-тарау. «Информатика» пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

2-тарау. «Информатика» пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

1) 1-сыныпта, аптасына 0,5 сағаттан, оқу жылында 17 сағат;

2) 2-ші сыныпта аптасына 1 сағаттан, оқу жылында 34 сағат;

3) 3-сыныпта аптасына 1 сағаттан, оқу жылы бойынша 34 сағат;

4) 4-ші сыныпта аптасына 1 сағаттан, оқу жылында 34 сағат.

8. «Информатика» пәнін оқытудағы негізгі талап - компьютерлік жүйелерге қолжетімділік. «Информатика» пәнін оқып үйренуге қажетті жабдықтардың тізімі:

1) гарнитурамен жабдықталған дербес компьютерлер (микрофонмен құлаққаптар);

2) Интернетке кең жолақты қосылуымен оқытушылар мен оқушылар арасындағы байланыс құралдарын және деректермен алмасуды қамтамасыз ететін жоғары сапалы ашық қатынас желісі;

3) перифериялық құрылғылар: принтер, сканер, көшіру техникасы, интерактивті проектор / интерактивті тақта;

4) робототехникаға арналған жиынтықтар.

9. Оқу пәнінің негізгі мазмұны 5 бөлімнен тұрады:

1) компьютер;

2) ақпаратты ұсыну және өңдеу

3) Интернетте жұмыс істеу

4) есептеу ойлау

5) робототехника

10. «Компьютер» бөлімі келесі бөлімдерді қамтиды:

1) компьютердің құрылғылары;

2) бағдарламалық қамтамасыз ету;

3) қауіпсіздік.

11. «Ақпаратты ұсыну және өңдеу» бөлімі келесі бөлімдерден тұрады:

1) мәтіндер;

2) графика;

3) презентациялар

4) мультимедия.

12. «Интернеттегі жұмыс» бөлімі келесі бөлімдерді қамтиды:

1) ақпаратты іздеу;

2) ақпаратпен алмасу.

13. «Есептеу ойлау» бөлімі төмендегі бөлімдерді қамтиды:

1) алгоритмдер;

2) бағдарламалау.

14. «Робототехника» бөлімі келесі бөлімдерді қамтиды:

1) жалпы робототехника;

2) роботтың қозғалысы;

3) датчиктер мен қозғалтқыштар.

15. 1-сыныпқа арналған оқу пәнінің базалық мазмұны:

1) «Компьютер»

Информатика кабинетінде жүріс-тұрыс ережелері; Интернетте жұмыс істегенде қауіпсіздік; желідегі қалаусыз байланыс тәуекелдері; желіде орналастырылған ақпараттың сенімділігі мен пайдалылығы. .

2) «Есептеу ойлау».

Алгоритмдер: алгоритмдер; орындаушы; ойын ортасында сызықты алгоритмдерді құрастыру және пайдалану.

Бағдарламалау: ойын бағдарламалау ортасының интерфейсі (лого, Scratch); қарапайым көрініс құру.

3) «Робототехника».

Білім беру роботының негізгі моделін құру; роботтың берілген жылдамдықпен қозғалысын ұйымдастыру; Роботқа арналған бағдарламаны жүктеп алу және іске қосу; роботтың доңғалақтың бұрылыстарының белгіленген саны бойынша қозғалысын ұйымдастыру; роботты алға жылжытуды ұйымдастыру; роботтың қозғалысын ұйымдастыру; роботтың осы бұрышта қозғалысын ұйымдастыру (90, 180 градус)

16. 2-сыныпқа арналған оқу пәнінің базалық мазмұны:

1) «Компьютер».

Компьютерлік құрылғылар: енгізу құрылғылары (тышқан, пернетақта, микрофон) және шығыс (монитор, принтер, динамиктер / құлаққаптар).

Бағдарламалық қамтамасыз ету: файл және қалта туралы түсінік; мәзір командаларын пайдалану.

Қауіпсіздік: сандық құрылғылармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік ережелері;

2) «Ақпаратты ұсыну және өңдеу».

Мәтін: пернетақта симуляторында және мәтін редакторында сөйлемдер теру;

Графика: суретті өңдеу; қиып алу, кескінді айналдыру және өлшемін өзгерту; суреттің фрагментін көшіру және бейнелеу.

Мультимедиа: дыбысты жазу және ойнату; дыбыстық әсерлер; дыбыстық файлдарды өңдеу.

3) «Есептеу ойлау».

Бағдарламалау: орындаушының командалар жүйесі; ойын бағдарламалау ортасының кірістірілген графикалық редакторында өзіңіздің кейіпкерлеріңізді құру; пернетақтадан спрайтты басқаруды ұйымдастыру; кеіпкерлер арасындағы мәтіндік диалогты ұйымдастыру

4) «Робототехника».

Ауызша көрсетілген алгоритм бойынша робот қозғалысын ұйымдастыру; бағдарламаны бастау үшін жанасу сенсорын пайдаланыңыз; роботқа арналған дыбыстық файлды жүктеу; Роботқа арналған бағдарламаны жасау кезінде дыбысты пайдалану; роботты көрермендерге таныстыру

17. 3-сыныпқа арналған оқу пәнінің базалық мазмұны:

1) «Ақпаратты ұсыну және өңдеу».

Мәтіндер: таңбаланған және нөмірленген тізімдер; мәтінді өңдеу; қаріпті және параграфты (стиль, түс, туралау) пішімдеу; Таңдалған мәтінді құжатқа кесу, көшіру, енгізу; суретті мәтінге кіргізіп, орауды реттеңіз;

Презентациялар: презентациялар жасау бойынша бағдарламаны тағайындау; бағдарлама мәзірі; презентацияларды ашу және сақтау; мәтінді және суреттерді слайдқа орналастыру; слайдтар арасында ауысу; презентация дизайны.

Мультимедиа: фотосуреттерді өңдеу бағдарламасы (жарықтық, контраст, жиектеме);

2) «Интернет желісінде жұмыс істеу».

Ақпарат алмасу: желіде ақпарат алмасу жолдары; Жоба бойынша бірлесіп жұмыс істеу үшін жедел хабаршыларын пайдалану

3) «Есептеу ойлау».

Алгоритмдер: циклдық алгоритмдер; Циклдік алгоритмді іске асыру кезінде орындаушының командалары жүйесі

Бағдарламалау: Ойын ортасында ойын жасағанда циклдық алгоритмді енгізу; дайындалған сценарий бойынша ойынды дамыту; бағдарламалау ойын ортасында бірнеше көрініс және кейіпкерлермен жұмыс істеу

4) «Робототехника».

орташа қозғалтқыштың айналу жылдамдығын және революцияның санын реттеу; робот қозғалысын ұйымдастыру үшін циклді пайдалану

18. 4-сыныпқа арналған оқу пәнінің базалық мазмұны:

1) «Компьютер».

Компьютерлік құрылғылар: компьютерлік және жылжымалы жабдықтардың ескіруіне ғылыми-техникалық прогрестің әсері.

Бағдарламалық қамтамасыз ету: қолданбалы бағдарламалардағы «ыстық» батырмалар.

Қауіпсіздік: компьютерде жұмыс істеудегі қауіпсіздік ережелері мен нормалары; құпия сөз критерийі;

2) «Ақпаратты ұсыну және өңдеу».

Мәтін: мәтіндегі кестелер.

Презентациялар: слайдтың макеті; презентацияда объектілердің анимациясы; презентацияға кескіндерді, сәндік мәтінді, бейнені және аудионы орналастыру.

Мультимедиа: бейне көру және бейне жазу үшін ішкі және сыртқы құрылғылар; бейне өңдеушілерді пайдалана отырып, бейне құру және редакциялау; бейне үзінділерін көшіру, жылжыту және жою;

3) «Интернетте жұмыс істеу».

Ақпаратты іздеу: ақпаратты іздеу (компьютердегі файлдар мен қалталар, құжатта мәтіннің үзінділері); шолғыш параметрлері (бетбелгілер, тарих және жүктеулер).

Ақпарат алмасу: e-mail; хабарларды қабылдау және жіберу; тіркелген файлдармен хабарлар;

4) «Есептеу ойлау».

Алгоритмдер: кірістірілген циклдық алгоритмдер.

