Қарағанды облысы топонимдері Нұр-Сұлтан, 2020 Т. Аршабеков
жүктеу/скачать 7,57 Mb. Pdf көрінісі
|
| ТАЛДЫЕСПЕ
– құр. өзен, Жаңаар. ауд. Ордашыққан төбесінің батысынан бастау алады. Қатаған сайы өзенінің сол саласы. Қарақойын көлінің солтүстігіндегі сортаңдарда жоғалады. Талды (сын есім) және еспе (зат есім) сөздерінен құралған атау. Тал сөзінің мағынасы: 1. Дымқыл жерде өсетін, майысқақ бұтақты, жіңішке жапырақты ағаштың түрі. 2. Тарам, бөлік, дана (ҚТТС. ІІ том., 1961. б.53.). Еспе сөзінің мағынасы: 1. Көктемде тасығанда арнасын бұзып, ен далаға жайылып кететін, бірақ жазда құрғап қалатын бір мерзімдік өзен. 2. Үстірт жақта – таяз құдық. Құдық қазғанда «еспе құмға жетпейінше, су шықпайды» деген ұғым бар . Еспе атауының төркіні ес – етістігі оның тұйық рай формасы есу – «ору, осу, қазып кету» деген мәнінде қолданылады. Сол түбір етістікке сын есімінің – пе қосымшасы қосылып, еспе – «ақпа, сусымалы» деген мағыналы сөз жасалады (ҚГАС (ЖО). 1990. б.92). Толық мағынасы – «жағасына талдар өскен, жазда құрғап қалатын ТАЛДЫЕСПЕ – құр. өзен, Жаңаар. ауд. Ордашыққан төбесінің батысынан бастау алады. Қатаған сайы өзенінің сол саласы. Қарақойын көлінің солтүстігіндегі сортаңдарда жоғалады. Талды (сын есім) және еспе (зат есім) сөздерінен құралған атау. Тал сөзінің мағынасы: 1. Дымқыл жерде өсетін, майысқақ бұтақты, жіңішке жапырақты ағаштың түрі. 2. Тарам, бөлік, дана (ҚТТС. ІІ том., 1961. б.53.). Еспе сөзінің мағынасы: 1. Көктемде тасығанда 148 арнасын бұзып, ен далаға жайылып кететін, бірақ жазда құрғап қалатын бір мерзімдік өзен. 2. Үстірт жақта – таяз құдық. Құдық қазғанда «еспе құмға жетпейінше, су шықпайды» деген ұғым бар . Еспе атауының төркіні ес – етістігі оның тұйық рай формасы есу – «ору, осу, қазып кету» деген мәнінде қолданылады. Сол түбір етістікке сын есімінің – пе қосымшасы қосылып, еспе – «ақпа, сусымалы» деген мағыналы сөз жасалады (ҚГАС (ЖО). 1990. б.92). Толық мағынасы – «жағасына талдар өскен, жазда құрғап қалатын өзен». ТЕРЕҢСАЙ – өзен. Жаңаарқа ауд. жерімен ағады. Ұзындығы 35 км. Нұрмұқан зираты түбіндегі Бектау ұсақ шоқысының батыс беткейіндегі бұлақтардан бастау алып, Аралқұм қыстауына таяу қырқалы құмдарға сіңіп кетеді. Жағасы жайдақ, құмдауытты, төменгі ағысында өзен аңғары кеңейеді. Көктемгі еріген қар және жерасты суларымен толысады. Тұрақты ағысы сәуірде байқалады. Мал суаруға пайдаланылады. Топонимдік мағынасы: «суы терең өзен». ТЕМІР – өзен. Жаңаарқа ауд. Ақтау с/о жерінде. Антропоним, руы қырғыз Байтемірдің есімімен аталған. Жазда құрғап, суы тартылып қалатын су арнасы. жүктеу/скачать 7,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|