Мәтінді және тарихи білімді пайдалана отырып, «Зар заман» қозғалысы ақындарының қоғамдық-саяси ойларын түсіндіріңіз.
Зар заман – қазақтың қоғамдық ойы мен әдебиеті тарихындағы күрделі кезең. «Зар заман» қозғалысының ақындары ұлт мүддесін қорғай отырып, өз шығармаларында, ең алдымен, шетсіз-шексіз қазақ даласын толық меңгеру үшін түрлі шаралар жүргізген отаршылдық саясатын экономикалық және идеологиялық тұрғыдан әшкерелеуге ұмтылды. , осы ойларды халық санасына жеткізіп, қоғамдық ой деңгейіне көтеру.
«Туған жердің тағдыры – ел тағдыры» екенін ұғынған жыраулар қоныс аудару саясатының түптеп келгенде халықты қасірет пен жоқшылыққа апарып соқтырмайтынын өз шығармаларында дер кезінде бейнелеген. туған жерінің жойылуы, оның рухани тірегі болып табылатын тілі мен дінінің, әдет-ғұрпының жоғалуы.
Иманбаева С.С., профессор, ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы. № 1(173). 2019
Қазіргі «Зар заман» («Зардың заманы», аударғанда «Күн шыққан мезгіл») 20 ғасырдың басында қалыптасқан қазақ әдебиеті тарихындағы негізгі бағыттардың бірі. Ол сол кездегі қоғамдық-саяси идеялармен, оқиғалармен тығыз байланысты болды, оның ықпалын осы бағыттағы ақындардың шығармаларынан байқауға болады.
«Зар заман» қозғалысының пайда болған кезеңі Қазақстандағы елеулі қоғамдық-саяси қозғалыстармен ерекшеленді. Ол кезде Қазақстан Ресей империясының құрамында болған, Зар заман ақындары қазақ халқының бостандыққа, ұлттық билікті, әділеттілікке деген ұмтылысын бейнелеген. «Зар заман» ақындарының айтқан негізгі қоғамдық-саяси ойлары,
болды:
1. Ұлттық өзіндік сана және ояну: Зар заман қозғалысының ақындары
қазақ халқының ұлттық санасы мен намысын оятуға ұмтылды.
Олар қазақ мәдениетінің, тарихы мен салт-дәстүрінің ерекшелігі мен сұлулығын ерекше атап өтті.
2. Бостандық пен тәуелсіздік үшін күрес: Ақындар белсенді қарсылық көрсетті
Ресейдің отаршылдық үстемдігі үшін күресті қолдайтындықтарын білдірді
Қазақстанның ұлттық бостандығы мен тәуелсіздігі.
3. Әділдік пен қоғамдық қайта құру: «Зар заман» ақындары қазақ халқының басынан өткен әлеуметтік әділетсіздік пен қанау мәселелерін бейнеледі. Олар әлеуметтік өзгерістер мен теңдікке шақырды.
4. Табиғат пен қоршаған ортаны құрметтеу: Зар заман шығармаларында
қазақ табиғатының сұлулығы мен ұлылығын жиі жырлаған. Ақындар қоршаған ортаны құрметтеудің маңыздылығын, табиғат байлығын сақтау керектігін айтты. Атақты «Зар заман» ақындарына мысал ретінде Мұхтар Әуезов, Мақтай Жұмабаев,
Сәбит Мұхтаров және т.б. Олардың шығармаларында қозғалыстың қоғамдық-саяси идеялары көрініс тауып қана қоймай, 20 ғасырдағы қазақ әдебиеті мен өзіндік санасының қалыптасуына да елеулі әсер етті.
51 сұрақ
Достарыңызбен бөлісу: |
