«Қазақ тіл білімі» бойынша тест сұрақтары қазақ тіл білімінің неше саласы бар

А) 2 В) 3 С) 4 Д) 5 Е)6

А) 2 В) 3 С) 5 Д)1 Е)4

А) 2 В) 3 С) 5 Д) 6 Е)4

А) лексика В) морфология С) фонетика

Д)синтаксис Е) стилистика

5.Термин сөзді тіл білімінің қай саласы қарастырады?

А)морфология В)лексика С)синтаксис Д) фонетика Е) фразелогия

А)екпін В) сөз табы С)мағына Д) сөйлем мүшесі Е)қосымша

А) шылау В) жіктік С) үстеу Д) одағай Е) есімдік

А) туынды сөз В)біріккен сөз С) қос сөз Д) тіркескен сөз Е) қысқарған сөз

А) еліктеу сөз В) кірме сөз С) қос сөз Д) табу сөз Е) кәсіби сөз

А)морфология В)лексика С)синтаксис Д) фонетика Е) фразелогия

А) үн В) дауыс С) өкпеден шыққан ауа Д) әріп Е) дыбыс

А) дыбыс В) буын С) үн Д) кіші тіл Е) әріп

А) сызық В) фонема С) символ Д) әріп Е) әліпби

А) Ұ В) Т С) һ Д) й Е) Д

А) Өкпеден шыққан ауа В) дауыс шымылдығы С) ауыз қуысы

Д) мұрын қуысы Е) дыбыстау мүшелері

6.Қайсысы дыбыстау мүшесіне жатпайды?

А) көмей В) мұрын С) тіс Д) тіл Е) езу

А) я В) ц С) у Д) щ Е) ю

А) з,й,қ,м В) у,т,с,р С) ү,ф,х,һ Д) а,е,о,ұ Е) і,ь,ш,ц

А) ш В) ө С) ю Д) у Е) й

А) ф В) п С) ы Д) й Е) б

А) р,й,л В) л,о,ө С) с,ш,щ Д) а,е,ә Е) к,қ,ғ

А) буын В) тасымал С) әріп Д) екпін Е) дауыссыз дыбыс

А) ш В) қ С) т Д)А Е)п

А) езілік дауысты дыбыс В) ашық дауысты дыбыс С) дауыссыз дыбыс

Д) еріндік дауысты дыбыс Е) жуан дауысты дыбыс

5. Қай дыбыс жуан әрі еріндік дыбыс?

А) Ө В) ы С) а Д) ү Е)Ұ

А) 6 В) 7 С)5 Д) 8 Е) 4

А) бұрылу В) кемсіту С) әшкерелеу Д) құдалық Е) өшіру

8. Еріндік дауыстыларды тап.

А) а,ә,е,и В) ы,і,и,э С) а,о,ұ,ы Д) е,и,у,ө Е) ұ,ү,ө,о

А) ү В) ы С) у Д) і Е) ә

А) Тілдің ұшы кейін тартылып,үсті дөңестену арқылы

В) Тілдің ұшы ілгері созылып жатуы арқылы жасалады.

С) Еріннің дөңгеленіп алға қарай созылуы арқылы жасалады

Д) Езудің кейін тартылуы арқылы Е) Жақтың кең ашылуы арқылы
«Дауысты дыбыстардың емлесі» тақырыбы бойынша
1. Буын талғайтын дыбысты тап.

А) у В) е С) а Д) ә Е) ы

А) жина В) айна С) арна Д) сұра Е) шайна

А) жүзігі В) қорқу С) қина Д) халқы Е) орыны

А) шоқу В) жымыю С) шошу Д) сыйымдылық Е) қиылыс

А) ілезде В) ілес С) ілми Д) іле-шала Е) ілгері

А) орын В) ойын С) жиын Д) қиын Е) тиын

А) ю В) ы С) ұ Д) я Е) й

А) қуыс В) тауық С) уақ-түйек Д) ауа Е) төлеу

А) қоюлау В) шытырман С) айтыскер Д) қауырсын Е) кісен

А) жай В) шай С) рәсуә Д) Фәтима Е) күмән

А) а В) п С) й Д) ғ Е) ж

А) у,й,н,р В) г,ж,д,в С) қ,ш,т,ф Д) м,ң,ғ,з Е)й,к,л,м

А) айналмалы В) тасқын С) жазғытұрым Д) ұзағырақ Е) жұғады

А) п-б В) ғ-қ С) к-г Д) с-ш Е) ф-в

А) ұяң В) үнді С) жуан Д) жіңішке Е) қатаң

А) тіл В) ерін С) жақ Д) дауыс Е) салдыр

А) қатаң В) үнді С) ұяң Д) жуан Е) жіңішке

А) үнді В) қатаң С) жуан Д) еріндік Е) ұяң

А) мұрын қуысы В) ауыз қуысы С) өкпеде

Д) кеңірдекте Е) жақта

10. Қосымшасы үндіден болған сөзді тап.

