«Қаржылық сауаттылық» пәнінен емтихан сұрақтары ип 20 3к1, 3к2 топтары 1-деңгей
Қазақстанның зейнетақы жүйесінің қызмет ету механизмі қандай түсіндіріңіз
жүктеу/скачать 186,48 Kb.
|
Қаржылық сауаттылық пәні емтихан сұрақтары 2023ж
- Бұл бет үшін навигация:
- Зейнетақы жүйесі және зейнетақыны есептеу тәртібін түсіндіріңіз.
| Қазақстанның зейнетақы жүйесінің қызмет ету механизмі қандай түсіндіріңіз.
Қазақстанның зейнетақы жүйесі үш деңгей негізінде жұмыс істейді: 1. Мемлекеттік зейнетақы қоры (МЗҚ): МЗҚ Қазақстандағы мемлекеттік зейнетақы жүйесін басқаруға жауапты негізгі орган болып табылады. Ол жұмыс істейтін азаматтар мен жұмыс берушілерден зейнетақы жарналарын жинайды, сондай-ақ зейнетақы жинақтарын басқарады және зейнетақы төлейді. Зейнетақы саясатын және зейнетақы жүйесін реттейтін нормативтік құқықтық актілерді әзірлеуге де Мемлекеттік зейнетақы қоры жауапты. 2. Міндетті зейнетақы сақтандыру (ТБИ): Бұл Қазақстандағы зейнетақы жүйесінің екінші деңгейі. МЖС бойынша жұмыс істейтін азаматтар мен олардың жұмыс берушілері міндетті зейнетақы жарналарын енгізуге міндетті. МЖИ бойынша жинақтаулар зейнетақы жүйесіне қатысушылардың жеке зейнетақы шоттарында қалыптастырылады. Мүшелер зейнетақы жинақтарын өсіру үшін инвестициялық портфельдерді таңдай алады. 3. Ерікті зейнетақы сақтандыру (VPI): VPI қазақстандық зейнетақы жүйесінің үшінші тірегі болып табылады, ол азаматтарға зейнетақы қорларын одан әрі жинақтауға мүмкіндік береді. VPS қатысушыларының зейнетақы қорларына немесе осы қорларды басқаратын және инвестициялайтын сақтандыру компанияларына ерікті зейнетақы жарналарын енгізу мүмкіндігі бар. DPS азаматтарға зейнеткерлік жасқа жеткенде қосымша зейнетақылық табыс көзін алуға мүмкіндік береді. Қазақстандағы зейнетақы жүйесінің жұмыс істеуі міндетті зейнетақы жарналарын жинауды, зейнетақы жинақтарын инвестициялауды, жеке зейнетақы шоттарын қалыптастыруды, зейнеткерлік жасқа жеткенде зейнетақы төлеуді қамтиды. Мемлекеттік және бақылаушы органдар зейнетақы төлемдерінің тұрақтылығы мен тұрақтылығын қамтамасыз ету бойынша зейнетақы жүйесінің қызметін бақылайды және реттейді. Зейнетақы жүйесі және зейнетақыны есептеу тәртібін түсіндіріңіз. Зейнетақы жүйесі – азаматтарға белгілі бір жасқа жеткеннен кейін немесе заңда белгіленген басқа да критерийлер бойынша зейнетақы төлемдерін қамтамасыз ететін ұйымдасқан жүйе. Зейнетақы жүйесі қартайған немесе еңбекке қабілеттілігі төмендеген немесе тоқтаған басқа да жағдайларда адамдарға қаржылық қолдау көрсетеді. Зейнетақыны есептеу тәртібі әр елде әр түрлі болуы мүмкін және нақты зейнетақы жүйесіне байланысты. Жалпы алғанда, зейнетақыны есептеу тәртібі келесі қадамдарды қамтуы мүмкін: 1. Зейнетақыға жарамдылықты анықтау: Адамның зейнетақы алуға құқығы бар белгілі бір критерийлерге сәйкес келетінін анықтау. Критерийлерге жас, еңбек өтілі, инвестициялау шарттары және т.б. кіруі мүмкін. 2. Базалық зейнетақы мөлшерлемесін есептеу: Зейнетақы есептелетін базалық мөлшерді анықтау. Базалық зейнетақы мөлшерлемесі әртүрлі факторларға, соның ішінде жалақыға, еңбек өтіліне және т.б. байланысты болуы мүмкін. 3. Зейнетақы жинақтарын есепке алу: Егер жүйеде жеке зейнетақы шоттары немесе жинақтаушы зейнетақы қорлары қарастырылған болса, онда бұл қадамда зейнетақы жүйесіне қатысушының жеке шотында немесе қорда жинақталған сомалары ескеріледі. Жинақтарды қосымша табыс алу үшін инвестициялауға болады. 4. Коэффиценттер мен факторларды қолдану: Кейбір жүйелер зейнетақы төлемдерін реттеу үшін әртүрлі коэффициенттер мен факторларды қолданады. Бұл инфляцияны ескеретін коэффициенттер, жұмыс өтілін ескеретін коэффициенттер немесе басқа факторлар болуы мүмкін. 5. Зейнетақыны есептеу және төлеу: Барлық бухгалтерлік есеп деректері мен формулалары негізінде зейнетақы есептеледі және төленеді. Зейнетақы ай сайынғы төлемдермен немесе зейнетақы жүйесі белгілеген басқа нысанда төленуі мүмкін. Зейнетақыны есептеудің нақты ережелері мен тәртібі әртүрлі зейнетақы жүйелері мен елдерде айтарлықтай өзгеруі мүмкін екенін ескерген жөн. Нақты мәліметтер мен талаптар белгілі бір зейнетақы жүйесіне қолданылатын заңдар мен ережелерге сәйкес нақтылануы керек. жүктеу/скачать 186,48 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|