Астана қаласы №40 орта мектеп Физика пәнінің мұғалімі Шаймаханова Гүлсім Шахмарданқызы

Ғалымдардың патшасы атанғансың

Архимед, Ньютон, Галилейден бата алғансың

Ақыл - ойды тәртіпке келтіретін

Нағыз пән – физика атанғансың
Әділқазы, ақ қазыға бір сәлем!

Әділдікке бас иеді күллі әлем

Жүйрік озар сайыстарда неше бір,

Сарапқа сал әділдікті шеше біл, -дей отырып келесі кезекте осы сайысымызға әділ бағасын беретін қазылар алқасымен таныс болайық:

1. 
   Олай болса құрметті қатысушылар мен әділқазылар сайыс кезеңдерімен таныстырып өтейін.
   

1. 
   Заттың ең кішкентай бөлігі? (атом)
   
2. 
   Заттың үш күйін ата. (қатты, сұйық газ)
   
3. 
   1961 жылы 12 сәуірде физика салсындағы оқиға?(адам ғарышты игеру)
   
4. 
   Бір дененің екінші дене молекулаларымен өздігінен араласу құбылысы қалай деп аталады. (диффузия)
   
5. 
   Конвекция (латын сөзі « тасымалдау»)
   
6. 
   Су мен күнбағыс майы неге араласпайды? (тығыздықтары әртүрлі)
   
7. 
   Бірлік ауданға түсірілетін күш. (қысым)
   
8. 
   Ұзындықтың халықаралық бірліктер жүйесіндегі өлшемі бірлігі? (метр)
   
9. 
   Геоцентрлік жүйе бойынша әлемнің центрінде не тұрады? (жер)
   
10. 
    1гПа неше Паскаль? (100 Па)
    

1. 
   Денеге басқа денелер әрекет етпеген кездегі жылдамдығын сақтау құбылысы (инерция)
   
2. 
   Денелердің өзара әрекеттесуін сипаттайтын шама (күш)
   
3. 
   Дененің уақыт өтуіне қарай басқа денелермен салыстырғанда бастапқы орнының өзгеруі (механикалық қозғалыс)
   
4. 
   Қозғалыстағы дененің бастапқы орнын келесі орнымен қосатын бағытталған кесінді (орын ауыстыру)
   
5. 
   Дене пішінінің немесе өлшемдерінің өзгеруі (деформация)
   
6. 
   Дененің жылулық тепе-теңдік күйін сипаттайтын шама (температура)
   
7. 
   Пиза қаласындағы көлбеу мұнарада тәжірибе жасаған кім? (Г.Галилей)
   
8. 
   Астеройдтар қатарына жатқызылған планета. (Плутон)
   
9. 
   Су неше градуста қайнайды? (100⁰ )
   
10. 
    Бөлінбейтін ең аз теріс заряды бар бөлшек (электрон)
    

1. 
   Ашық ыдыстағы су неге азаяды? (буланады)
   
2. 
   Молекулалардың ретсіз қозғалысы (жылулық қозғалыс)
   
3. 
   Электроскоп (грек сөзі « электрді бақылау»)
   
4. 
   Материяның ажырамас қасиеті (қозғалыс)
   
5. 
   Қандай жағдайда денелер бірдей уақытта жерге құлайды? (ауасы жоқ ортада )
   
6. 
   Еркін түсі үдеуінің мәне нешеге тең (9,8 м/с²⁾
   
7. 
   Дененің қисық траектория бойымен қозғалысы қалай аталады? (қисықсызықты қозғалыс)
   
8. 
   Табиғаттағы күштеді ата (ауырлық күші, серпімділік күші, үйкеліс күші,т.б.)
   
9. 
   Импульс грек тілінен аударғанда қандай мағына береді? (соққы)
   
10. 
    5 жұмыртқа 4минудта піссе,100 жұмыртқа неше минудта піседі.
    (Сондай 4минутта)
    

1. 
   Гелиос (грек сөзі « күн деген мағынаны білдіреді»)
   
2. 
   1л су 100 градуста қайнаса, 2л су неше градуста қайнайды? (Сондай градуста)
   
3. 
   Ғылыми деректермен негізделген болжам (жорамал – гипотеза)
   
4. 
   Мылтықтан атылған оқ  піскен жұмыртқаны тесіп өтіп кетеді. Ал,шикі жұмыртқаға оқ тисе не себепті быт-шыт болып жарылып жан-жаққа ұшып кетеді?( Паскаль заңы орындалады)
   
