Алматы 2010 Мұхаммед Юсуф Кандахлауи
жүктеу/скачать 1,93 Mb. Pdf көрінісі
|
a36f9f486a44c567f2c1adc75b0221ce
| 6. хАлиФАлыҚҚА үМІТКЕР
ТұлғАлАРдың ЕРЕКшЕлІКТЕРІ Әбу бәкірдің осы туралы көзқарасы Асым айтады: «Әбу Бәкір (р.а.) науқастанып жатқанда, халықты жинап, өзін мінберге шығаруды бұйырды. Бұл Әбу Бәкірдің соңғы құтбасы болатын. Аллаһқа мадақ айтқаннан кейін ол былай деді: «Уа, халайық! Дүниенің қызылына қызығып, ал- данып қалмаңдар. Ақыретті дүниеден артық қойыңдар. Оның бірін жақын тартсаң, екіншісінен алшақтайсың. Мына халифалық мәселесі әуел бастан лайық кісіге берілмесе, кейін қателіктерді түзеу тым қиынға соғады. Сондықтан да халифалықты ең күшті, нәпсінің жетегі- не ермейтін, қаталдық қажет жерде қатал, жұмсақтық танытылатын жерде жұмсақ бола білетін, басқалардың пікірімен санасатын, өзіне қатысы жоқ нәрселермен ай- налыспайтын, білмегенін үйренуден қымсынбайтын, кездейсоқ оқиғалар туындағанда әбігерленіп, сарсаңға түспейтін, қоғамның мал-мүлкін көздің қарашығындай қорғайтын, болашақты парасаттылығымен болжай білетін, мұқияттылық пен Аллаһқа мойынсұнуды ту ет- кен адамға тапсырыңдар. Ал бұған нағыз лайық Омар деп білемін» 380 . 379 Ибн Сағыд, әт-Табақатул-кубра 3/339 380 әл-Хинди, Кәнзул-уммал 5/879 (14183) 386 Сахабалар салған сара жол омардың бұл тұрғыдағы пікірі Абдуллаһ ибн Аббас (р.а.) айтады: «Мен Омарға қызмет жасап, істеріне көмектесетінмін. Оны қатты сыйлап, құрметтейтінмін. Бір күні үйіне бас сұқсам, ол бөлмесінде жалғыз отыр екен. Кеудесін кере «оһ» деп күрсінгені сонша – демі үзіліп кетті ме деп қорқып кет- тім. Мен бар батылдығымды жиып: «Уа, мүміндердің әмірі! Уаллаһи, таусыла күрсінгенің қалай?» – деп сұрадым. «Мына халифалықты аманат етіп қалдыратын адам таба алмай отырмын. Сол жанымды жегідей жеп барады. Бұл іске өзің жаныңдай жақсы көретін Алиді лайық көретінің ақиқат», – деді. «Уа, мүміндердің әмірі! Алидің һижрет етуі, Аллаһ расулының сұхбатына қатысуы және оның туысы болуы оның халифа бо- лып сайлануына жеткілікті емес пе сіздіңше?», – де- дім. Омар: «Иә, айтқаның орынды. Алайда, ол әзілге жақындау. Бұл міндетті осалдық танытпай, жұмсақ әрекет жасайтын, қатал болумен қатар қатыгездіктен сақтанған, ысырапшылыққа жол бермей, жомарттық танытатын және сараңдық жасамау шартымен үнемшіл болатын адам ғана өз мойнына ала алады, – деді де, – бұл істі тек ешкімге бас имейтін, риядан аулақ, құмарлыққа жаны қас, сөзінен ісі көп, өз туыстары қарсы болса да, әділ үкім беретін, өз беделін қорғайтын, жалғыз қалса да ақиқатты жасырмайтын адам ғана атқарып, жетістік- ке жете алады», – дегенді қосып айтты 381 . Сәлман Парсыдан (р.а.) келген риуаят бойынша бір күні Омар (р.а.) одан: «Мен патшамын ба, жоқ әлде 381 әл-Хинди, Кәнзул-уммал 5/907 (14255) 387 Сахабалардың бірлік пен ынтымақтастыққа мән беруі халифамын ба?» – деп сұраған. Сонда Сәлман «Сен мұсылмандардың жерінен бір дирхамнан аз немесе одан көп салық алып, оны орынсыз жерге пайдалансаң, халифа емес, патша болғаның», – деп жауап берген. Сәлманның бұл сөзі Омарды терең ойға салады. 382 жүктеу/скачать 1,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|