Кредиттер: 2
Өту орны: 3 ғимарат, 124 аудитория.
Оқу жоспарынан үзінді:
Курс
|
Семестр
|
Кредит
|
Дәріс
Сағат саны
|
Лаб. сабақ
Сағат саны
|
СОӨЖ
|
СӨЖ
|
Барлығы
|
Бақылау нысаны
|
2
|
1
|
2
|
15
|
15
|
15
|
45
|
90
|
емтихан
|
1.3. Пререквизит:
Биология
2. Химия
3. Экология
4. Физика
5. Астрономия
1.4 Курс постреквизиты:
1. Жаратылыстану ғылымының пайда болуын, себебін, қалыптасы кезеңдерін.
2. жаратылыстанудың жалпы физикалық географтиядағы алатын орны.
3. жаратылыстанудың негізгі заңдылықтары
1.5. Пәннің мақсаты мен міндеттері:
Курстың мақсаты: Студенттерді қазіргі жаратылыстану негіздерімен таныстыру, орта мектеп мұғалімін дайындау жүйесіндегі оның ролі туралы көзқарас қалыптастыру, студенттерге қазіргі әлемнің ғылыми негіздердің игерілуіне қол ұшын беру, студенттердің тұтас дүниетанымын қалыптастыру.
Курстың міндеттері: жаратылыстану дамуының негізгі кезеңдерін, қазіргі жаратылыстанудың негізгі принциптерімен және зерттеу әдістерін, тірі және өлі табиғат туралы жаратылыс ғылымдарын, органикалық және органикалық емес әлем эволюциясын, планетарлық ойлау және оның жаратылыс ғылымдарымен өзара байланысын қарастыру.
Қазіргі жаратылыстануда қолданылатын зерттеудің негізгі принциптері мен әдістерін меңгеру болашақ мамандарда тұтас дүние танымын, ойлаудың ғылыми тәсілін қалыптастыруға мүмкіндік береді, әрі болашақ мамандықты жақсы игеруге көмектеседі.
Оқу процесінде студенттер жаратылыстану саласындағы өз дүиетанымдық позициясын негіздеуге дағдыланып, қазіргі ғылыми әдістерді пайдалана отырып, алған білімдерін кәсіптік міндеттерді шешуде қолдануды үйренуі қажет.
1.6. Әдебиеттер тізімі:
Негізгі әдебиеттер:
Қазіргі жаратылыстану концепциялары. А., 2000.
Келигов М.Ю. Идеи развития и естествознания. Ростов на Дону., 1988.
Шубаев Л.П. Общее землеведение. М., 1976.
Естествознание и основы экологии. М., 2000.
Данилова В.С. и др. Основные концепции современного естествознания. М.,2001.
Одум Ю. Экология. И., 1986.
Оспанова А. Г. Экология. А., 2001.
Биология , М., 2000.
Георгевская А.Б. Дарвинизм. М., 1985.
Воронцев Н.Н. Теория эволюции. М., 1999.
Короновский Н.В., Якушова А.Ф. основы геологии. М., 1991.
С.А.Кусаинов Жалпы геоморфология. А., 1999.
Ж.Н. Мукшев Жалпы жер тану. А., 2002.
М.А. Никонова и др. Землеведение и краеведение. М., 2000
М.А.Никонова Практикум по землеведению и краеведению. М., 2001.
Қосымша:
Тусупова К.С. омыртқасыздар зоологиясы. А., 1998.
2. Александровская О.В. Цитология, гистология, эмбриология. М., 1987.
3. Наумов М. И. Омыртқалылар зоологиясы. А., 1975.
4. Стамбеков С.Ж. генетика. Н., 2006.
5. Мұсақұлов Т. Ботаника. А., 1975.
1.7. Білімді бағалау бойынша ақпарат:
Бақылау нысаны
| Баллдары |
Ағымдағы
|
30
|
Аралық (1-2 межелік бақылау)
|
35
|
Қорытынды
|
35
|
Барлығы
|
100
|
1.8. Курстың саясаты мен реті:
Сабаққа кешікпей келу.
.Босатылған дәрісті келесі сабаққа дейін өздігінен оқу.
Тапсырманы уақытында орындап отыру керек.
4. Семинар сабағын босатқан жағдайда келесі сабаққа дейін тапсыру қажет.
Емтиханға кешікпей келу керек.
