3.Саяси модернизацияның механизімдеріне байланысты үш типін бөліп көрсетуге болады. -«органикалық» немесе «біріншілік» Ұлыбритания, АҚШ, Канада кейбір Европалық елдерде (модернизация ядросы) сияқты елдерге тән. Оның бастауы өндірістік төңкерістің бірінші дәуірін, дәстүрлі мұралардың бұзұлуын, тең азаматты құқықты жариялауы, демократизацияны және т.б. қамтиды. Бұл елдерде моденизация эволюциялық жолдармен жүзеге асатын еді. - «бейорганикалық» немесе «екіншік», «бейнелі», «іле шала жаңарту» (Ресей, Бразелия, Түркия т.б.) оның факторы өзінің дамуында артта қалған елдердің модернизация ядросымен әлеуметтік-мәдени байланыстары болып табылады, ал негізгі механизімі «елктеу» болып табылады. Бұдан яғни «екіншік» модернизациядан қоғамның бір элементі ілгерлеп алдыңғы қатарлы елдердің дамуына сайкес келеді. Екінші жағы «ашылмаған» өзінің дамуында артта қалады. Модернизацияны «қуып жетуші» елдерде айтып өткендей, еліктеу әртүрлі сипатта болуы мүмкүкін және саяси дамуда маңызды рөл атқармауы мүмкін. Шынында да классикалық модернизация ядросының аумағында даму, еліктеу механизімдерін қолдана отырып, жүзеге асады. Модернизацияның үш типке бөліу жетілген типология болып табылады.
Эндогенді, яғни жеке өзінің негізінде жүзеге асады (Европа, АҚШ т.б.) Эндогенді – экзогенді жеке өзінің негізінде жүзеге асатын өзара қатынас негізінде тең (Ресей, Түркия, Геция т.б.) Экзогенді модернизация (еліктеушілік, еліктеу стимулациялық) жеке өзінің негіздері болмаған кездері қарым-қатынас ретінде жүзеге асады.
Достарыңызбен бөлісу: |