А) Жазда көлге шомылуға бардық В) Кешке құстар ұясына қонады.

С) Қазақ тілі кітабым сөмкеде екен. Д) Мұраттың ағасы машинамен келді.

Е) Ауылда гүл теруге бардым.

А) щ,х,һ,й В) в,ф,ч,ц С) б,д,г,ы Д) о, э,ю,я Е) ь,ю,я

А) киоскіге В) Омсктен С) актқа Д) шрифтті Е) ромбта

А) ватқа В) граммдап С) металдың Д) Кузбасстан Е) Кириллге

А) жұмыстар В) облысқа С) синустар Д) поездар Е) журналистер

А) Түнде подъездің жарығы сөніп қалыпты. В) Асшылар тамақты кеш дайындады.

С) Қызылордада жаңа ескерткіш ашылды. Д) Олар банктен ақша алды.

Е) Жайлауда демалған өте керемет.

А) парктан В) треске С) съезі Д) ансамбльге Е) рөлі

А) мен жер қазған геолог тармен таныстым. В) Мен таңертең кискіден газет алдым.

С) Базардан 3 килограмдап жеміс-жидек алдым. Д) Біз туристік сапарға шықтық.

Е) Ол машинаның рульіне отырды.

А) Оның ағасы киоскке келді. В) Класста ешкім жоқ екен, С) Бұларды штамптау керек

Д) Құмырсқа тынбай еңбек етеді. Е) «Гүлдер» ансамльінің концерті болды.

9. Үнді мен қатаң дауыссыздар қатар келген сөзді тап.

А) Биыл қыста ауа райы суық болды. В) Астана көркейіп келеді. С) Елімізде жетімдер үйі көбейіп барады. Д) Жиналыста көп мәселе қаралды. Е) Алыстан қарауытып біреу көрінді.

А) й В) ш С) б Д) з Е) п

А) дауыссыз дыбыс В) дауысты дыбыс С) әріп Д) қосарлы дыбыс Е) үнді д/з

А) Тарихи жерлерді аралау өте керемет. В) Ата-бабаларымыз өте мәдениетті халық болған.

С) Таудан төменге қарай құлдилады. Д) Ақырын басып үйге жақындады.

Е) Оның туысқаны жау тылында қаза тапты.

А) құ-мырс-қа В) дау-ыл-паз С) би-ік-тік Д) ке-мең-гер Е) бо-яу-шы

А) Асылбек кітабын сөмкеден таппады. В) Қыстыгүні үйге көмір әкелдік.

С) Әскерлер күні-түні жүгірді. Д) Кәсіпорындар бірлестігінің мәжілісі ертеңге өзгертілді.

Е) Біз қазірге дейін міндетімізді түсінген емеспіз.

А) тәрбие В) жәрмеңке С) бәтеңке Д) шемішке Е) күртеше

А) аспан В) жақсы С) тату Д) ақын Е) шешен

А) ортаңғы буын В) бірінші буын С) соңғы буын Д) ортаңғы ашық буын Е) ешбір буын

А) Септік жалғауы В) жіктік жалғауы С) тәуелдік жалғауы Д) көптік жалғауы Е) жұрнақ

А) күрделі сөз В) көмекші сөз С) туынды сөз Д) туынды сөз Е) біріккен сөз

А) тасымал В)әріп С) дыбыс Д) буын Е) екпін

А) Омар қалам мен қарандаш алды. В) Ертең емханаға баруым керек. С) Ол оқырмандардың сұрағына жауап берді. Д) Менің туысқаным қалада тұрады. Е) Балалар жұмыс істеп жүр.

А) -лар,-лер В) –кер,-гер С) –дан,ден Д) –тың,-тің Е) –лас,-лес

А) мансапқор В) кәсіпкер С) төрежан Д) аурухана Е) күлекеш

А) барыс септік В) жатыс септік С) шығыс септік Д) табыс Е) көмектес

А) т В) с С) х Д) ц Е) л

А) шекара,баспасөз баспана В) аман-есен,асты-үсті, әрі-бері С) Екібастұз,Алакөл, Бәйгеқұм

Д) отағасы, тасбақа, біршама Е) ешқашан, кейбір, әлдеқайда

7.Сөз ішіндегі ілгерінді ықпалды тап.

