р+
|
е-
|
n0
|
Заряд, Кл
|
+1,602*10-19
|
-1,602*10-19
|
0
|
Тыныштықтағы массасы,кг
|
1,673*10-27
|
9,109*10-31
|
1,675*10-27
|
Радиусы
|
10-15 м
|
*
|
10-15 м
|
Атом үш негізгі бөлшектен тұрады протондардан (р)
электрондардан (е)
нейтрондардан (n)
Нуклон = массалық сан
Атом ядросы – өзара ядролық күштермен байланысқан нуклондардан тұратын күрделі, атомның ең ауыр, орталық бөлігі.
Ядрода протондар мен нейтрондарды ұстап тұратын күштер ядролық күштер деп аталады.
Протондар мен нейтрондар бірге нуклондар деп аталады және ядроның массалық санын (А) құрайды А= p+ + n0
https://cdn4.bilimland.kz/upload/content/platform_lessons/L_10706/41.mp4
Массалық сан: A = Z + N.
Нейтрон саны: N = A – Z
Нуклид - ядро заряды (Z) пен массалық саны (A) бірдей атомдардың жиынтығы
Нуклид - (латын тілінде nucleus - ядро және ежелгі грек тілінде - түр,
сұрып дегенді білдіреді)
Нуклидтің массалық саны ондағы нуклондадың санына (протон мен нейтрондардың қосындысына) тең.
Химиялық элемент - протон саны бірдей нуклидтер.
Оттек нуклидтерінің сипаттамасы
А
|
Z
|
N
|
15
|
8
|
7
|
16
|
8
|
8
|
17
|
8
|
9
|
Фосфор атом құрамына сипаттама
А - массалық сан
А = Z + N
Z - реттік саны
N - нейтрондар саны
А = Ar = 31
Р
15
30,97
ФОСФОР
реттік
нөмірі
N = A - Z =16
Тапсырма 1 “Суретпен жұмыс”
1- тапсырма
Массалық сан, атомдық сан және атомдағы бөлшектерді атаңыз.
Дескрипторлар:
- атом ядросын дұрыс көрсетеді;
- нейтронды дұрыс табады;
- протонды дұрыс табады;
- электронды дұрыс табады;
- массалық санды анықтайды;
- атомдық санды анықтайды.
Дұрыс жауап “Суретпен жұмыс”
1- тапсырма
Массалық сан, атомдық сан және атомдағы бөлшектерді атаңыз
Дескрипторлар:
- атом ядросын дұрыс көрсетеді;
- нейтронды дұрыс табады;
- протонды дұрыс табады;
- электронды дұрыс табады;
- массалық санды анықтайды;
- атомдық санды анықтайды.
Нейтрон
Ядро
Электрон
протон
Жауабы: Электрон саны 8, олай болса протон саны да 8 ге тең. Нейтрон саны 8 ге тең.
Массалық саны А = 16 ға тең, N = A - Z = 8
Изотоптардағы массалық санды табу
https://cdn4.bilimland.kz/upload/content/platform_lessons/L_11492/47.mp4
массалары
әр түрлі
атомдық
саны бірдей
Ядроларында протон саны бірдей бірақ массалары әр түрлі, белгілі бір элементті құрайтын атомдар – изотоптар деп аталады. (Изотоп грекше «Бір орынға орналасушы» деген мағнаны білдіреді).
Көміртек атомының екі изотопындағы массалық санды және атомдық санды анықтаңыз:
Тапсырма 2
1 протон
0 нейтрон
1 электрон
сутек
1 протон
1 нейтрон
1 электрон
дейтерий
1 протон
2 нейтрон
1 электрон
тритий
Сутектің неше изотопы бар және оларды салыстырып, массалық санды
анықтаңыз:
Дескрипторлар:
- сутек атомы изотоптарын атайды;
- изотоптардағы массалық санды анықтайды;
Достарыңызбен бөлісу: |