Бағдарламалау: ойын ортасында айнымалыларды пайдалану; кірістірілген циклді енгізу; кейіпкердің костюмін өзгерту; ойынның көрінісі; логикалық операторлар; салыстыру операторлары.

5) «Робототехника».

түс сенсоры; бағдаршам; ультрадыбыстық сенсор; кегль-ринг
3- тару. Оқу мақсаттарының жүйесі
19. Оқу мақсатына ыңғайлы болу үшін бағдарламаға кодтау енгізілді. Кодта бірінші нөмір сыныпты, екінші және үшінші сандарды бөлім мен бөлімше деп белгілейді, төртінші сан оқу мақсатының нөмірленуін көрсетеді. Мысалы, 1.2.1.4-де кодтау: «1» - сынып, «2.1» - бөлімше, «4» - оқу мақсатының нөмірленуі.

Білім алушылар білуге тиіс:

1) Компьютер

Бөлімше	1 сынып	2 сынып	3 сынып	4 сынып
1.1 Компьютердің құрылғыларын		2.1.1.1 енгізу шығару құрылғыларын ажырату		4.1.1.1компьютерлік және мобильді технологиялардың ескіруі ғылыми-техникалық прогреспен байланысты екенін түсіну керек
1.2 Программалық қамтамасыз ету		2.1.2.1 Файл мен қалта түсініктерін түсіндіру керек		4.1.2.1. ақпаратты іздеуді жүзеге асыру (компьютердегі файлдар мен қалталарды, құжаттағы мәтін үзіндісін)
		2.1.2.2 файлдар мен қалталарды жасау, көшіру, жылжыту және жою;		4.1.2.2. қолданбалы бағдарламаларда жылдам пернелерді пайдалану
		2.1.2.3 өз жұмысындағы контекстік мәзірді пайдалану
1.3 Қауіпсіздік	1.1.3.1 информатика кабинетінде тәртіп ережелерін сақтау	2.1.3.1 цифрлық құрылғылармен және интернет желісімен жұмыс істеу кезінде техниканың негізгі қауіпсіздік ережелеріне сүйену		4.1.3.1. сенімді пароль критерийлерін айқындау

2) Ақпаратты ұсыну және өңдеу

1. 
   Интернет желісінде жұмыс істеу
   

4) Ойлауды есептеу

5. Робототехника

20. Бұл оқу бағдарламасы жаңартылған мазмұнның бастауыш білім деңгейінің 1-4 сыныптарына арналған «Информатика» оқу пәні бойынша Үлгілік оқу жоспарының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.

Бастауыш білім деңгейінің

1-4 сыныптарына арналған

«Информатика» пәні бойынша

үлгілік оқу бағдарламасына

қосымша

Бастауыш білім деңгейінің 1-4 сыныптарына арналған

«Информатика» пәні бойынша үлгілік оқу жоспарын жүзеге асырудың

ұзақ мерзімді жоспары

3) 3 сынып:

4) 4 сынып:

Қазақстан Республикасы

Қазақстан Республикасы

№ 115 бұйрығына 200-қосымша

Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған «Информатика» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер

1. 
   Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.
   
2. 
   Оқу пәнінің мақсаты – білім алушыларды қазіргі заманауи технологиялармен тиімді жұмыс істеу үшін базалық білім, білік және дағдымен қамтамасыз ету болып табылады.
   
3. 
   Негізгі міндеттер:
   

1. 
   білім алушыларда ақпараттық процесстердің қоғамдағы ролінің түсінігін, ақпараттық технологияларды адам іс-әрекетінің әр түрлі салаларында пайдаланудың техникалық мүмкіндіктері мен перспективаларын қалыптастыру;
   
2. 
   білім алушылардың ақпараттық технологияларды күнделікті өмірде, оқуда және келешек еңбек іс-әрекетінде тиімді қолдануларына әрекет ету;
   
3. 
   білім алушыларды жүйелерді талдауға, шешімдерді, программалық қосымшаларды жасауға, оларды дамытып жетілдіруге, сонымен қатар, өздерінің өнімдерін бағалауға мүмкіндік бере отырып, олардың компьютермен жұмыс істеудің негізгі қағидаларын түсінуін қамтамасыз ету;
   
4. 
   талдау, абстракция, модельдеу және программалау арқылы білім алушыларға әр түрлі тапсырмаларды шешуді үйрету;
   
5. 
   білім алушыларда логикалық, алгоритмдік, сонымен қатар, жалпылау мен үйлестік, тапсырмаларды құрамдас бөлікке ажырату мен ортақ заңдылықтарды бөлу, қойылған тапсырмаларды шешуге тиімді және рационалды тәсілдер табу мүмкіндіктерін қосатын есептік ойлауды дамыту;
   
6. 
   білім алушыларда ақпараттық мәдениетті қалыптастыру – жалпы ережелерді ұстану және жеке тұлға мен бүкіл қазақстандық әлеуметтің мүддесін көздеу;
   
7. 
   білім алушылардың ғылыми тілді меңгеруіне және пән бойынша ұғымдық аппаратты байытуына ықпал ету.
   

2 – тарау. «Информатика» пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

4. 
   «Информатика» оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
   

1. 
   5-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты;
   
2. 
   6-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты;
   
3. 
   7-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты;
   
4. 
   8-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты;
   
5. 
   9-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
   

5. 
   Оқу пәнінің мазмұны бағдарламаның пән бойынша оқыту бөлімдерінен тұрады. Әр бөлім бөлімшелерге бөлінген. Бөлімшелер күтілетін нәтиже, дағды немесе білік, білім немесе түсінік түрінде оқыту мақсаттарын қамтиды.
   
6. 
   «Информатика» пәні бойынша бағдарламаның мазмұны 4 бөлімді қамтиды:
   

1. 
   компьютерлік жүйелер;
   
2. 
   ақпараттық процестер;
   
3. 
   компьютерлік ойлау;
   
4. 
   денсаулық және қауіпсіздік.
   

7. 
   «Компьютерлік жүйелер» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
   

1. 
   компьютердің құрылғылары;
   
2. 
   программалық қамтамасыз ету;
   
3. 
   компьютерлік желілер.
   

1. 
   ақпаратты ұсыну және өлшеу;
   
2. 
   ақпараттық нысандарды құру және түрлендіру.
   

1. 
   модельдеу;
   
2. 
   алгоритмдер;
   
3. 
   программалау.
   

1. 
   эргономика;
   
2. 
   ақпараттық және онлайн қауіпсіздік.
   

1) «Кіріспе. Компьютер және қауіпсіздік». Қауіпсіздік техникасының ережелері мен жұмыс орнын ұйымдастыру. Компьютердің негізігі құрылғылары (процессор және қатты диск);

2) «Интернеттегі қауіпсіздік». Басқа адамның жұмысын көшірудің заңсыздығы. Құжатқа құпиясөз орнату. Ортақ қолжетімді файлдармен жұмыс атқару (орналастыру, өзгерту, жүктеу);

3) «Ақпарат және оны өңдеу». Ақпарат. Ақпаратты әртүрлі формаларда ұсыну. Программалық қамтамасыз ету. Растрлық кескіндерді құру және өңдеу;

4) «Алгоритмдер». Алгоритм. Орындаушы, орындаушылардың командалар жүйесі. Қадамды сөз түрінде ұсыну;

5) «Программалау». Ойын программалау ортасында (Лого, Scratch). Тармақталу. Цикл;

6) «Жобаны әзірлеу». Ойын ортасындағы программалау кезеңінде (Лого, Scratch) нысандар мен оқиғалардың анимациясын құру. Құжатты баспаға дайындау (парақ өлшемдерін өзгерту, бет өлшемдерін қою, алдын ала көру). Жобаны ұсыну.