А) қара ала В) Бозжан С) көзқарас Д) саққұлақ Е) ала қаз

А) соңғы буынның жуан болуына қарай қосымшаның жуан жалғануы.

В) сөзде жуан-жіңішке дауыстылардың араласып келуі

С) Соңғы буынның жуан болса да, қосымшаның жіңішке жалғануы.

Д) қатар келген екі дыбыстың бір-біріне әсер етуі

Е) соңғы буынның жіңішке болуына қарай қосымшаның жіңішке жалғануы

А) Мен жастық шағымды сағындым. В) Ол есіктен сыртқа шықты С) Мен тапсырманы түсіндіріп болдым Д) Пышақтың ұшы майысып қалыпты Е) Дауыл басылды.

А) Кешкісін есікті ашсын. В) Болат әскерде аспазшы болған С) Оның әкесі соғыстан аман келді

Д) Жомарт жайбарақат отыр Е) Биылғы қыс қатал болды.
«Кейінді ықпал», «Орфография және орфоэпия» тақырыптары бойынша
1. Жазылуда ескерілетін кейінді ықпалды тап.

А) Үйдің ауласы тап-таза. В) Асан суды төгіп тастады. С) Таңғы сағат бесте жолға шықтық

Д) Бұл айтыста Сәкен жеңіп кетті. Е) Ол сөзден жеңіліп масқара болды.

2. Сөз ішіндегі кейінді ықпалды тап.

А) Біріне-бірі алшақ салынған он шақты үй тұр. В) Жерұйықты іздеп жөнелді.

С) Олжабек табиғатында момын ,қақ-соқпен ісі жоқ кісі. Д) Аманғалидың мазасы болмай отыр

Е) Ғабиденнің «Өмір мен өлім» романы жарық көрді.

А) Он жылдың ішінде талай шығармалар дүниеге келді. В) Олардың отау құрғанына биыл отыз жыл болды. С) Бір кездерде ақынның қасына еріп жүрген еді Д) Батыраш тым-тырыс болып ,жерге кіргендей күйге түседі. Е) Соғыс кезінде жаудың қорғанысын бұзып кетті.

А) Мен бұл өлеңді газеттен жазып алдым. В) Жиылып тұрған халық шулап қоя берді.

С) Далаға шықсаң,көк пен жерді көресің. Д) Ит-адамға шын дос жануар

Е) Екі әскер жолдың шетіне отырып тынықты.

А) жұлын В) құман С) құмұрсқа Д) бұрыс Е) Гүлнұр

А) Менің сұрағаным бола қоймады. В) Сөйлесіп тұрған бала кенеттен тоқтай қалды.

С) Өлі риза болмай,тірі байымас. Д) Менің қазақ тілін үйренгім келеді Е) Су айнадай тап-таза

7. Орфоэпия бойынша жазылған сөзді тап.

А) Сарыағаш В) дейінгі С) кемеңгер Д) бейбітшілік Е) күндүз

А) сыйымдылық В) тайаныш С) қиыншылық Д) жиналыс Е) хайуан

А) біріңғай В) Бегарыс С) Жаңғожа Д) бұлұттұ Е) Жанпейіс

А) бастаңғы В) диуана С) жаңбыр Д) қоңыз Е) Мақсат

А) машайық В) сопы С) жамағат Д) діни басқарма Е) муфтият

А) үлкен планета В) Абай даңғылы С) нарықтық экономика

Д) валюта бағамы Е) физикалық карта

3. Бұрын көнерген сөз болып қазір нелогизмге айналған сөзді тап.

А) апрель В) ай С) ғасыр Д) апта Е) байрақ

А) түбек,шүмек В) ауқат,тамақ С) былғары,тері Д) кебеже,сандық Е) қоржын,қалта

А) дуанбасы,пролетерият, қаған В) әсемпаз,өнерпаз,қыдырымпаз С) бизнес,карьера,орден

Д) акция,чек,бағалы қағаз Е) тәуелсіздік, егемендік, азаматтық

6. Қай қатар неологизм сөздерге жатады?

А) анализ,скидка В) класс,лампа С) сәулет,пайыз Д) градус,температура Е) хандық,барымта

А) көнерген сөз В) диалект сөз С) кірме сөз Д) термин сөз Е) кәсіби сөз

А)зәулім В) шалғай С) арық Д) ескі-құсқы Е) кішкентай

А) Табалдырықта отырма. В) Бидайға орақ түскелі тұр. С) Бау-бақшадан жеміс тердік

Д) Бүгін азанда ерте ояндым. Е) Оның нағашысы әскерден келді.

10. Историзмді тап.

