«Қазақ тілі» пәнінен жаратылыстану математикалық бағыттағы эссе жауаптары



Pdf көрінісі
бет210/252
Дата31.01.2022
өлшемі1,82 Mb.
#130238
1   ...   206   207   208   209   210   211   212   213   ...   252
Байланысты:
2 5204258666231894294

 
 


 
 
34. .«Әлемді өзгерткен ұлы тұлғалар» тақырыбында 
дереккөздерді пайдалана отырып өз ойыңызды талдап 
жазыңыз 
АВТОР АЯУЛЫМ АЛТАЙ  
INSAGRAM @11bjb.tjb 

https://instagram.com/11bjb.tjb?igshid=jwi14fbh2s01
 
А
қ
ыл  –
 
адам  бойында
ғ
ы  е
ң
 
асыл 
қ
асиет.  Оны  еште
ң
емен  алмастыру
ғ
а  да, 
салыстыру
ғ
а  да  болмайды.  Айталы
қ
 
сізді 
қ
араптан 
қ
арап  т
ұ
рып  ит 
қ
ауып  алды 
делік.  Егер 
ә
лгі  итті
ң
 
а
қ
ылы  болса 
қ
абар  ма  еді?  Тіпті  жыл
қ
ыны
ң
 
иесін  теуіп, 
сиырды
ң
 
с
ү
зіп  жіберуін  де  осы  тектес  мысал  ретінде  айту
ғ
а  болады.  Б
ұ
л  жан
-
жануарлар  мен  хайуанаттарда  сананы
ң
 
дамыма
ғ
анын  д
ә
лелдейді.  Оларды
ң
 
жанында  адамны
ң
 
жаратылысы  мен  болмысы  керемет.  Екі  ая
қ
ты  пендеге  Алла 
Та
ғ
ала сана мен ой берген. М
ұ
ны Абайша айтса
қ
 
«А
қ
ыл –
 
жан 
қ
уаты». А
қ
ын та
ғ
ы 
бір с
ө
зінде «Пайда менен залалды –
 
а
қ
ыл айырады» дейді.
 
А
қ
ылмен
 
ойлап 
білген 
с
ө
з,
 
Бой
ғ
аж
ұқ
пас, 
сыр
ғ
анар.
 
Ынталы 
ж
ү
рек 
сезген 
с
ө
з,
 
Бар тамырда 
қ
уалар, –
 
дейді енді бірде Абай атамыз.
 
А
қ
ынны
ң
 
а
қ
ыл  т
өң
ірегінде  термелеген  на
қ
ылдары  м
ұ
нымен  бітпейді. 
Оларды
ң
 
ә
р
қ
айсысын  о
қ
ы
ғ
ан  сайын  тере
ң
 
т
ұңғ
иы
ққ
а  бойлай  бересі
ң

к
ө
п  н
ә
рсені  ойлай  бересі
ң
.  «А
қ
ыл,  сезім  болмаса,  тіршілікті
ң
 
несі  с
ә
н» 
дегенін де ой елегінен 
ө
ткізіп отырса
ң
ыз, тіршілікті
ң
 
тамаша к
ө
ріністері 
мен 
қ
арым
-
қ
атынасты
ң
 
шынайы  болмысы  да  «к
ө
біні
ң
 
сырты  –
 
б
ү
тін, 
іші –
 
т
ү
тін» дегенді ерекшелеп беретін к
ө
рсеткіш.
 
Қ
азір  к
ө
п  айтылатын 
әң
гімені
ң
 
бірі  де  бірегейі  а
қ
ша
ғ
а  келіп  тіреледі. 
Ө
кінішке 
қ
арай, 
қ
азір  кім  д
ә
улетті  соны
ң
 
а
қ
ылы  к
ө
п  секілді  к
ө
рінеді. 
Алайда 
қ
алталы кісіні
ң
 
де а
қ
ыма
қ
 
ә
рекеттері болатынын жо
ққ
а шы
ғ
ара 
алмайсыз. А
қ
ылды кейде айлакерлік жасау
ғ
а, зымиян ойды іске асыру 
ү
шін  де  пайдаланатындар  бар.  Бір 
қ
ара
ғ
анда  олар  осы  ісін  ешкім 
бай
қ
амайтындай к
ө
реді. Адамны
ң
 
арты
қ
шылы
ғ
ы сезімталды
ғ
ында дер 
болса
қ

ә
рбір 
ә
рекетті  ба
ғ
амдай  білетін  пенде  атаулы  а
қ
ылды
ң
 
ар
ғ
ы 
жа
ғ
ында арам ниет болса да біліп 
қ
ояды.
 