12. 6-сыныпқа арналған оқу пәнінің базалық мазмұны:

1) «Компьютерлік жүйелер мен желілер». Эргономика, қауіпсіздік техникасының ережелері. Есептеу техникасының дамуының тарихы. Компьютердің негізгі құрылғыларының өзара байланысуы. Операциялық жүйенің негізгі функциялары. Сымсыз желілер;

2) «Мәтіндік құжаттардағы сілтемелерді». Түсіндірме. Гиперсілтемелер. Мазмұн. Реферат жасау;

3) «Мәтіндік ақпаратты ұсыну». Ақпаратты тасымалдау. Мәтіндік ақпаратты шифрлеу. Ақпаратты екілік код түрінде ұсыну;

4) «Компьютерлік графика». Векторлық бейнелерді құру. Растрлық және векторлық бейнелерді салыстыру;

5) «Компьютерлік ойындарды әзірлеу». Компьютердегі есептерді шешу қадамдары. Алгоритмді блок – схема түрінде ұсыну. Компьютерлік ойынның тұжырымдамасы;

6) «Компьютерлік ойындарды құру». Ойын ортасындағы сценарийді әзірлеу және жүзеге асыру. Ойынды жасау барысында қолданылатын компоненттер. Программа ортасында қателерді табу және жөндеу. Ойындар үшін құжаттамалар. Сілтемелерді ұйымдастыру (гиперсілтемелер, мазмұн, атау, түсіндірме). Қолданылған ресурстарға сілтемелер.

13. 7-сыныпқа арналған оқу пәнінің базалық мазмұны:

1) «Ақпаратты өлшеу және компьютер жады». Ақпараттың өлшем бірліктерін атап өту, ақпаратты бір өлшем бірлігінен басқа өлшем бірліктеріне ауыстыру. Компьютердің жады түрлері (жедел сақтау құрылғысы, тұрақты сақтау құрылғысы, сыртқы сақтау құрылғысы, кэш – жады). Бірдей ақпарат сақталған әртүрлі пішімдегі файлдардың көлемін салыстыру. Ақпаратты сығу, мұрағаттау программалары. Мұрағаттарды құру және мұрағаттан шығару;

2) «Жүйелер және қауіпсіздік». Қызметі, компьютерлік желілердің жіктелуі (масштаб, топология, тиістілігіне қарай). Компьютерді зиянды программалардан қорғау;

3) «Тапсырмаларды электронды кестелердің көмегімен шешу». Мәтіндік процессорда кестелерді құру, өңдеу, пішімдеу. Электронды кестелер, электронды кестелердің негізгі ұғымдары. Мәліметтерді енгізу, өңдеу мен пішімдеу, толтыру маркері. Мәлімет типтері. Формулаларды енгізу. Шартты пішімдеу. Диаграммаларды құру;

4) «Шешімдерді программалау (С/С++, Python, Delphi, Lazarus тілдерінің бірінде)». Программалау жүйесі. Программалау тілдері. Мәлімет типтері. Жобаның интерфейсі. Сызықтық алгоритмдерді программалау. Тармақталу алгоритмдерін программалау. Кірістірілген және құрамды шарттарды программалау;

5) «Нысандар мен оқиғаларды модельдеу». Үшөлшемді нысандар,

14. 8-сыныпқа арналған оқу пәнінің базалық мазмұны:

1) «Компьютер мен жүйелердің техникалық сипаттамалары». Ақпарат көлемін анықтауда алфавиттік (әліпби) тәсілін қолдану. Процессордың негізгі сипаттамалары. Желінің өткізу қабілеті;

2) «Денсаулық және қауіпсіздік». Адам ағзасына түрлі электронды құрылғылардың әсері, электронды құрылғылардың жағымсыз әсерінен қорғану тәсілдері. Желі қолданушыларының қауіпсіздігі: интернеттегі алаяқтық пен агрессия;

3) «Ақпаратты электронды кестелерде өңдеу». Электронды кестелердегі мәліметтердің пішімдері. Абсолютті және салыстырмалы сілтемелер. Берілген функция графигін құру. Кірістірілген функцияларды қолдану: математикалық (қосынды, көбейтінді, дәреже), статистикалық (егер, минималды, максималды, орташа мәні, есептеу), логикалық (егер);

4) «Программалар жасаудың кіріктірілген орталары (С/С++, Python, Delphi, Lazarus тілдерінің бірінде)». Программалық жасақтаманың міндетіне қарай жіктелуі. Программа құрудың кіріктірілген ортасының құрамдас бөліктері. Таңдау операторы. Цикл операторы (параметрлі цикл, алғы шартты цикл, соңғы шартты цикл). Алгоритмнің трассировкасын орындау;

5) «Программа құрудың кіріктірілген ортасында тапсырмаларды шешу». Қолданбалы есептерді программа құрудың кіріктірілген ортасында модельдеу.

15. 9-сыныпқа арналған оқу пәнінің базалық мазмұны:

1) «Ақпаратпен жұмыс». Эргономика (компьютерді ұзақ уақыт бойы қолдануға байланысты қауіптерді сынап бағалау). Ақпараттың қасиеттері. Бұлттық есептеулерді қолдана отырып, құжаттарды құру, өзгерту және қарастыруда бірлесе жұмыс істеу. Желілік этикет және құқықтық нормалар;

2) «Компьютердің конфигурациясы». Компьютердің міндетіне қарай конфигурациясын (аппараттық және программалық жасақтама) таңдау;

3) «Мәліметтер қоры». Мәліметтер қоры, жазба, өріс. Электронды кестеде мәліметтер қорын құру. Мәліметтерді іздеу, сұрыптау және сүзгілеу;

4) «Деректер ауқымы (С/С++, Python, Delphi, Lazarus тілдерінің бірінде)». Бірөлшемді массив. Массивті өңдеудің негізгі алгоритмдері: іздеу, сұрыптау, орындарын ауыстыру, массив элементін жою және қосу;

5) «Процестерді электронды кестелерде модельдеу». Модельді құру және оны зерттеу (электронды кестедегі мәліметтер қоры). Есепті әртүрлі әдістермен шығару, әрқайсысын сипаттау және сәйкесін таңдап алу. Процестер модельдерін электронды кестелер арқылы зерттеу (физикалық, биологиялық, экономикалық).

3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі

17. Бағдарламада «оқыту мақсаттары» төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.4. кодында «7» – сынып, «2.1» – екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, «4» – оқыту мақсатының реттік саны.

18. Білім алушыларға қойылатын мақсаттар:

