Қазақ ЖӘне орыс филологиясы кафедрасы


Сөздің ұлттық-мәдени ерекшелігі



бет86/103
Дата13.05.2020
өлшемі0,5 Mb.
#67716
1   ...   82   83   84   85   86   87   88   89   ...   103
Байланысты:
УМК психолингвистика 2019

3. Сөздің ұлттық-мәдени ерекшелігі

Мәдениет сөзде, сөз тіркесінде, түсінікте көрінеді. Мәдениет сөзде қалай көрініс табады деген мәселе бойынша екі түрлі көзқарас орын алған.

Лингвистикалық түсіндірме бойынша, сөздің мәдени компоненті – бұл экстралингвистикалық мазмұн. Лингвистикада тілде ұлттық мәдениетті тікелей бейнелейді деп болжам жасалған. Мәдениет иелерінің барлық түсініксіз ой-елестері болып табыаты лексикалық фон көрінетін семантикалық үлестер (семантические доли) сөздің мағынасына кіреді.

Ресей психолингвитикасында фондық білім жайында басқаша көқарас орын алған. Мұнда фондық білім сөз және сөз тіркестерінің семантикалық формасында емес, көптеген логикалық импликация және пресуппозиция формасында көрінеді. Фондық білім тілдік емес, пресуппозициялық болып табылады. Фондық білім – бұл сананың терең деңгейіне тән, сыртқы материалды әлемнің немесе оның фрагменттерінің ішкі идеальді моделі.

Осылайша психолингвстикада сананың екі деңгейге бөлінеді: тілдік және тілдік емес. Тілдік – бұл вербальді, логикалық сезілетін және эксплицитті (сырттай білдіру қабілетіне ие). Тілдік емес – вербальді емес, мағыналық, сезілмейтін және имплицитті (сырттай білдірілмейтін).

Сөздің ұлттық-мәдени ерекшелігі сөздікте жеке қарастырылмайды, себебі бұл семантикалық компонентттер мағына үшін перифериялық санатқа жатады және имплицитті түрде көрінеді.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   82   83   84   85   86   87   88   89   ...   103




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет