Қазақ тілінен эссе жазудың ҚҰрылымы қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімдеріне арналған қосымша оқу-әдістемелік құрал «Эссе жазып үйренейік»

Денсаулықсыз өмір қызықсыз.

ІІ Негізгі бөлім

Салауатты өмір салтын ұстану.

ІІІ Қорытынды

Денсаулықты сақтау – өз қолымызда

Дені саудың жаны сау.

халық мақалы

Денсаулық – баға жетпейтін жалғыз ғана асыл дүние. Ол жақсы болу үшін уақытты да, күш-жігерді де, еңбекті де, тіпті барлық дүниені аямай жұмсау керек. Денсаулықсыз мына өмір қызықсыз деп білемін.

Өмірдің шаттығы мен қызығы денсаулыққа байланысты. Адам бақыты – денсаулық. «Денсаулық – зор байлық» деп халқымыз тегін айтпаған. Денсаулыққа немқұрайлы қарау дұрыс емес. Оған пассивті түрде емес, активті түрде қарау керек. Денсаулықты сақтаудың жолын үйрену – әрбір адамның басты міндеті.

Күнделікті жұмыста жүргенде, деніміз сау болғанда, денсаулықтың қадірін біле бермейміз. Аздап ауырсақ, өзіміз білетін дәрі-дәрмектерді ішіп жазылып кетуге тырысамыз. Дәрігерге бара қоймаймыз. Шын мәнінде, кез келген аурудың алдын алуға болады. Ол үшін не істеу керек?

Ең алдымен, спирттік ішімдіктер мен темекі шегудің зиянын білген дұрыс. Темекі түтінінің құрамында 30-дан астам зиянды заттар бар. Әсіресе, жас балалар мен қарттарға темекі тартуға болмайды. Бұл заттар – қатерлі ісіктің пайда болуына тікелей себепкер. Ішімдікке салынып кетуге болмайды. Ішімдікті жақсы көретін адамнан бақытсыздықтан басқа ештеңе күтуге болмайды. Лев Толстой: «Спиртті ішімдік адамның денсаулығын құртады, ең қорқыныштысы адамның рухы мен ұрпағын жояды», -деген болатын.

Аурудың алдын алуға болады. Ол үшін дұрыс тамақтануға, уақытында демалуға, дене қимылымен айналысуға көп көңіл бөлу қажет. Әсіресе, жасы ұлғайған адамдарға майлы тамақтарды көп жеуге болмайды. Оның орнына сүт, көкөніс тамақтарын пайдаланған дұрыс. Денсаулық сақтауда дұрыс тамақтанудың маңызы зор. Ал спортпен айналысу денсаулықты жақсартады. Спорттың ең қарапайым түрі – жүгіру. Күн сайын таңертең үйдің маңайында, саябақта жарты сағаттай жүгіруе болады. Егер жүгіруге дәрігер рұқсат етпесе, таңғы таза ауада серуендеп,әртүрлі жаттығулар жасауға болады.

Қорыта айтқанда, денсаулықты сақтау – өз қолымызда, яғни өз еншімізде. Қазіргі таңда аурудың түрі көбейіп барады. «Тірі адам түбінде бір ауырмай тұрмайды» деп данышпан Ж.Баласағұнның айтқан сөзі рас сияқты, өйткені әрбір адам басында өзіне белгілі бір аурулары бар,бірақ біз сол аурулардың шарықтауына жол бермей, оны емдеуіміз қажет. Яғни «Ауруын жасырған өледі» деген сөзді есте ұстап, адам өз бойындағы сырқаты бойынша дәрігерлерден кеңес алып, білгендерден сұрап отыруы қажет. Денсаулық адам өміріндегі ең жоғары бағалы дүние болғандықтан, әр адам баласы өз денсаулығына көңіл бөлуі тиіс.

Сыр сандықты ашып қара,

Ашып қара, сырласым.

Сым пернені басып қара,

Басып қара, жырласын!

С.Сейфуллин

І Кіріспе

Достық – асыл қазына.

ІІ Негізгі бөлім

«Досы жақсының өзі жақсы»

ІІІ Қорытынды

Қазақтың дәстүрлі әдеп жүйесінде достыққа үлкен көңіл бөлінеді. Халық арасында достық туралы мақал-мәтелдер жеткілікті: «Дос жылатып айтады, дұшпан күлдіріп айтады», «Досы жақсының өзі де жақсы», «Дүниеде адамның жалғыз қалғаны – өлгені, қайғының бәрі соның басында». Достыққа қарама-қарсы ұғым – қастық пен күншілдік. Мұндай сезімге ерік алдырғандар басқаның қуаныш-қызығын, ырыс-бағын көре алмайды, достық дегеннің не екендігін білмейді. Дұрыс дос таңдай білу – өмірлік мақсаттардың бірі.

Саясаттанудағы достық ұғымы мемлекеттер арасындағы саяси, экономикалық, мәдени мүдде тұрғысынан ынтымақтастық орнату шараларын бейнелеу үшін қолданылып жүр. Қазір бізге достық бұрынғыдан бетер қажет. Достық – бұл өмірдегі ешнәрсемен бағаланбайтын құндылық. Дос табу оңай, ал оны сақтау одан қиын. Достық қатынасқа нәзіктікпен қарап, берік сақтау керек, өйткені ол да баптауды қажет ететін нәзік өсімдік сияқты. Біздер достықты сақтау үшін жан-тәнімізбен еңбектенуіміз керек. Қайтарымын қажет етпей, берудің жолдарын үйрену керек. Сенім мен жарқын көңіл достықты берік ететін тірек саналады. Өзі шынайы дос бола білген адамның достары да көп болады және жер бетінде өзін жалғыз сезінбейді.