1.9. Оқу-әдістемелік кешенінің тізбесі мен мазмұны
№
|
Тақырыптар
|
Дәріс
|
Лаборат. сабақ
|
СОӨЖ
|
СӨЖ
|
1
|
Кіріспе. Қазіргі жаратылыстану туралы жалпы көзқарастар.
|
1
|
1
|
1
|
6
|
2
|
Қазіргі жаратылыстанудың негізгі принциптері. Жаратылыстану объектілерін зерттеу әдістері.
|
1
|
1
|
1
|
6
|
3
|
Жаратылыстану дамуының негізгі кезеңдері.
|
1
|
1
|
1
|
6
|
4
|
Өлі табиғат туралы ғылымдар.
|
2
|
2
|
2
|
6
|
5
|
Тірі табиғат туралы ғылым. Биология
|
4
|
4
|
4
|
6
|
6
|
Эволюция теориясы.
|
2
|
2
|
2
|
5
|
7
|
Жер туралы ғылымдар
|
2
|
2
|
2
|
5
|
8
|
Жаратылыс ғылымдары және экология. Ғаламдық ойлау.
|
2
|
2
|
2
|
5
|
|
Барлығы:
|
15
|
15
|
15
|
45
|
2.1. Дәріс сабақтарының жоспары.
1. Тақырып: Кіріспе. Қазіргі жаратылыстану туралы жалпы көзқарастар.
1) Жаратылыстану ұғымы, мақсаты мен міндеттері.
2) Қазіргі жаратылыстанудың негізгі сипаттық белгілері.
3) Қазіргі жаратылыстану принциптері.
4) Жаратылыстану объектілерін зерттеу әдістері.
2. Тақырып: Қазіргі жаратылыстанудың негізгі принциптері. Жаратылыстану объектілерін зерттеу әдістері.
1) Қазіргі жаратылыстану принциптері: көп нұсқаулы, қосымшалық тәуелділік.
2) Зерттеудің эмпирикалық әдістері: байқау эксперимент, сипаттау, өлшеу, зерттеудің теориялық әдістері.
3. Тақырып: Жаратылыстану дамуының негізгі кезеңдері.
1) Жаратылыстану дамуының ерекшеліктері.
2) Көне натурфилософиясының ежелге гректік, ежелгі римдік кезеңдері.
3) Жаратылыстану дамуына қосқан Араб әлемінің үлесі.
4) Орта ғасырлық Еуропадағы жаратылыстану.
5) Жаратылыс революциясы және ХХ ғасырдағы ғылыми-техникалық революция.
6) Қазіргі жаратылыстану дамуы кезеңдерінің ерекшеліктері.
4. Тақырып: Өлі табиғат туралы ғылымдар.
1) Физиканың негізгі ұғымдары.
2) Астрономияның негізгі объектілері және оларды зерттеу әдістері.
3) Химияның негізгі құрылымдық деңгейлері және оның бөлімдерінің сипаты.
5. Тақырып: Тірі табиғат туралы ғылым. Биология
1) Биология. Биология ғылымының анықтамасы. Биология постулаттары.
2) «Өмір» ұғымының негізгі анықтамасы, тіршілік қасиеті.
3) Тіршілікті ұйымдастыру деңгейлері: молекулалық, генетикалық, онтогенетикалық, популяциялық-түрлі, биоценоздық, биосфералық.
4) Ботаника және өсімдіктер экологиясы негіздері.
5) Зоология және жануарлар экологиясы негіздері.
6) Биосфера туралы В.И. Вернадскийдің ілімі.
7) Биосфера ұғымы мен құрамы. Биосфераджағы тірі заттың ролі.
8) Биосфераны ұйымдастырудағы биогеохимиялық принциптері.
9)Биогеоценоздар ұғымы.
6. Тақырып: Эволюция теориясы.
1) Эволюция процесі. Табиғаттағы тірі және өлі эволюциясының жалпы тенденциялары.
2) Жан-жақты эволюционизм және оның негізгі идеясы.
3) Бейорганикалық әлемдегі эволюция процестері: галактиканың, кеңістіктің, жұлдыздардың эволюциялық дамуы.
4) Тіршіліктің шығу мәселелері: жерде тіршіліктің пайда болу концепциялары. Тіршіліктің эволюциялық дамуы.
5) Адам эволюциясы.
7. Тақырып: Жер туралы ғылымдар.
1) География. География пәнінің мақсаты мен міндеттері. Жер ғаламшары.
2) Жер қабаттары: биосфера, гидросфера, крисфера. Жер қабаттарының өзара байланыстары.
3) Геология. Геология объектілері және әдістері, геодинамикалық процестер.
4) Тау жыныстары мен минералдары.
6) Геохронологиялық шкала.
8. Тақырып: Жаратылыс ғылымдары және экология. Ғаламдық ойлау.
1) Экология – биосфералық ғылым.
2) Экологиядағы қолданылатын негізгі терминдер мен ұғымдар: экожүйе, биоценоз, биогеоценоз, адаптация, экологиялық тепе-теңдік.
3) Ғаламдық ойлаудың негізгі белгілері мен кезеңдері. Ғаламдық ойлаудың дамуындағы орыс космизмі ролі.
4) Ғаламдық ойлау және ноосфера.
2.3. Лабораториялық сабақ жоспары.
1. Микроскоптың құрылысы және онымен жұмыс жасау.
2. Өсімдік организмінің құрылысы.
3. Өсімдіктердің өсуі мен дамуы.
5. Өсімдіктер әлемінің алуан түрлілігі.
6. Өсімдіктердің адам өміріндегі маңызы.
7. Қарапайымдылар типі. Талшықтылар класы.
8. Құрттар типі.
9. Моллюскілер типі. Буынаяқтылар типі.
10. Хордалылар типі. Қосмекенділер, бауырмен жорғалаушылар класы.
11. Хордалылар типі. Жыртқыш сүткоректілер.
12. Жер планетасының құрылысы.
13. Гидросфера және атмосфера.
14. Жануарлар экологиясы негіздері.
2. 4. Студенттердің өз бетімен оқытушының басшылығымен орындайтын жұмыстарының жоспары.
№
|
Тақырыбы
|
Әдебиеттер
|
Балл
|
Тап. мерзімі
|
Бақылау формасы
|
1
|
Жер ғаламшар ретінде.
|
С.А. Кусаинов Жалпы геоморфология. А., 1998, Ж.Н. мукушев жалпы жер тану. А., 2002, М.Н. Никонова и др. Землеведение и краеведение. М., 2000
|
4
|
2 апта
|
Жазбаша есеп
|
2
|
Жер жасы және геологиялық жылсанау
|
С.А. Кусаинов Жалпы геоморфология. А., 1998, Ж.Н. мукушев жалпы жер тану. А., 2002, М.Н. Никонова и др.Землеведение и краеведение. М., 2000
|
4
|
3,4 апта
|
Жазбаша есеп
|
3
|
Жер қабаттары: атмосфера және гидросфера.
|
С.А. Кусаинов Жалпы геоморфология. А., 1998, Ж.Н. мукушев жалпы жер тану. А., 2002, М.Н. Никонова и др. Землеведение и краеведение. М., 2000
|
4
|
5,6 апта
|
Жазбаша есеп
|
4
|
Өмір ортасы ретіндегі әлемдік мұхит.
|
С.А. Кусаинов Жалпы геоморфология. А., 1998, Ж.Н. мукушев жалпы жер тану. А., 2002, М.Н. Никонова и др. Землеведение и краеведение. М., 2000
|
4
|
7,8 апта
|
Жазбаша есеп
|
5
|
Биік таулы өлкелер.
|
С.А. Кусаинов Жалпы геоморфология. А., 1998, Ж.Н. мукушев жалпы жер тану. А., 2002, М.Н. Никонова и др. Землеведение и краеведение. М., 2000
|
4
|
9,10 апта
|
Жазбаша есеп
|
6
|
Қазақстан жер бедері.
|
С.А. Кусаинов Жалпы геоморфология. А., 1998, Ж.Н. мукушев жалпы жер тану. А., 2002, М.Н. Никонова и др. Землеведение и краеведение. М., 2000
|
4
|
10,11 апта
|
Жазбаша есеп
|
7
|
Қазақстаннның өзендері.
|
С.А. Кусаинов Жалпы геоморфология. А., 1998, Ж.Н. мукушев жалпы жер тану. А., 2002, М.Н. Никонова и др. Землеведение и краеведение. М., 2000
|
4
|
12,13 апта
|
Жазбаша есеп
|
8
|
Тау жыныстары және минералдары.
|
С.А. Кусаинов Жалпы геоморфология. А., 1998, Ж.Н. мукушев жалпы жер тану. А., 2002, М.Н. Никонова и др. Землеведение и краеведение. М., 2000
|
4
|
14 апта
|
Жазбаша есеп
|
9
|
Күн радиациясы.
|
С.А. Кусаинов Жалпы геоморфология. А., 1998, Ж.Н. мукушев жалпы жер тану. А., 2002, М.Н. Никонова и др. Землеведение и краеведение. М., 2000
|
4
|
15 апта
|
Жазбаша есеп
|
2.5. Студенттердің өздік жұмыстарының жоспары.
