Алимхан Жунисбек verstka 19 06 18 indd indd
Ө: ауыз жаңғыртқы – кіші , көмей жаңғыртқы – үлкен . //
жүктеу/скачать 10,2 Mb. Pdf көрінісі
|
Жүнісбеков
| Ө:
ауыз жаңғыртқы – кіші , көмей жаңғыртқы – үлкен . // Дауысты Ү: ауыз жаңғыртқы – кіші , көмей жаңғыртқы – үлкен . Жаңғыртқы белгілері: Ө – қысаң өткелді, сүйір ерін шығысты, кішілі-үлкенді //Ү – қысаң өткелді, доғал ерін шығысты, кішілі-үлкенді. Екінші кезекте кешенді акустикалық көрінісі берілді. Қазақ тілі қысаң еріндік дауысты дыбыстарының акустикалық көрінісі олардың форманттарының (жолақ таңбаларының) орнала- сым ретінен көрінеді. Дауыстылардың қысаң еріндік белгісі формант- тарының төменгі жиілікте орналасқанынан байқалады. Үндесім естілім үшін форманттар құрамы маңызды болғандықтан, басқа акустикалық (әуен, созылыңқылық, қарқын) белгілеріне мән бермей қоя тұрамыз. Дауысты Ө дыбысының ҒІ (300-400 Гц) және ҒІІ (1300-1500 Гц) форманттары бір-бірінен алшақ және әртүрлі жиілікте орналасады. Форманттарының бір-бірімен ұласып, бірігіп кететін кезі болмайды. Форманттарының бір-бірінен алшақ орналасуына қарай шашыраңқы дауысты болып табылады. Бедер таңбаға қатысты акустикалық белгісі – шашыраңқы. 81 Дауысты Ү дыбысының ҒІ (300-400 Гц) және ҒІІ (1300-1500 Гц) форманттары бір-бірінен алшақ және әртүрлі жиілікте орналасады. Дауыстының форманттары барлық уақытта бір-бірінен алшақ жатады. Форманттарының бір-бірінен алшақ орналасуына қарай шашыраңқы дауысты болып табылады. Бедер таңбаға қатысты акустикалық белгісі – шашыраңқы. Естілім зерттелім үшін форманттардың нақты (абсолют) жиілігінің мәні жоқ, сондықтан форманттардың салыстырма (относительный) жиілік деңгейін модельдеп шығамыз. Модель дауыстылар арасындағы естілімге қатысты акустикалық айырмашылықты көрнекі бейнелейді. Дауысты ұ/ү дыбыстарының салыстырма көрнекілігі олардың арасындағы акустикалық айырмашылықты бейнелейді. Дауыстылардың өзара жинақы/шашыраңқы белгілері көрнекі өрнектелген. Өрнек қысаң еріндік дауыстылардың дәстүрлі жуан/ жіңішке жіктелімін көрнекі пысықтап тұр. Дауыстылардың жуан/жіңішке белгілері естілім деңгейінде өте жақсы аңғарылатын болып шықты. Естілім талданымға қатысқан аудиторлардың 85 %-ға жуығы дұрыс белгілеп шықты. Мұның өзі еріндік қысаң дауысты дыбыстар үшін акустикалық көрсеткіштер мен естілім нәтижелерінің орнықты екенін көрсетеді. жүктеу/скачать 10,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|