Аксиология философиясы және этика

Болмыс мәселесін құрылымдық-типологиялық талдау тұрғысынан қарастыра отырып, болмыстың келесідей негізгі деңгейлері мен түрлерін бөліп көрсетуге болады:

«Бірінші табиғат» -табиғи заттар мен құбылыстардың жиынтығы. Ол биологиялық-ғарыштық эволюцияның нәтижесі ретінде пайда болады және объективті және бастапқы шындық мәртебесіне ие. Табиғаттың алғашқы сипаты адам мен оның рухы табиғатта және табиғаттың арқасында дүниеге келеді, болмыс эволюциясының шексіз тізбегінде кейінгі буындардың бірі болып табылады. Табиғат түпнегіз және объективті, бұл онсыз мүмкін емес өмірдің өзі, және адам қызметі.

«Екінші табиғат» адам қызметінің процесінде пайда болады, адамның еңбегі мен білімін іске асырады, яғни адамдардың белгілі бір әлеуметтік-мәдени қажеттіліктерін саналы түрде қамтамасыз ету үшін құрылады. «Екінші табиғат» болмысы «бірінші табиғаттың» материалдықтың және мүмкіндіктерінің бірлігі және оның мақсатты, саналы іс-әрекетінде жүзеге асырылған адамның қажеттілігі болып табылады. Осылайша, «екінші табиғат» материалдық және рухани болмыстың өзара іс-қимылының нәтижесі болып табылады және бірінші табиғатпен салыстырғанда «кешенді» (табиғи-рухани-әлеуметтік) сипатқа ие жаңа түрдегі шындық болып табылады.;