1. Компьютерлік жүйелер
Білім алушылар:
Бөлімшелер	5-сынып	6-сынып		7-сынып		8-сынып		9-сынып
1.1 Компьютердің құрылғы лары	5.1.1.1 процессор мен қатты дискінің қызметін қарапайым деңгейде түсіндіру	6.1.1.1 есептеу техникасының даму тарихы мен перспективасы жөнінде әңгімелеу; 6.1.1.2 компьютердің негізгі құрылғылары ның өзара әрекетін түсіндіру		7.1.1.1 компьютер дің жады түрлерінің қызметін (жедел сақтау құрылғысы, тұрақты сақтау құрылғысы, сыртқы сақтау құрылғысы, кэш – жады) сипаттау		8.1.1.1 қарапайым деңгейінде процессор дың қызметін және оның негізгі сипаттама сын түсіндіру		9.1.1.1 компьютердің міндетіне қарай конфигурация сын таңдау
1.2 Программа лық қамтамасыз ету	5.1.2.1 «программалық қамтамасыз ету» ұғымын түсіндіру	6.1.2.1 операциялық жүйенің негізгі міндеттерін атап өту		7.1.2.1 «программалау жүйесі» және «программалау тілдері» ұғымдарын ажырата білу; 7.1.2.2 әртүрлі пішімдегі мұрағаттар ды құру және мұрағаттан шығару; 7.1.2.3 бірдей ақпарат сақталған әр түрлі пішімдегі файлдардың көлемін салыстыру		8.1.2.1 жүйелік, қолданбалы программа лық қамтамасыз ету және программа лау жүйесін ажырату		9.1.2.1 қолданушы ның қажеттілігіне байланысты программалық қамтамасыз етуді таңдау
1.3 Компьютер лік желілер	5.1.3.1 ортақ қолжетімді файлдарды орналасты ру, өзгерту, жүктеу	6.1.3.1 сымсыз байланыстың артықшылығын түсіндіру		7.1.3.1 компьютерлік желілерді топтастыру		8.1.3.1 желінің өткізу қабілетін анықтау		9.1.3.1 бұлтты технологияларын қолдана отырып, құжаттармен бірлесе жұмыс істеуді ұйымдастыру
2. Ақпараттық процестер
Білім алушылар:
Бөлімшелер	5 – сынып		6 – сынып		7 – сынып		8 – сынып		9 – сынып
2.1 Ақпаратты ұсыну және өлшеу	5.2.1.1 әртүрлі формада ақпаратты атап шығу және көрсету		6.2.1.1 мәтіндік ақпаратты кодтау және декодтау; 6.2.1.2 компьютерге арналған барлық ақпарат екілік код түрінде берілетінін түсіндіру; 6.2.1.3 ақпаратты беруші және қабылдаушы арналарына мысал келтіру		7.2.1.1 ақпараттың өлшем бірліктерін атап өту; 7.2.1.2 ақпаратты бір өлшем бірлігінен басқа өлшем бірліктеріне ауыстыруды жүзеге асыру.		8.2.1.1 ақпарат көлемін анықтауда алфавиттік (әліпби) тәсілді қолдану		9.2.1.1 ақпараттың қасиеттерін анықтау (өзектілігі, нақтылығы, анықтығы, құндылығы)
2.2 Ақпараттық нысандарды құру және түрлендіру	5.2.2.1 құжатты баспаға дайындау (парақ параметрін өзгерту, бет параметрлерін қою, алдын ала көру); 5.2.2.2 растрлық кескіндерді құру және өңдеу		6.2.2.1 сілтемелерді ұйымдастыру (гиперсілтеме лер, мазмұн, атау, түсіндірме); 6.2.2.2 векторлық кескіндерді құру және өңдеу; 6.2.2.3 растрлық және векторлық графиканың артықшылық тары мен кемшіліктерін бағалау		7.2.2.1 мәтіндік процессорда кесте элеметтерін пішімдеу; 7.2.2.2 электронды кесте элементте рін пішімдеу; 7.2.2.3 электронды кестеде диаграмма лар құру; 7.2.2.4 электронды кестеде шартты пішімдерді қолдану		8.2.2.1 электронды кестеде есептерді шешу үшін мәліметтердің әр түрлі пішімдерін қолдану; 8.2.2.2 абсолютті және салыстыр малы сілтемелерді қолдану; 8.2.2.3 электронды кестені қолдана отырып есептерді шешуде кіріктіріл ген функция ларды қолдану; 8.2.2.4 кестеде берілген функция ның графигін салу		9.2.2.1 мәліметтер қоры, жазба, өріс терминдерін түсіндіру 9.2.2.2 электронды кестеде мәліметтер қорын құру; 9.2.2.3 мәліметтерді іздеуді, сұрыптауды және сүзгілеуді жүзеге асыру
3. Компьютерлік ойлау
Білім алушылар:
Бөлімшелер	5 – сынып		6 – сынып		7 – сынып		8 – сынып		9 – сынып
3.1 Модельдеу	5.3.1.1 ойын программалау ортасында (Лого, Scratch) нысандар мен оқиғалардың анимациясын құру		6.3.1.1 ойын программалау ортасында сценарийлерді өңдеу және іске асыру		7.3.1.1 редакторларында нысандар мен оқиғалардың 3D моделін құру		8.3.1.1 программа өңдеудің кіріктіріл ген ортасында есептердің моделін құру		9.3.1.1 электронды кестеде процесстердің моделін (физикалық, биологиялық, экономикалық) өңдеу және зерттеу
3.2 Алгоритм дер	5.3.2.1 алгоритм анықтамасын тұжырымдау; 5.3.2.2 алгоритмді сөз түрінде ұсыну; 5.3.2.3 орындаушыларға және олардың командалар жүйесіне мысал келтіру		6.3.2.1 есептің шешімін кезеңмен талдау; 6.3.2.2 алгоритмді блок - схема түрінде ұсыну		7.3.2.1 алгоритмді программа лау тілінде жазу		8.3.2.1 алгоритм трассировкасын жүзеге асыру		9.3.2.1 есепті әр түрлі әдістермен шығару, әрқайсысын сипаттау және тиімдісін таңдап алу; 9.3.2.2 қойылған есептің нәтижесін бағалау
3.3 Программа лау	5.3.3.1 ойын программа лау ортасында (Лого, Scratch) тармақталу және цикл командаларын қолдану		6.3.3.1 программа ортасында қателерді табу және жөндеу		7.3.3.1 деректердің типін жіктеу; 7.3.3.2 сызықтық және тармақталу алгоритмде рін программаны өңдеудің кіріктірілген ортасынында (С/С++, Python, Delphi, Lazarus) жазу		8.3.3.1 таңдау және қайталау операторла рын программа ны өңдеудің кіріктіріл ген ортасыны да қолдану (С/С++, Python, Delphi, Lazarus); 8.3.3.2 программа ны өңдеудің кіріктіріл ген ортасының компонент терін білу және қолдану (С/С++, Python, Delphi, Lazarus)		9.3.3.1 программаны өңдеудің кіріктірілген ортасынында бір өлшемді массивті қолдана отырып программаны құрастыру (С/С++, Python, Delphi, Lazarus)

4. Денсаулық және қауіпсіздік
Білім алушылар:
Бөлімшелер	5 – сынып	6 – сынып	7 – сынып	8 – сынып	9 – сынып
4.1 Эргономика	5.4.1.1 қауіпсіздік техникасының ережелерін бұзу туралы ой қорыту	6.4.1.1 эргономика міндеттерін ойластыру және шешу (жоғары деңгейде жайлы және тиімді болу үшін)	7.4.1.1 жасалатын жобаның интерфейсін құру талаптарын орындау	8.4.1.1 адам ағзасына түрлі электронды құрылғылар дың әсері туралы мысал келтіру және қорғану тәсілдерін тиімді қолдану	9.4.1.1 компьютерді ұзақ уақыт бойы қолдануға байланысты қауіптерді сынап бағалау
4.2 Ақпараттық қауіпсіздік	5.4.2.1 бөгде жұмыстың көшірмесін алу заңды еместігін талқылау; 5.4.2.2 құжаттарға құпия сөз орнату	6.4.2.1 авторлық құқық, плагиат ұғымдарын түсіндіру; 6.4.2.2 авторға сілтеме беру арқылы ақпаратты сүйемелдеу	7.4.2.1 компьютерді зиянды программа лардан қорғау	8.4.2.1 желі қолданушы ларының қауіпсізді гін қамтамасыз ету ережелерін сақтау (интернетте гі алаяқтық пен агрессия)	9.4.2.1 желіде жұмыс істеу барысында этикалық және құқықтық нормалардың бұзылу салдары туралы ой қорытып айту

19. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған «Информатика» оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.

Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған

«Информатика» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар

1) 5-сынып:

2) 6-сынып:

3) 7-сынып:

4) 8-сынып:

5) 9-сынып:

№ ___бұйрығына .......қосымша

Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің

2013 жылғы 3 сәуірдегі

№ 115 бұйрығына 90-қосымша
Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған жаратылыстану-математика бағытындағы «Информатика» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.

2. «Информатика» пәні бойынша оқу мақсаттары оқушыларға заманауи технологияларды сапалы қолдану үшін дағдыларды, білімді, түсіну мен дұрыс үйретуболып табылады. Информатика пәнінің оқу бағдарламасы оқушылардың кез келген жаста университетке түсу үшін қажетті деңгейде компьютерлердің қалай жұмыс істейтінін түсінуіне және жүйелерді талдауына, шешімдерді, бағдарламалық қосымшаларды жобалауына, жүйелерді дамытуына және қол жеткізілген нәтижелерді бағалауына бағытталған.

3. «Информатика» пәнін оқу мақсаты оқушылардың оқуы мен жұмысында компьютерлік технологияларды пайдалану дағдыларын қамтамасыз ету болып табылады. Оқушыларға пайдалану үшін ең жақсы қосымшаларды анықтау барысында саналы түрде таңдау жасау мүмкіндігі берілу керек. Бағдарламаның басқа мақсаты оқушыларға ақпараттық технологияларды пайдалану саласында терең білім беруді және бағдарламалық құралдар ғылыми, коммерциялық, инженерлік және мәдени дамуды қолдау үшін пайдаланылатынын түсіндіруді қамтамасыз ету болып табылады.