Адам  –
 
аса  к
ү
рделі  жаратылыс.  Ол  туралы 
ғ
ылыми  т
ұ
р
ғ
ыда  да,  адами 
т
ұ
р
ғ
ыда  да  т
ү
рлі  пікір  білдіруге  болады.  Дау
-
жанжал, 
ұ
рыс
-
керіс, 
ба
қ
таласты
қ
,  тіпті  с
ұ
рапыл  со
ғ
ыс  та  адамдарды
ң
 
а
қ
ылыны
ң
 
д
ұ
рыс 
пайдаланба
ғ
анды
ғ
ынан  туындайды.А
қ
ылды
ң
 
ө
зі  парасатпен,  мінез
-
құ
лы
қ
пен  ты
ғ
ыз  байланысты.  Осыны
ң
 
барлы
ғ
ы  бізді  бас
қ
а  тіршілік 
иелерінен  ерекшелейді.  Ерекшелік  –
 
адам
ғ
а  т
ә
н 
құ
былыс.Сол 
ерекшелікті
ң
 
ә
серінен  де  адам  дамиды.  М
ә
селен,  а
қ
паратты
қ
 
технология
ғ
а  жан  бітсе,  ол  адамнан  озып  кетер  еді.  Біра
қ
 
ғ
ылымды 


дамыт
қ
ан адам. Со
ғ
ан 
қ
арамастан жа
ң
алы
қ
тар
ғ
а ілесе алмай 
қ
алуымыз 
ө
кінішті.
 
Ж.Баласа
ғұ
н  бабамыз  «Адам  бойында
ғ
ы  е
ң
 
тамаша  н
ә
рсе  –
 
білім  мен 
а
қ
ыл»  дейді.  Осы  екеуі 
ү
йлесім  тап
қ
ан  жерде 
ү
лкен  іс  тындырылады. 
Ө
мірді
ң
 
ө
з бояуын шатастырып алмау
ғ
а да д
ә
некер болатын –
 
білім мен 
а
қ
ыл. 
Ғ
алымдар адамны
ң
 
жал
қ
ау, 
қ
атал, аса мейірімді болуы 
қ
ан тобына 
байланысты екендігін айтады. Бір 
ғ
ана мысал: 1907 жылы чех 
ғ
алымы 
Я.Янский 
қ
ан  тобыны
ң
  4-
ке  б
ө
лінетінін  айт
қ
ан. 
Ә
лемде  е
ң
 
к
ө
п 
кездесетін 
қ
ан  –
  1-
топ  (жер  шары  т
ұ
р
ғ
ындарыны
ң
 
45  пайызы)  2
-
қ
ан 
тобы  адамдарды
ң
 
35  пайызына  т
ә
н.  13  пайызыны
ң
 
қ
аны  3
-
топ
қ
а 
жатады. 4
-
қ
ан тобы 
ө
те сирек кездеседі, (7 пайыз). Осы топта
ғ
ыларды
ң
 
қ
андай 
қ
абілетке  ие  екендігін  де  болжап  бергендер  бар.  Біра
қ
 
адам  е
ң
 
алдымен 
ө
зіне сенуі керек. «А
қ
ыл –
 
са
ғ
ан ізгі дос, 
ә
діл жолдас», «А
қ
ыл 
бар жерде шынды
қ
 
бар, 
ө
тірік жо
қ
», 

 
деген Ж
ү
сіп Баласа
ғұ
н бабамыз 
ғұ
ламалы
қ
ты
ң
 
ғұ
мыры 
ұ
за
қ
ты
ғ
ын 
құ
ла
ққ
а
ғ
ыс жаса
ғ
ан.
 
Д
ү
ниені 
ө
згертіп  жат
қ
андар  –
 
а
қ
ылды  адамдар.  Со
ңғ
ы  уа
қ
ытта 
данышпандарды интеллектілік коэффициенттеріне байланысты аны
қ
-
тайтын амалдар пайда болды. М
ұ
ны
ң
 
қ
аншалы
қ
ты д
ұ
рысты
ғ
ын немесе 
б
ұ
рысты
ғ
ын  ешкім  д
ө
п  басып  айта  алмас.  Мысалы,  б
ү
гінгі 
ө
мірді
ң
 
ерекшеліктерін М
өң
ке би секілді д
ө
п басып айтып берген кім бар? Баба
-
мызды
ң
 
б
ұ
л айт
қ
андарын ешкім жо
ққ
а шы
ғ
ара алмаса да интеллектілік 
коэффициенттерін ешкім д
ә
л айтып бере алмасы аны
қ

Со
ңғ
ы  бір  деректерге  назар  аударса
қ

ә
лемні
ң
 
он 
ғұ
ламасы  т
өң
ірегінде 
мынадай  пікір  білдіріліпті.  Адамдарды
ң
 
50  пайызына  жуы
ғ
ыны
ң
  IQ 
де
ң
гейі т
ө
мен. Демек, жер шары т
ұ
р
ғ
ындары а
қ
ыл
-
ой де
ң
гейі жа
ғ
ынан 
іріктелген. Жа
ң
алы
қ
 
ашып, адамзатты
ң
 
дамуы жолында тер т
ө
гіп ж
ү
р
-
гендер аз 
ғ
ана б
ө
лікті 
құ
райды. Олар –


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   206   207   208   209   210   211   212   213   ...   252




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет