Нашар еститін оқушыларға жалпы орта білім берудің мазмұны және ұйымдастыру

Қазақстан Республикасының конституциясына және «Білім туралы» заңына сәйкес, дамуында ауытқушылықтары бар балалар, басқа балалармен қатар білім алуға тең құқықты. ҚР Мүмкіндігі шектеулі балалардың білім алуына арналған еститін балалармен қатар, есту қабілеті зақымдалған балалар тең білімді меңгеруге, даму бұзылыстарының коррекциясын, емдеу, сауықтыру және әлеуметтік бейімдеуге арналған арнайы коррекциялық-дамытудың білім беру ортасын құру.

Қазіргі кезенде оқытуды ұйымдастырылуының әр түрі қарастырылады: есту қабілеті зақымдалған балалар арнайы (коррекциялық) білім беру мекемелерінің I және II түрінде, біріктіріп оқытудың әр түрлі жағдайында, жалпы білім беру мекемелерінде, үйде, стационарлық емдеу мекемелерінде білім ала алады.

Арнайы білім беру процесінде мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған білім алудың адекватты жағдайлары құрылады әлеуметтік бейімдеу, емдеу профилактикалық және сауықтыру, дамудың кемшіліктерін коррекциялау, жалпы білім беру дайындығы, еңбек және бастапқы кәсіби дайындық жұмыстары жүргізіледі.

Білім беру процесінің спецификасы дамуында ауытқулықтары бар оқушылардың бейімделу әрекетінің бағытталуы бойынша, сонымен қатар білім беру мекемелерінің әр түрінде, бағдарламаларының орындалу деңгейі Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігімен анықталады. Естімейтін, нашар еститін және есту қабілетін кейіннен жоғалтқан балаларға арналған арнайы жалпы білім беру мектеп-интернаттары жалпы білім беру, оқушыларды еңбекке оқыту. Сонымен қатар олардың дамуындағы ақаулықтардың коррекциясын орындайды. «Олардың әрекеті орта жалпы білім беру мектептің жарғысы және естімейтін, нашар еститін және есту қабілетін кейіннен жоғалтқан балаларға арналған арнайы жалпы білім беретін мектеп-интернаттар туралы ережесінің негізіне сүйненді.

Естімейтін, нашар еститін және есту қабілетін кейіннен жоғалтқан балаларға арналған арнайы мектеп - интернаттарда оқитын оқушылардың құрамына қарай есту қабілеті зақымдалған, ақыл-ойы кем (дебил деңгейіндегі олигофрения), сонымен қатар тірек қимыл-қозғалыс аппараты бұзылған балаларға арналған арнайы сыныптар ұйымдастырылады.

Арнайы жалпы білім беретін мектептерде білім беру бектітілген оқу жоспарының және бағдарламаның негізінде орындалады. Сыныптардың және тәрбие топтарындағы оқушылардын саны -12 адам күрделі кемістігі бар балаларға арналған сынып топтарында - 5-7 адам санын құрайды. Арнайы мектеп-интернаттарында балалардың даму деңгейін есепке алып, оларда сөйлеу тілінің, сөйлеу кезіндегі ойлауын, сөйлеген кездегі естіп қабылдауын және дыбыстарды айтуын қалыптастыруға және басқа коррекциялық оқу-тәрбие жұмысының міндеттерін шешуге бағытталған. Оқыту және тәрбиелеу оқушылардың түрлі еңбек әрекеттерінің негізінде құрылады. Есту қабілеті зақымдалған балаларға арналған жалпы білім беретін мектеп-интернаттар туралы ережеге сәйкес келесі мектептердің түрлері ұйымдастырылады:

1.    Естімейтін балаларға арналған арнайы жалпы білім беретін мектеп-интернаты. Өзінің құрамында 1-10 сыныптарды және мектепке дейінгі дайындықты меңгермеген алты жасар балаларға арналған дайындық сыныптары бар.

2.  Нашар еститін және есту қабілетін кейіннен жоғалтқан оқушыларға арналған арнайы жалпы білім беретін мектеп-интернаты. Аталған интернат түрінде екі бөлім бар: I бөлімде 12 адам, 2- бөлімде 8, 9 адам оқиды. Күрделі кемістігі бар балалар оқитын сыныптарда - топтарда - 5.6 адам санын құрайды.

Коррекциялық мекемелерінде білім беру процесін ұйымдастыру, коррекциялық мекемелермен өңделген және бекітілген оқу жоспарымен, жылдық күнтізбелік графигімен және сабақ кестесімен жүзеге асады.

Мемлекеттік аккредитацнясы бар коррекциялық мекемелердің түлектеріне білім беру деңгейі туралы және жетілдіруі немесе осы коррекциялық мекемені бітіріп шыққаны туралы куәлік, мемлекеттік құжат беріледі.

Коррекциялық мекемелерде білім беру процесі қоррекциялық педаго-гика саласындағы мамандармен, коррекциялық мекеменің бағыты бойынша қайта даярлаудан өткен мұғалімдер, тәрбиешілермен орындалады.

Көп жылдық ғылыми ғылыми зерттеулердің және апробациялардың негізінде арнайы мектептерде Оқу жоспары I және II түрдегі арнайы (коррекциялық) білім беру мекемелерінің бағдарламасы кұрылды.

 Арнайы білім беру мекемелерінде бастауыш және негізгі мектепте білім берудің ұзақтылығы І-түрде - 10-11 жыл (дайыңдық, 1-10 сыныптар), 1-ші ден 12 -ші сынып аралығындағы оқу кезеңінде оқушылар орта білімді толығымен меңгеріп шығады