4. Негізгі міндеттер:

1. 
   оқушылардың ақпараттық үдерістердің қоғамдағы рөлі жайлы, сондай-ақ ақпараттық технологияларды пайдаланудың техникалық мүмкіндіктері мен перспективалары туралы түсінігін қалыптастыру;
   
2. 
   оқушыларға жүйені талдау, шешім ұсыну, бағдарламалық қосымшалар жасау, оларды дамытып жетілдіру, сонымен қатар, өздерінің өнімдерін бағалау мүмкіндігін беру мақсатында компьютердің жұмыс істеуінің негізгі қағидаларын түсінуін қамтамасыз ету;
   
3. 
   талдау, абстракция, үлгілеу мен программалау арқылы оқушыларға әртүрлі тапсырмаларды шешуді үйрету;
   
4. 
   оқушылардың логикалық, алгоритмдік, сондай-ақ, жалпылау және үйлестік тапсырмаларды құрамдас бөліктерге бөлу және ортақ заңдылықтарды табу, қойылған міндеттерді орындауға қажетті тиімді және рационалды тәсілдер табу сияқты қамтитын есептік ойлау қабілетін дамыту;
   
5. 
   оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру – жалпы ережелерді ұстану және жеке тұлға мен бүкіл Қазақстандық қауымның мүддесінде әрекет ету;
   
6. 
   оқушылардың ғылыми тілді меңгеруіне және пән бойынша ұғымдық аппаратты байытуға жағдай жасау.
   
7. 
   есептеуіш платформалар негізінде басқарылатын электрондық құрылғыларды құру, құру, программалаудың тәсілдері және қағидаттарымен оқушыларды таныстыру;
   
8. 
   қазіргі таңдағы программалау ортасында программалау дағдыларын дамыту;
   
9. 
   білімді тереңдету және оқуға деген ынтаны оларды тәжірибеде қолдану арқылы арттыру;
   
10. 
    әртүрлі білім саласында (математика, физика, информатика) алған білімдерін кіріктіріп қолдану;
    
11. 
    ғылыми-теориялық жұмыстарға қызығушылықты дамыту;
    
12. 
    оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту.
    

5. «Информатика» оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты;

2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты құрайды.

6. Оқу пәнінің мазмұны бағдарламаның пән бойынша оқыту бөлімдерінен тұрады. Әр бөлім бөлімшелерге бөлінген. Бөлімшелер күтілетін нәтиже, дағды немесе білік, білім немесе түсінік түрінде оқыту мақсаттарын қамтиды.

7. «Информатика» пәні бойынша бағдарламаның мазмұны 5 бөлімді қамтиды:

1) аппараттық және программалық қамтамасыз ету;

2) деректерді ұсыну;

3) ақпараттық жүйелер;

4) алгоритмдеу және программалау;

5) компьютерлік желілер және ақпараттық қауіпсіздік.

8. «Аппараттық және программалық қамтамасыз ету» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) аппараттық жасақтама;

2) программалық жасақтама.

9. «Деректерді ұсыну» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) есептеу жүйелері;

2) компьютердің логикалық негізідері;

3) ақпаратты кодтау.

10. «Ақпараттық жүйелер» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) реляциялық деректер қоры;

2) мәліметтер қорын құру;

3) құрымдалған сұраныстар;

4) математикалық модельдеу.

11. «Алгоритмдеу және программалау» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) алгоритмдер мен программалау;

2) WEB - программалау;

3) жобалық жұмыс.

12. «Компьютерлік желілер және ақпараттық қауіпсіздік» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) компьютерлік желілерді ұйымдастыру;

2) желіде жұмыс жасау кезіндегі қауіпсіздік шаралары.

1. 
   Аппараттық жасақтама: Фон Нейманның сәулеті, процессордың техникалық сипаттамалары, аналық тақта.
   
2. 
   Есептеу жүйелері: сандарды ондық санау жүйесінен екілік санау жүйесіне және кері аудару.
   
3. 
   Компьютердің логикалық негіздері: логикалық операциялар (дизъюнкция, конъюнкция, инверсия), ақиқаттық кестелерді құрастыру.
   
4. 
   Ақпаратты кодтау: мәтіндік ақпаратты кодтау принципі, Unicode және ASCII символдарын кодтау кестелері.
   
5. 
   Алгоритмдер мен программалар: пайдаланушы функциялары және процедуралары, жолдармен жұмыс жасауға арналған процедуралар мен функциялар.
   
6. 
   Программалық жасақтама: программалық жасақтаманың даму беталыстары, операциялық жүйелер (түрлі операциялық жүйелердің артықшылықтары мен кемшіліктері), компьютердің жұмысын оңтайландыру (дискіні дефрагментациялау, дискіні тазарту, резервтік көшіру), суреттерді, дыбысты, видеоны өңдеуге арналған қолданбалы программалар.
   
7. 
   Реляциондық деректер қоры: деректер қорларының негізгі ұғымдары: реляциондық деректер қоры, жол, жазба, индекс, бастапқы кілт.
   
8. 
   Деректер қорын құру: деректер қорларын басқару жүйелері, деректер қорындағы деректер түрлері, біркестелі деректер қоры, көпкестелі деректер қоры, деректер қорындағы үлгілер, есептер.
   
9. 
   Құрылымдалған сұраныстар: конструктор режимінде іріктеуге сұраныстар жасау, SQL, SQL көмегімен деректерді іріктеу.
   
10. 
    Web-программалау: мәтінді, тізімдерді, кестелерді, гиперсілтемелерді форматтаудың HTML-тегтері, Web-парақшаны белгілеу, стильдердің каскадты кестелері (CSS), скрипттер, web-парақшаға мультимедиа нысандарды кіріктіру.
    
11. 
    Компьютерлік желілерді ұйымдастыру:желі компоненттері және олардың нысаналы мақсаты (тораптар, бағдарлауыштар, коммутаторлар), IP–мекен-жайлар, домендік аттар жүйелері (DNS).
    
12. 
    Желіде жұмыс жасау барысында қауіпсіздік шаралары: ақпараттық қауіпсіздік, құпиялылық, деректердің тұтастығы және қолжетімділігі.
    
13. 
    Жобалық жұмыс:мәтін мен графиканы қолданып, құру құрылғыларға арналған қосымшаларды жасау және орнату, интерфейсті құру, компоненттер қасиеттерін редакциялау.
    

1. 
   Аппараттық жасақтама: виртуалдық жады, құру құрылғылардың сипаттамалары.
   
2. 
   Программалық жасақтама: программалық жасақтамаларды иелену, пайдалану және тарату құқығына қарай топтастыру.
   
3. 
   Есептеу жүйелері: екілік сандарды қосу және көбейту.
   
4. 
   Компьютердің логикалық негіздері: логикалық элементтер: конъюнктор, дизъюнктор, инвертор, логикалық өрнектерді логикалық сызбаларға және керісінше түрлендіру.
   
5. 
   Ақпаратты кодтау: графикалық (bmp, jpg) және дыбыстық (wav, mp3) файлдардың деректер форматтары.
   
6. 
   Алгоритмдер мен программалар: графикалық процедуралармен жұмыс жасау.
   
7. 
   Реляциондық деректер қоры: Реляциондық деректер қорындағы сыртқы кілттер, кестелер арасындағы байланыстар түрлері.
   
8. 
   Деректер қорын құру: біркестелі және көпкестелі деректер қорлары.
   
9. 
   Құрылымдалған сұраныстар:ЖАҢАРТУ (ОБНОВИТЬ), КІРІСТІРУ (ВСТАВИТЬ) және ӨШІРУ (УДАЛИТЬ) SQL сұраныстары.
   
10. 
    Математикалық модельдеу:түрлі пәндік салалардағы математикалық модельдер.
    
11. 
    Web-программалау:деректер қорларын WEB-парақшаға қосу, SQL сұраныстары.
    
12. 
    Компьютерлік желілерді ұйымдастыру:Интернет желісіне қосылу үшін шлюзды пайдалану, web-парақшаларды берген кезде Интернет браузері мен серверінің рөлі, деректерді желі бойынша пакеттік тасымалдау принципі.
    
13. 
    Желіде жұмыс жасау барысында қауіпсіздік шаралары: пайдаланушы деректерінің қауіпсіздік шаралары: құпиясөздер, есеп жазбалары, сәйкестендіру, биометриялық сәйкестендіру, сандық қолтаңбалар.
    