А) мешіт В) имам С) жамағат Д) қылует Е) муфти

А) Апам ұршық иіріп отыр. В) Жазда қауын-қарбыз жеуге болады. С) Еуразия—ең үлкен құрлық

Д) Кеше қатты бұрқасын болды. Е) Балалар балық аулауға кетті.

2. Терминдерге тән ең басты белгі не?

А) дара мағыналы В) көп мағыналы С) жалпы халыққа түсінікті

Д) белгілі аймақта ғана қолданылады. Е) халық арасында жиі қолданылады.

3. Екі сыңары да кірме сөзден болған қос сөзді тап.

А) адам жаны В) азды-көпті С) тарс-тұрс Д) оқу-білім Е) хат-хабар

А) бағам В) ұжым С) қор Д) нарық Е) нотариус

А) орфографиялық заңдылық В) орфоэпиялық С) үндестік заңы Д) стильдік ерекшелік

Е) пунктуация

6. Тілдің сөздік құрамын байытатын сөзді тап.

А) диалект сөз В) көнерген сөз С) кәсәби сөз Д) термин сөз Е) кірме сөз

А) диірмен В) мұрап С) масақ Д) көсеу Е) келі

А) ықпал,буын,екпін В) синус,параллель,ромб С) білім,тұрмыс,тіршілік

Д) тұсау,тоқым,үзеңгі Е) ұзын,биік,алыс

9.Синонимдес сөзі тап.

А) жуа,сарымсақ В) қаңылтыр,сым С) қызамық,кекіре Д) сым,леген Е) бал,әсел

А) шемішке В) полюс С) глобус Д) кернеу Е) тарих

А) дисфемизм В) эвфемизм С) табу Д) көнерген сөз Е) тұрақты тіркес

А) ұлыма В) жасыл түсу С) соқырішек Д) жаман ауру Е) дауыл

А) салт-дәстүр В) сыпайылық С) ем Д) ырым Е) аты белгісіз болу

А) дисфемизм В( табу С) тура мағына Д) метонимия Е) эвфемизм

А) найзағай В) қасқыр С) бақиға аттану Д) ұлыма Е) жын

А) қолды болыпты. В) ашық мінез С) жүрек жұтқан Д) тілі күрмелді Е) қарны ашты

А) салақ В) шешен С) мылжың Д) бәдік Е) олақ

А) эвфемизм В) дисфемизм С) табу Д) идиома Е) архаизм

А) Оның бір көзінің мүкістігі бар. В) Асанның қартайған шағында бір құлағы естімей қалды.

С) Ақанның бойы ұзын болғандықтан,балалар оны «Ұзынтұра» деп мазақтайтын.

Д) Ұлы Отан соғысынан оралғандардың көбі бір мүшесін соғыс даласында қалдырып кеткен еді.

Е) Болат әрдайым кемтар адамдарға көмектесетін еді.

10. Табу сөзді тап.

А) Келін қайынын өз атымен атамайды. В) Сарқыраманың бер жағында маңыраманы ұлыма жеп жатыр екен. С) Келіншек болған оқиғаны қайын енесіне жеткізді.

Д) Естіген жұрт келіншектің тапқырлығына тәнтә болды.

Е) Қазақтар кейбір табиғат құбылыстарын өз атымен айтпаған.

А) Тонның ішкі бауындай В) Ала жіпті аттамау С) Он саусағынан бал тамған.

Д) Қара қылды қақ жарған. Е) Мұрнынан шаншылу.

2. Антонимдес фразеологизмдерді тап.

А) Су жүрек----жүрек жұтқан В) Мойнына су кету-- ит өлген жер С) Көз жұмды—жүріп кетті

Д) Көзге түртсе көргісіз—тайға таңба басқандай Е) Шашбауын көтеру—тақиясына тар келу.

3. Қай тұрақты тіркестің мағынасы дұрыс көрсетілген?

А) Мұрнын шүйіру—дәмелену В) сөз беру—таң қалу С) зығыры қайнау--өлу

Д) сілесі қату--әбден шаршау Е) сүттей ұйыды—келіспеді

4. Мағынасы синонимдес тұрақты тіркесті тап.

А) бауыр басу—ақ саусақ В) таяқ тастам жер—сүт қайнатым уақыт С) екі езуі құлағында—төбесі көкке жету Д) ит арқасы қиянда—маңдайының соры бар Е) көз ілмеу—көз шырымын алу

А) Жазда Асанбай аулы осы төңіректің сай-саласын мекендейді.

В) Бұл өңірдің ауылдары алты бақан ала ауыз болып біріккен емес.

