Атырау облысының геожүйелерінің антропогендік әсерге тұрақтылық дәрежесін талдау
жүктеу/скачать 51 Kb.
|
1 2
Байланысты:analyze
|
Атырау облысының геожүйелерінің антропогендік әсерге тұрақтылық дәрежесін талдау Қазақстанның батыс бөлігінде орналасқан Атырау облысы шөлдерді, далаларды және су экожүйелерін қоса алғанда, әртүрлі геожүйелері бар бірегей өңір болып табылады. Бұл аймақ көбінесе геологиялық, гидрологиялық, экологиялық және әлеуметтік-экономикалық факторлардың күрделі өзара әрекеттесуімен сипатталады. Мұнайдың төгілуі, ағынды суларды бұру, құбырлар мен қоймалардан ағып кету жер үсті және жер асты суларының ресурстарын ластауы мүмкін. Көмірсутектер мен химиялық ластаушы заттардың концентрациясын қоса алғанда, су сапасының параметрлерін бақылау ластану дәрежесін және оның су экожүйелері мен адам денсаулығына әсерін бағалауға көмектеседі. Атырау облысының геожүйелерінің антропогендік әсерге тұрақтылық дәрежесі геожүйенің түріне, антропогендік қысым деңгейіне және ресурстарды басқару шараларына байланысты өзгеруі мүмкін. Тұрақты даму және табиғатты қорғау стратегиялары аймақтың биоәртүрлілігі мен экологиялық тепе-теңдігін сақтауда шешуші рөл атқарады. Облыс «өте әлсіз тұрақты» көрсеткіш деңгейімен сипатталды. Формула нәтижесінде Атырау облысының геожүйелердің антропогендік әсерлерге төзімділік дәрежесі 3 класқа жіктелді: 36,666667 - 43,333333 43,333334 - 50,000000 50,000001 - 56,666667 36,666667 - 43,333333 Бұл ландшафттар жеткілікті дәрежеде аз еңгістікпен сипатталатын , жер асты суларындағы тұздардың жоғарылауынан, дұрыс емес суарудан, дренаждың болмауынан және минералды тыңайтқыштарды дұрыс пайдаланбаудан туындаған, өсімдіктердің әртүрлігі жоқ, шөлдерге тән өсімдіктер басым сипатқа ие жазықтардан тұрады. Радиациялық көрсеткіш 4,4-4,5 аралығында. Радиациялық көрсеткіштерді талдау Атырау облысындағы геожүйелердің антропогендік әсерлерге тұрақтылығын бағалаудың құнды құралы бола алады. Ол қоршаған ортаның ластануын, оның көздерін және оның экожүйелер мен адам денсаулығына әсерін түсінудің сандық және сапалық негізін қамтамасыз етеді. Радиациялық мониторингті қоршаған ортаны бақылаудың басқа бағдарламаларымен біріктіру аймақтағы геожүйелердің тұрақтылығына әсер ететін табиғи және антропогендік факторлардың күрделі өзара әрекеттесуі туралы жан-жақты түсінік қалыптастыруға көмектеседі. Құм төбелері мен тұзды батпақтар, эрозияға, тұздануға және климаттың өзгеруіне сезімталдыққа байланысты антропогендік әсерге төзімділігі төмен.Жайылымдарды, ауыл шаруашылығын және су ресурстарын дұрыс басқармаса, бұл геожүйелер де антропогендік әсерге төзімділік деңгейі одан әрі төмендейді. геожүйелердің тұрақтылығын түсіну және антропогендік әрекеттердің топырақ сапасына, құнарлылығына және тұрақтылығына әсерін бағалау үшін топырақ құрамын талдау өте маңызды. Талдау нәтижесінде ландшафтарда сазды,қиыршықты,сонымен қатар әр түрлі құрамдағы топрықтар араласқан екені анықталды.Физикалық, химиялық және биологиялық қасиеттерін, сондай-ақ ластану деңгейі мен эрозия қаупін бағалау арқылы топырақ ресурстарын қорғау және аймақтағы экожүйелердің тұрақтылығын арттыру үшін жерге орналастырудың тұрақты тәжірибесі мен қоршаған ортаны қорғау стратегияларын әзірлеуге болады. 2)43,333334 - 50,000000 «Әлсіз тұрақты» ландшафттардың ішінде антропогендік әсердің орташа деңгейі бар аймақтарға қала маңындағы аймақтар немесе ластанудың кейбір белгілері бар ауылшаруашылық аймақтары жатады. Топырақ құрамы ауылшаруашылық қызметі мен ластануға ұшырайтын ауылшаруашылық аймақтарына байланысты.Көбіне сортаңданған шөлдің сұр құба, кейбір жерлерінде ашық құба топырақтары мен тақыр түстес топырақтар көптеп кездеседі.Өсімдік жамылғысы солтүстік кешенді қоңырбасты Лерх жусанды,қаражусанды өсімдіктер өскен және бұйырғынды өсімдіктер тән. Бұл ландшафттарға адырлы төбелері бар сәл тілімделген жазықтар көбіне тән болып келеді. Топырақ пен су ресурстарының геохимиялық құрамындағы кейбір өзгерістер байқалатын ауылшаруашылық аймақтары немесе қала маңындағы аймақтар сияқты антропогендік факторлардың орташа әсер ететін аймақтары.Табиғи қорық аймақтарындағы өзендер немесе дренаж адамға аз әсер ететін шалғайдағы ауылдық жерлер.Ауылшаруашылық аймақтары немесе қала маңындағы аудандар арқылы өтетін өзендер, онда адам әрекетіне байланысты дренажда кейбір өзгерістер болады.Өсімдік жамылғысы антропогендік әсерден ең қорғалған қорық аймақтары мен табиғи саябақтар.Ауыл шаруашылығы мен дамуға байланысты өсімдік жамылғысының кейбір өзгерістері байқалатын ауылшаруашылық аймақтары мен қала маңындағы аймақтар. жүктеу/скачать 51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2