14. 
    Жобалық жұмыс: программалық жасақтаманы дамытып шығарудың өмірлік кезеңдері, прототипті пайдаланудың артықшылықтары мен кемшіліктері.
    

3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі

16. Бағдарламада «оқыту мақсаттары» төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 11.2.1.4. кодында «11» – сынып, «2.1» – екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, «4» – оқу мақсатының реттік саны.

17. Білім алушыларға қойылатын мақсаттар:

1. Аппараттық және программалық жасақтама
Бөлімше	10-сынып					11-сынып
1.1 Аппараттық жасақтама	10.1.1.1 аналық (жүйелік)тақтаның негізгі компоненттерінің қызметін түсіндіре алу 10.1.1.2 басқару құрылғысының (БҚ), арифметика- ­логикалық құрылғының (АЛҚ) және жад регистрінің процессордың бір бөлігі ретінде функциясын сипаттау 10.1.1.3процессордың негізгі сипаттамаларының нысаналы мақсатын түсіндіру: (такталық жиілік және разрядтылығын) түсіндіре алу					11.1.1.1 виртуалды жадының қызметін сипаттау 11.1.1.2 ұялы құрылғылардың негізгі құрауыштарының сипаттамасын салыстыру: планшеттер, телефондар
1.2 Программалық жасақтама	10.1.2.1 Программалық жасақтаманы құрудың негізгі беталыстарын атап айту 10.1.2.2 әртүрлі операциялық жүйелердің артықшылықтары мен кемшіліктерін анықтау 10.1.2.3 ОЖ утилиттерінің қызметін түсіндіру (диск дефрагментациясы, дискті тазалау, сақтық көшірме) 10.1.2.4 программалық жасақтаманы суреттерді өңдеу үшін пайдалану 10.1.2.5 программалық жасақтаманы дыбысты өңдеу үшін пайдалану 10.1.2.6 программалық жасақтаманы видеоларды редакциялау үшін пайдалану					11.1.2.1 программалық жасақтаманы иелену, пайдалану және тарату құқығы бойынша жіктеу
2 Деректерді ұсыну
Бөлімше		10-сынып			11-сынып
2.1 Есептеу жүйелері		10.2.1.1 ондық жүйедегі бүтін сандарды екілік санау жүйесіне және кері аудару			11.2.1.1 екілік санау жүйесіндегі сандарды қосу және көбейту
2.2 Компьютердің логикалық негіздері		10.2.2.1 логикалық операцияларды қолдану (дизъюнкция, конъюнкция, инверсия) 10.2.2.2 берілген логикалық элементтер үшін ақиқат кестесін құру			11.2.2.1 негізгі логикалық элементтердің нысаналы мақсатын түсіндіру: конъюнктор, дизъюнктор, инвертор 11.2.2.2 логикалық өрнектерді логикалық сызбаға және керісінше ауыстыру
2.3 Ақпаратты кодтау		10.2.3.1 Unicode және ASCII символдарын кодтау кестесін салыстыру			11.2.3.1 графикалық (bmp, jpg) және дыбыстық (wav, mp3) файлдардың түрлі форматтары арасындағы айырмашылықты түсіндіру
3. Ақпараттық жүйелер
Бөлімше		10-сынып		11-сынып
3.1 Реляциондық деректер қоры		10.3.1.1 «реляциондық деректер қоры» ұғымын түсіндіру 10.3.1.2 жол, жазба, индекс терминдерінің анықтамасын құрастыру 10.3.1.3 деректер қорында бірінші кілтті анықтау		11.3.1.1 кестелер арасында байланыс орнату 11.3.1.2 реляциондық мәліметтер қорында сыртқы кілттерді анықтау
3.2 Мәліметтер қорын жасау		10.3.2.1 деректер қоры жолдарының мәліметтер типін анықтау 10.3.2.2 біркестелі деректер қорын құру 10.3.2.3 көпкестелі деректер қорын құру 10.3.2.4 деректерді енгізуге арналған форма жасау 10.3.2.5 алынған мәліметтерді қолдана отырып, есептерді жасау		11.3.2.1 көпкестелі деректер қорын үшінші қалыпты формада жасау 11.3.2.2 әртүрлі есептерді шешуде деректер қорын қолдану
3.3 Құрылымдалған сұраныстар		10.3.3.1 конструктордың көмегімен іріктеуге бағытталған сұраныстарды жасау 10.3.3.2 кестеден деректерді ТАҢДАУ үшін құрылымдық сұраныстар тілін (SQL) қолдану		11.3.3.1 бір немесе бірнеше кестедегі деректерді ЖАҢАРТУ (ОБНОВИТЬ), КІРІСТІРУ (ВСТАВИТЬ) және ӨШІРУ (УДАЛИТЬ) үшін SQL сұраныстарының көмегімен деректер қорында ақпаратты өңдеуді ұйымдастыру 11.3.3.2 бір немесе бірнеше кестеден деректерді таңдау үшін логикалық операцияларды қолдану
3.4 Математикалық модельдеу				11.3.4.1 әртүрлі пәндік салаларда математикалық модельдеуді қолдану мысалдарын келтіру 11.3.4.2 өз зерттеуіңіздің негізінде математикалық модельдеуді жүзеге асыру
4. Алгоритмдеу және программалау
Бөлімше		10-сынып	11-сынып
4.1 Алгоритмдер мен программалар		10.4.1.1 функциялар мен процедураларды қолданып программалау тілінде код жазу 10.4.1.2 жолдарды өңдеу үшін процедура мен функцияларды қолдану	11.4.1.1 графикалық процедураларды қолдану 11.4.1.2 графикалық процедураларды қамтитын программалық кодты талдау
4.2 Web-программалау		10.4.2.1 web-парақшаларды жасауда HTML-тегтерін қолдану 10.4.2.2 web-парақшаларды жасауда CSS қолдану 10.4.2.3 web-парақшаларды жасауда скриптілерді қолдану 10.4.2.4Web-бетке мультимедиа нысандарын кірістіру үшін HTML тегтерін қолдану	11.4.2.1 web-парақшаның деректер қорымен байланысын орнату 11.4.2.2 SQL сұраныстарын өңдеу үшін программалық кодты жазу
4.3 Жобалық жұмыс		10.4.3.1 қосымша конструкторы компоненттерін қолдана отырып, ұялы қосымша интерфейсін жасау 10.4.3.2 компоненттердің қасиеттерін қасиеттер терезесінде және программалық кодта редакциялау 10.4.3.3 ұялы құралдарға арналған қосымшаны шартты және циклді құрылымдарды қолдану арқылы жасау 10.4.3.4 жасалған ұялы қосымшаны қалай орнату керек екендігін түсіндіру	11.4.3.1 БЖ құрудың өмірлік кезеңдерін атап айту 11.4.3.2 программалық жасақтаманы құру циклының барлық кезеңдерін жобалық жұмыста қолдану 11.4.3.3 прототиптерді пайдаланудың артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау 11.4.3.4 нақты тапсырмаға арналған прототип құру
5. Компьютерлік желілер және ақпараттық қауіпсіздік
Бөлімше		10-сынып	11-сынып
5.1 Компьютерлік желілерді ұйымдастыру		10.5.1.1 желілік компоненттердің қызметін сипаттау (желілік түйіндер, бағдарлауыш, коммутатор) 10.5.1.2 IP –адрестің жазылуы мен қызметтерін, ұсынылуын түсіндіре алу 10.5.1.3 (DNS) домен аттар жүйесінің қызметтерін сипаттау	11.5.1.1 веб-парақтарын қолдануда браузер мен Интернет серверлердің ролін түсіндіру 11.5.1.2 веб-парақтарын қолдануда браузер мен Интернет серверлердің ролін түсіндіру 11.5.1.3 желі бойынша мәліметтерді пакеттік беру принципін түсіндіру
5.2 Желіде жұмыс жасау кезіндегі қауіпсіздік шаралары		10.5.2.1 «Ақпараттық қауіпсіздік», «құпиялық», «тұтастық» және «қол жетімділік» терминдердің мағынасын түсіндіру	11.5.2.1 қолданушының мәліметтеріне қатысты қауіпсіздік шаралардың қолданылуын түсіндіру: (құпиясөз, тіркелу жазулары, аутентификация мен биометрия). 11.5.2.2 электронды сандық қолтаңба және сертификаттың қолданулыуын сипаттау 11.5.2.3 ақпаратты немесе зияткерлік меншікті қорғау заңдарының сақталуын дәйектеу

18. Осы оқу бағдарламасы жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математика бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған «Информатика» оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.

