қажет. Мысалы, баланың дамуындағы аурудан, физикалықжарақаттардан немесе қадағалаудан кейінгі асқынулар, тамақтану режимінің бұзылуы, еңбек, дененің қатаюы жәнет.б. психиканың ауытқуы немесе өзгеруі субъективтіфакторлардың нәтижесінде пайда болуы мүмкін: қорқыныш, қатты жүйке күйзелістері, мас болу және ата-аналардың азғындық әрекеттері, басқа да жағымсызқұбылыстар. Алынған өзгерістер тұқым қуаламайды. Егергенотип өзгермесе, онда адамның жатырішілік дамуынабайланысты кейбір туа біткен жеке ерекшеліктері де тұқымқуаламайды. Оларға мас болу, сәулелену, алкогольдің әсері, босану жарақаттары және т. б. сияқты себептердентуындаған көптеген ауытқулар жатады. жүктеу/скачать 16,93 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|