С) Күз келісімен,бұлар қыстауға көшудің амалына кірісті. Д) Данагүл саумалы малдарды сатуға қарсы шықты. Е) Шаруаның ісі бітпейтінін ол енді түсінгендей болды.

А) Денсаулық—зор байлық. В) Ештен кеш жақсы. С) Сабыр түбі—сары алтын.

Д) Оқу инемен құдық қазғандай Е) Көп түкірсе,көл болады.

7. «Алыс» мағынасындағы идиомалық тіркесті тап.

А) ит жеккен В) ер қашты С) асқар тау Д) көз аларту Е) ат арытып,тон тоздырып

А) Олар көптен бері қырғи қабақ болып,бір-бірін аңдысып жүр. В) Аузы күйген үрлеп ішер.

С) Олар суықта қалып,тісі тісіне тимей жаурады. Д) Істің насырға шапқанын сезген Оспан сыртқа шығып кетті. Е) Ұяттан кірерге тесік таппаған бала қып-қызыл болып кетті.

9. Тұрақты тіркесті тіл білімінің қай саласы зерттейді?

А) фонетика В) семасиология С) синтаксис Д) морфология Е) фразеология

А) Ерінбесең—емерсің В) Ұрлық түбі—қорлық С) Айдағаны бес ешкі ысқырығы жер жарады

Д) Сабыр түбі—сары алтын Е) Отан оттан да ыстық

2. Мақалға тән ерекшелікті тап.

А) Бір ғана сөзден тұрады. В) Құрамындағы сөөздерді ауыстыруға келеді. С) Ой тұжырымдалып, түйінді пікір түрінде айтйлады. Д) Көпшілікке үндеу мақсатында Е) Авторы белгілі болады.

Алтау ала болса,ауыздағы кетеді,төртеу түгел болса төбедегі келеді.

А) білім туралы В) ақыл-парасат туралы С) тәлім-тәрбие туралы.

Д) үлкенді құрметтеу туралы Е) ынтымақ,бірлік туралы

А) Алтау ала болса,ауыздағы кетеді. В) Ақылды қария-ағын дария. С) Әзіл айтсаң да,әділ айт.

Д) Бір құмалақ бір қарын майды шірітеді. Е) Еменнің иілгені—сынғаны,Жігіттің екі сөйлегені--өлгені

5. Мақалды тап.

А) Әкесінің баласы—адамның дұшпаны,Адамның баласы—бауырың В) Адамның адамшылығы істі бастағанынан білінеді,қалайша бітіргенінен емес. С) Өзің үшін еңбек қылсаң,өзі үшін оттаған хайуанның бірі боласың. Д) Досы жоқпен сырлас, досы көппен сыйлас.

Е) Ақыл азбайды, әділдік тозбайды,арамдық озбайды.

6. Мәтелді тап.

А) Балалы үй—базар. В) Отан оттан да ыстық С) Ойнап сөйлесең де,ойлап сөйле

Д) Жері байдың—елі бай Е) Бір құмалақ бір қарын майды шірітеді

7. Мәтелдің белгісін тап.

А) Эмоциялық мағына басым болады. В) Құрылысы жағынан екі,үш бөлімді болады.

С) Ой нақты айтылады. Д) Үлгі-өнеге түрінде айтылады. Е) Біріншісі екінші сөйлемнің шарты болады

10Қайсысының көбінесе авторы белгілі болады?

А( мақал В) мәтел С) тұрақты тіркес Д) нақыл сөз Е) идиома

А) қара тас В) жуас кісі С) тас жүрек Д) терең ойлы Е) ыстық ықылас

А) Ат арылту В) Ат сату С) Ат ойнату Д) Ат салысу Е) Ат ізін суытпау

А) Ол әйеліне алтын алқа сатып алды. В) Айман оған жылы лебізін білдірді.

С) Түнгі ауа салқындай бастады. Д) Күзгі дала сары жапырақтан көрінбейді.

Е) Бұл мәселе туралы басшылармен ақылдасты.

Аспанда қалықтаған құстың қанаты анық көрінеді.

А) аспан В) қанат С) құс Д) қалықтау Е) анық

5. «Полисемия» деген не?

А) дара мағыналы В) мағынасы жоқ С) тура мағына Д) көп мағыналы Е) ауыспалы мағына

А) Қалада өзбек ұлттық мәдени орталығы бар В) Олар ертелі-кеш еңбек етіп жүр.

С) Адамның ықылас-ниеті жақсы болсын

Д) Оны көрмегелі біршама жылдар өтті.

Е) Көктемде отырғызылған жас шыбықтардың жапырағы шыға бастапты.