5. 
   Температураның өзгеруіне байланысты зат неше күйде болады? (Үш түрлі күйде)
   
6. 
   Диффузия ( латын сөзі «жайылу, таралу»)
   
7. 
   Күш қандай шама: (Денелердің өзара әрекеттесуін сипаттайтын шама)
   
8. 
   1МПа неше Па (1000000 па)
   
9. 
   Қысым айырымын өлшеуге арналған аспап қалай аталады: (Манометр)
   
10. 
    Шексіз әлемнің біздер орналасқан бөлігі қалай аталады?.( Біздің галактика)
    

3. Атмосфералық қысымды өлшеуге арналған құрал қалай аталады?

4. Сұйықтың буға айналу құбылысы қалай аталады? (Булану)

5.Астрономия грек тілінен аударғанда қазақша мағынасы (Астрон-жұлдыз,номос-заң)

6. Дене пішінінің немесе өлшемдерінің өзгеруі? ( деформация )

1. 
   Марс планетасының қазақша атауы: (Аңырақай немесе Қызыл жұлдыз)
   
2. 
   Электр сөзінің мағынасы ( грек сөзі « электрон, эбонит»)
   
3. 
   Қозалып келе жатқан денеде қандай энергия болады? (кинетикалық)
   
4. 
   Физика не туралы ғылым? (табиғат)
   
5. 
   Мұз неше градуста ериді?, су неше градуста қатады? (Ноль)
   
6. 
   Қысымның өлшем бірлігі. (Паскаль)
   
7. 
   Физиктер: «... – заңын білмесең, үйде отыр» деген сөзді қай ғалым жайлы айтқан? ( Ом заңы)
   
8. 
   Бүкіләлемдік тартылыс заңын тұжырымдаған ғалым:( Исаак Ньютон)
   
9. 
   Бір температурада қайнаған су мен шикі судың қайсысы тез қайнайды? (шикі су)
   
10. 
    Суық ауа жеңіл ма әлде ыстық ауа ма? (ыстық ауа)
    
    
    

• 
  Шегемен 10 кПа қысым жасауға бола ма?Шегенің үшкір ұшының ауданы 0,1мм болса,аталған қысымды беру үшін шегенің басына қандай күш салу керек
  

• 
  500Н ауырлық күші әсер ететін ыдыста қандай көлем су бар?
  

• 
  Егер бастапқы координата -10м,қозғалу жылдамдығы 5 м/с болса,бір қалыпты түзу сызықты қозғалыстың координатасының сызығы қандай болады?
  

• 
  Асфальт төсеуде қолданылатын машина каток тірегінің ауданы 1500 см түсіретін қысымы 300 кПа екені белгілі.Катоктың салмағы қандай?
  

• 
  Горизанталь бағытта жүріп келе жатқан автомобильге двигательдің тарту күші 8кН.Трактордың жүрісіне кедергі күш 6кН.Трактордың салмағы 40кН.Осы күштерді графикпен көрсетіңдер (масштабы 0,5см-4000Н) ?
  

• 
  Массасы 30 кг қозғалмай тұрған салдан (плот) массасы 45 кг бала жағаға секірді.Сонда сал 1,5м/с жылдамдыққа ие болады.Баланың жылдамдығы қандай?
  

4 бөлімнен тұрады. Әр бөлім 4ұяшықтан тұрады. Қатысушылар ұяшықтағы ұпай бойынша таңдап сұраққа жауап бере алады.

1.Термометрді ойлап табушы өнертапқыш? (Цельсий)

2. Алғаш рет атом ядросын ашқан және жасанды атом ядроларын алған ғалым кім?(Эрнест Резерфорд)

3. Галилей 30 есе ұлғайтатын алғашқы телескопты қай жылы құрастырды? (1609ж)

1.Дененің жұмыс істеу қабілетін нақты көрсететін физикалық шама (Энергия, energy)

1.Судың көлемін өлшейтін құрал?(мензурка)

2. Астрономияда пайдаланатын ең басты құрал? (телескоп)

3.Күшті өлшеугеарналған құрал? (динамометр)

1.Қазақ халқының тұңғыш ғарышкері? (Т.Әубәкіров)

2.Физиканың оң қолы химия болса,математика оның көзі» деген ғалым (В.Л.Ломоносов)

3. Ғылымда эксперименттік зерттеу әдісін алғаш рет қолданған ұлы итальяндық физик және астрономү (Г.Галелей)

Жұмбақтар