Қазақ хандығы дәуіріндегі дәстүрлі қазақ қоғамының әлеуметтік құрылымын сипаттаңыз.
Қазақ хандығы тұсындағы дәстүрлі қазақ қоғамы көшпелі мал шаруашылығына және рулық ұйымға негізделген күрделі әлеуметтік құрылымға ие болды.
1. Хандар және олардың ақсүйектері: қоғамның ең құрметті және қуатты қабаты. Хандар тұқым қуалайтын билеушілер болды, олардың отбасы мүшелері жоғары билік жүргізді және қоғамдағы ең маңызды шешімдерді қабылдады.
2. Дворяндар мен бәйтеректер: текті рулардың өкілдері мен олардың өкілдері – баятылардан құралған. Қоғамның бұл қабаты елеулі әлеуметтік, саяси және экономикалық ықпалға ие болды.
3. Табын: бұл қабаттың өкілдері әдетте ең жоғарғы мемлекеттік қызметтерге тағайындалған тайпалардың құрметті өкілдері болды. Табындар айтарлықтай билікке ие болды және қоғамның заңдары мен ережелерін қорғауға, сондай-ақ қоғамдық игілікке кепілдік беруге міндетті болды.
4. Билер: Ет-сүт беретін, қоғамға басқа да міндеттер атқаратын мал иелері.
5. Қымызшы: қымыз және басқа да сүт өнімдерін өндірумен айналысады.
6. Тобықтар: бұлар әр түрлі қолөнер түрімен айналысқан қолөнершілер.
7. Ерлер: рудың құрамына кірмейтін, малы жоқ, бірақ өздерінің ептілігі мен бастамашылдығы арқасында жоғары әлеуметтік жағдайға қол жеткізе алған еркін көшпенділер.
8. Ислам дінбасылары: уағыз айтумен және діни рәсімдерді ұйымдастырумен айналысқан ислам дінінің өкілдері.
Сонымен, Қазақ хандығы дәуіріндегі дәстүрлі қазақ қоғамының әлеуметтік құрылымы біршама күрделі және алуан түрлі, әртүрлі қабаттарға бөлінген, әлеуметтік жағдайы мен міндеттері әртүрлі адамдардан құралған.
Достарыңызбен бөлісу: |