Жалпы орта білім беру деңгейінің

жаратылыстану-математика бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған «Информатика» оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасына

1) 10-сынып

2) 11-сынып

Қазақстан Республикасы

№ ___бұйрығына .........қосымша

Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі

№ 115 бұйрығына 70-қосымша

10-11-сыныптарына арналған қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы «Информатика» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.

2. «Информатика» пәніне оқытудың мақсаты оқушыларды негізгі біліммен, тиімді пайдалануға арналған қазіргі ақпараттық технологиялармен жүретін жұмыс дағдылары және қабылеттерімен қамтамасыз ету болып табылады.

3. Негізгі міндеттер:

1. 
   оқушылардың ақпараттық үдерістердің қоғамдағы ролінің түсінігін, ақпараттық технологияларды адам іс-әрекетінің әр түрлі салаларында пайдаланудың техникалық мүмкіндіктері мен перспективаларын қалыптастыру;
   
2. 
   оқушылардың ақпараттық технологияларды күнделікті өмірде, оқуда және келешек еңбек іс-әрекетінде тиімді қолдануларына әрекет ету;
   
3. 
   оқушыларға жүйені талдауға, шешім, программалық қосымшалар жасауға, оларды дамытып жетілдіруге, сонымен қатар, өздерінің өнімдерін бағалауға мүмкіндік бере отырып, олардың компьютермен жұмыс істеудің негізгі қағидаларын түсінуін дамыту;
   
4. 
   талдау, абстракция, модельдеу мен программалау арқылы оқушыларға әр түрлі тапсырмаларды шешуді үйрету;
   
5. 
   оқушыларда логикалық, алгоритмдік, сонымен қатар, жалпылау мен үйлестік, тапсырмаларды құрамдас бөлікке ажырату мен ортақ заңдылықтарды бөлу, қойылған тапсырмаларды шешуге тиімді және рационалды тәсілдер табу мүмкіндіктерін қосатын есептік ойлауды дамыту;
   
6. 
   оқушыларда ақпараттық мәдениетті қалыптастыру – жалпы ережелерді ұстану және жеке тұлға мен бүкіл қазақстандық әлеуметтің мүддесін көздеу;
   
7. 
   оқушылардың ғылыми тілді меңгеруіне және пән бойынша ұғымдық аппаратты байытуға септік жасау.
   

2 – тарау. «Информатика» пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты;

2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты құрайды.

5. Оқу пәнінің мазмұны бағдарламаның пән бойынша оқыту бөлімдерінен тұрады. Әр бөлім бөлімшелерге бөлінген. Бөлімшелер күтілетін нәтиже, дағды немесе білік, білім немесе түсінік түрінде оқыту мақсаттарын қамтиды.

6. «Информатика» пәні бойынша бағдарламаның мазмұны 4 бөлімді қамтиды:

1) компьютерлік жүйелер;

2) ақпараттық нысандарды құру және түрлендіру;

3) ақпараттық үдерістер және жүйелер;

4) қосымшаны құру.

7. «Компьютерлік жүйелер» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) техникалық құралдар;

2) программалық қамтамасыз ету;

3) ақпараттық қауіпсіздік.

8. «Ақпараттық нысандарды құру және түрлендіру» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) дизайн теориясы;

2) мультимедиа;

3) веб-жобалау;

4) деректер қорын басқару жүйесіндегі деректер қоры.

9. «Ақпараттық үдерістер және жүйелер» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) ақпаратты ұсыну;

2) ақпараттық технологиялардың дамуының заманауи тенденциялары.

10. «Қосымшаны құру» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) мобильдік қосымша;

2) 2D/3D Модельдеу.

1. Техникалық құралдар: перифериялық құрылғыларды қосу және баптау

2. Программалық қамтамасыз ету: қолданбалы программалық қамтамасыз етудің түрлері; түрлі операциялық жүйелердің артықшылықтары мен кемшіліктері.

3. 
   Ақпараттық қауіпсіздік: ақпараттық қауіпсіздік терминдері; қауіпсіздік ережелері; деректерге қатынауды қорғау тәсілдері.
   
4. 
   Дизайн теориясы: дизайнның негізгі ұғымдары; веб-сайтты жобалау.
   
5. 
   Ақпаратты ұсыну: растрлы суреттерді кодтау; компьютерлік графиканың форматтары; графикалық файлдардың түрленуі.
   
6. 
   Мультимедиа: берілген параметрлер бойынша графикалық нысанды құру (логотип, баннер, веб-бетке арналған батырма, текстура және т.б.); кілттік кадрлер бойынша анимацияланған баннер құру.
   
7. 
   Веб-жобалау: HTML құжаттың құрылымы; «жақсы дизайн» қағидалары; веб-сайтқа графикалық нысандарды және анимация орналастыру; басылым.
   
8. 
   Деректер қорын басқару жүйесіндегі деректер қоры: Деректер қорын басқару жүйесінде бір кестелі деректер қорын құру; деректер қорындағы деректерді сұрыптау және сүзгіден өткізу; форма, сұраныс және есептер құру; алғашқы кілттің деректер қорында қолданылуы.
   
9. 
   Ақпараттық технологиялардың қазіргі таңдағы даму тенденциясы: жасанды интеллект және эксперттік жүйелер.
   
10. 
    Ұялы қосымшалар: ұялы қосымшаның интерфейсін құру; компоненттердің қасиеттерін өзгерту; код блоктарын қолдана отырып ұялы құрылғыларға қосымша құру.
    
11. 
    2Д Модельдеу: спрайттарды құру; спрайттарды басқаратын скрипттар; қосымшаға дыбыстық сүйемелдеу; жаттықтырушы 2D мини қосымшасын құру.
    

1. 
   Программалық қамтамасыз ету: операциялық жүйенің утилиттері.
   
2. 
   Техникалық құралдар: ұялы құрылғылардың аппараттық қамтамасыз етудің негізгі компоненттері.
   
3. 
   Ақпаратты ұсыну: дыбыстық және бейне файлдардың форматтары; дыбыстық және бейне файлдарды түрлендіру және кодектерді қолдану;
   
4. 
   Мультимедиа: бейне түсіру мен монтаж жасаудың негізгі қағидалары; бейнеклиптермен жұмыс жасайтын программалардың мүмкіндіктері;
   
5. 
   Дизайн теориясы: визуалды дизайнды түрлері; веб-эргономика ерекшеліктерін есепке ала отырып, графикалық редакторда сайттың дизайн-макетін құру.
   
6. 
   Веб-жобалау: сайт конструкторы; веб-парақта мультимедианы орналастыру; веб-сайт құру әдістері; сайтты жылжыту әдістері; жоба нәтижелерін жариялау және тарату үшін файл алмастыруды қолдану.
   
7. 
   Деректер қорын басқару жүйесіндегі деректер қоры: деректер қорындағы екінші реттегі кілт, сыртқы кілт және құрылымдық кілттер; үшінші нормалы формаға келтірілген көп кестелі деректер қоры; кестелер арасында байланыс; бір немесе бірнеше кестеден деректерді таңдау үшін логикалық операцияларды қолдану; деректер қорын түрлі мәселелерін шешуде қолдану.
   
8. 
   Ұялы қосымшалар: ұялы қосымшаға ыңғайлы интерфейс құру; шарт және цикл код блоктарын қолдана отырып ұялы қосымша құру.
   
9. 
   3D Модельдеу: үш өлшемді кеңістікте фон (сахна) құру; 3D-галереясын құрудағы көріністің (ландшафт) өзгеруі; бірінші жақтан көріністі 3D-галереясын құру.
   