№
|
Тақырыбы
|
Әдебиеттер
|
Балл
|
Тап. мер.
|
Бақылау түрі
|
1
|
Геодинамикалық процестер.
|
С.А. Кусаинов Жалпы геоморфология. А., 1998, Ж.Н. мукушев жалпы жер тану. А., 2002, М.Н. Никонова и др. Землеведение и краеведение. М., 2000
|
4
|
3 апта
|
реферат
|
2
|
Климат және оның ерекшеліктері.
|
С.А. Кусаинов Жалпы геоморфология. А., 1998, Ж.Н. мукушев жалпы жер тану. А., 2002, М.Н. Никонова и др. Землеведение и краеведение. М., 2000
|
4
|
4 апта
|
реферат
|
3
|
Гидросфераның жалпы сипаттамасы.
|
С.А. Кусаинов Жалпы геоморфология. А., 1998, Ж.Н. мукушев жалпы жер тану. А., 2002, М.Н. Никонова и др. Землеведение и краеведение. М., 2000
|
4
|
5апта
|
реферат
|
4
|
Межелік бақылау
|
|
4
|
6 апта
|
ауызша
|
5
|
Жер сілкіну: пайда болу себептері мен салдары.
|
С.А. Кусаинов Жалпы геоморфология. А., 1998, Ж.Н. мукушев жалпы жер тану. А., 2002, М.Н. Никонова и др. Землеведение и краеведение. М., 2000
|
4
|
9 апта
|
реферат
|
6
|
Жер тарихындағы апаттар.
|
С.А. Кусаинов Жалпы геоморфология. А., 1998, Ж.Н. мукушев жалпы жер тану. А., 2002, М.Н. Никонова и др. емлеведение и краеведение. М., 2000
|
4
|
10 апта
|
ауызша
|
7
|
Қазақстанның көлдері.
|
С.А. Кусаинов Жалпы геоморфология. А., 1998, Ж.Н. мукушев жалпы жер тану. А., 2002, М.Н. Никонова и др. Землеведение и краеведение. М., 2000
|
4
|
12 апта
|
реферат
|
8
|
Межелік бқылау
|
|
4
|
14 апта
|
тест
|
3.«Жаратылыстану» пәні бойынша келесі бағалау жүйесі қолданылады.
Баға |
Мағынасы
|
Орташа балл
|
Пайызы (%)
| A |
Өте жақсы
|
4
|
95-100
|
A-
|
3,67
|
90-94
|
B+
|
Жақсы
|
3,33
|
85-89
|
B
|
3,00
|
80-84
|
B-
|
2,67
|
75-79
|
C+
|
Қанағаттанарлық
|
2,33
|
70-74
|
C
|
2,00
|
65-69
|
C-
|
1,67
|
60-64
|
D+
|
1,33
|
55-59
|
D
|
1,00
|
50-54
| F |
Қанағатсыз
|
0
|
0-49
|
3.1. Курстың емтихан сұрақтары:
1. Жаратылыстану ұғымы.
2. Жаратылыстану дамуының кезеңдері.
3. Қазіргі жаратылыстану принциптері: көп нұсқаулық, қосымшалық тәуелділіңк, зерттеудің эмпирикалық әдістері: байқау, эксперимент, сипаттау, өлшеу, зерттеудің теориялық әдістері.
4. Көне натурфилософиясының ежелгі гректің, ежелгі римдік кезеңдері.
5. Жаратылыстану дамуына қосқан Араб әлемінің үлесі.
6. Орта ғасырлық Еуропадағы жаратылыстану.
7. Жаратылыстанудағы революциялар.
8. Қазіргі жаратылыстану дамуы кезеңдерінің ерекшеліктері.
9. Физика ғылымының негізгі ұғымдары.
10. классикалық физиканың негізгі концептуалдық жүйелері: механика, термодинамика, электродинамика.
11. Астрономияның негізгі объектілері және оларды зерттеу әдістері.
12. Химия ғылымы.
13. Химияның өзге ғылымдармен байланысы.
14. Биология ғылымы.
15. Тіршілік қасиеті, тіршілікті ұйымдастыру деңгейлері, молекулалық, генетикалық, онтогенетикалық популяциялық- түрлі, биоценоздық, биосфералық.
16. Биосфера туралы В.И. вернадский ілімі.
17. Эволюция теориясы.
18. Тіршіліктің эволюциялық дамуы.
19. Экология ғылымы.
20. Экология ғылымында қолданылатын негізгі терминдер мен ұғымдар: экожүйе, биоценоз, биогеоценоз, адаптация, экологиялық тепе-теңдік.
21. Ғаламдық ойлаудың негізгі белгілері және кезеңдері.
22. Жер қабаттары: атмосфера, гидросфера, литосфера, биосфера.
23. Тау жыныстары мен минералдар.
24. Геодинамикалық процестер.
25. Геохронологиялық шкала.
Достарыңызбен бөлісу: |