10. 
    Ақпараттық технологиялардың қазіргі таңдағы даму тенденциясы: ақпараттық технологиялардың қазіргі таңдағы даму тенденциясы:
    
11. 
    Ақпараттық қауіпсіздік: ақпаратты немесе зияткерлік меншікті қорғау туралы заңдардан аргументтік дәлелдемелер келтіру (авторлық құқық туралы, ақпарат туралы, электрондық құжат және электрондық сандық қолтаңба туралы заңдар); электрондық сандық қолтаңбаның және сертификаттың тағайындалуы; электрондық сандық қолтаңбаны электронды үкімет сайтында пайдалану.
    

3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі

14. Бағдарламада «оқыту мақсаттары» төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 11.2.1.4. кодында «11» – сынып, «2.1» – екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, «4» – оқыту мақсатының реттік саны.

15. Білім алушыларға қойылатын мақсаттар:

1. Компьютерлік жүйелер
Оқушылар тиісті…
	10-сынып	11-сынып
1.1 Техникалық құралдар	10.1.1.1 перифериялық құрылғыларды қосу және баптау	11.1.1.1 ұялы құрылғылардың аппараттық қамтамасыз етудің негізгі компоненттерін атау және олардың қызметін түсіндіре алу (планшеттер, телефондар)
1.2 Программалық қамтамасыз ету	10.1.2.1 қолданбалы программалық қамтамасыз етудің түрлері бойынша, таратылу тәсілі бойынша жіктеу 10.1.2.2 түрлі операциялық жүйелердің артықшылықтары мен кемшіліктерін атау	11.1.2.1 операциялық жүйенің утилиттерін қолдану
1.3 Ақпараттық қауіпсіздік	10.1.3.1 “ақпараттық қауіпсіздік”, “құпиялылық” және “мәліметтердің біртұтастығы” түсініктерін сипаттау 10.1.3.2 қауіпсіздік шараларын, деректерді резервтік көшіру, шифрлауды, айнабетіндегідей көшірмелеу (зеркалирование) ұғымдары арқылы сипаттау 10.1.3.3 деректерді қорғау тәсілдерін қолдану туралы дәлел келтіру	11.1.3.1 ақпаратты немесе зияткерлік меншікті қорғау туралы заңдардан аргументтік дәлелдемелер келтіру (авторлық құқық туралы, ақпарат туралы, электрондық құжат және электрондық сандық қолтаңба туралы заңдар) 11.1.3.2 электрондық сандық қолтаңбаның және сертификаттың міндеттерін сипаттау 11.1.3.3 электрондық сандық қолтаңбаны электронды үкімет сайтында пайдалану
2. Ақпараттық нысандарды құру және түрлендіру
Оқушылар тиісті
	10-сынып	11-сынып
2.1 Дизайн теориясы	10.2.1.1 “дизайн” және “қолайлылық” ұғымдарын түсіндіру 10.2.1.2 ақпаратты қабылдау қағидаларының жобада қалай жүзеге асыруға болатынын түсіндіру 10.2.1.3 «жақсы дизайн» қағидаларын жүзеге асыру (қарапайымдылық, қолайлылық және т.б.)	11.2.1.1 визуалды дизайнды түрлері бойынша жіктеу 11.2.1.2 веб-эргономика ерекшеліктерін есепке ала отырып, графикалық редакторда сайттың дизайн-макетін құру
2.2 Мультимедиа	10.2.2.1 берілген параметрлер бойынша графикалық нысанды құру (логотип, баннер, веб-бетке арналған батырма, текстура және т.б.) 10.2.2.2 кілттік кадрлер бойынша веб-парактарға анимация құру	11.2.2.1 бейне түсіру мен монтаж жасаудың негізгі қағидаларын сақтау 11.2.2.2 өз сценариі бойынша, дыбыс, сурет, эффекттер және мәтін қосу арқылы, бейнеклипті монтаждау 11.2.2.3 бейнеклиптермен жұмыс жасайтын программалардың мүмкіндіктерін салыстыру
2.3 Веб-жобалау	10.2.3.1 HTML-дің негізгі тегтері 10.2.3.2 веб-редакторда веб-парақ құру 10.2.3.3 веб-сайтқа графикалық нысандарды және анимация орналастыру (логотип, баннер және т.с.с.)	11.2.3.1 сайт конструкторнын қолдана отырып веб-сайт құру 11.2.3.2 веб-парақта мультимедианы орналастыру (дыбыс пен бейне) 11.2.3.3 веб-сайт құру әдістерін салыстыру 11.2.3.4 сайтты жылжыту әдістерін сипаттау 11.2.3.5 жоба нәтижелерін жариялау және тарату үшін файл алмастыруды қолдану
2.4 Деректер қорын басқару жүйесіндегі деректер қоры	10.2.4.1 бір кестелі деректер қорын құру 10.2.4.2 деректер қорындағы деректерді сұрыптау және сүзгіден өткізу 10.2.4.3 деректерді енгізу формасын құру 10.2.4.4 конструкторды қолданып, деректерді таңдауға сұраныстар құру 10.2.4.5 алынған деректерді қолданып, форматталған есептер құру 10.2.4.6 алғашқы кілт деректер қорында қалай қолданылатынын түсіндіру	11.2.4.1 екінші реттегі кілт, сыртқы кілт және құрылымдық кілттер деректер қорында қалай қолданылатынын түсіндіру 11.2.4.2 үшінші нормалы формаға келтірілген көп кестелі деректер қорын құру 11.2.4.3 кестелер арасында байланыс орнату 11.2.4.4 деректер қорын түрлі мәселелерін шешуде қолдану 11.2.4.5 бір немесе бірнеше кестеден деректерді таңдау үшін логикалық операцияларды қолдану
3. Ақпараттық үдерістер және жүйелер
Оқушылар тиісті
	10-сынып	11-сынып
3.1 Ақпаратты ұсыну	10.3.1.1 растрлы суреттерді екілік санау жүйесінде көрсету 10.3.1.2 графикалық файлдар форматтары арасындағы айырмашылықты түсіндіру 10.3.1.3 графикалық файлдарды түрлендірудің қажеттігін түсіндіру	11.3.1.1 дыбыстық файлдардың форматтары арасындағы айырмашылықты түсіндіру 11.3.1.2 бейне файл форматтары арасындағы айырмашылықты түсіндіру 11.3.1.3 дыбыстық және бейне файлдарды түрлендірудің және кодектерді қолданудың қажеттігін түсіндіру
3.2 Ақпараттық технологияның дамуының заманауи тенденциялары	10.3.2.1 жасанды интеллект және эксперттік жүйелер туралы түсінік беру (анықтамасы, қолдану облысы) 10.3.2.2 эксперттік жүйелерді қолдану	11.3.2.1 ақпараттық технологияның дамуының заманауи тенденцияларын сипаттау
4. Қосымшаны құру
Оқушылар тиісті
	10-сынып	11-сынып
4.1 Ұялы қосымша	10.4.1.1 негізгі компоненттерді қолдана отырып ұялы қосымшаның интерфейсін құру 10.4.1.2 компоненттердің қасиеттерін қасиеттер терезесі арқылы және код блоктары көмегімен өзгерту 10.4.1.3 код блоктарын қолдана отырып ұялы құрылғыларға қосымша құру 10.4.1.4 ұялы қосымшаны қалай орнатуға болатынын түсіндіру	11.4.1.1 ұялы қосымшаға ыңғайлы интерфейс құру 11.4.1.2 шарт және цикл код блоктарын қолдана отырып ұялы қосымша құру 11.4.1.3 ұялы қосымшаны құрудың кезеңдеріне сәйкес орындау
4.2 2D/3D Модельдеу	10.4.2.1 екі өлшемді кеңістікте фондық сурет (сахна) құру 10.4.2.2 ойын құрастыру үшін қолдануға арналған нысандар (спрайт) кескінін салу 10.4.2.3 спрайттарды басқаратын қарапайым скрипттар жазу 10.4.2.4 қосымшаға дыбыстық сүйемелдеу қосу 10.4.2.5 жаттықтырушы 2D мини қосымшасын құру	11.4.2.1 үш өлшемді кеңістікте фон (сахна) құру 11.4.2.2 3D-галереясын құрудағы көріністің (ландшафт) өзгеруінің мүмкіндіктерін қолдану 11.4.2.3 бірінші жақтан көріністі 3D-галереясын құру

16. Осы оқу бағдарламасы жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған «Информатика» оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы

10-11-сыныптарына арналған

«Информатика» оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар

2) 11-сынып