КҚ 1. дәнекерлеу және кесуді электр доғасымен орындау
АМ 01. Электр доғасын дәнекерлеу және кесу
Бұл модуль жұмыс нәтижелілігін сипаттайды және түрлі кеңістіктік жағдайларда қара, түсті металдар мен қорытпалардан конструкцияларды электр доғасымен дәнекерлеу және кесуді орындауға қажетті білім мен дағдыларды алуға мүмкіндік береді
Модулды зерделеген кезде білім алушы келесі негізгі білімді игеруі тиіс:
)жұмыс орнын ұйымдастыру;
)слесарлық)жинау жұмыстарын орындау техникасы мен технологиясы;
)дәнекерлеу біріктіру мен тігістерінің конструктивті элементтері электродтар және дәнекерлеу материалдарын белгілеу және белгілерін тағайындау;
)дәнекерлеу доғасының түрлері мен қасиеті, доғаны жағу тәсілдері;
)дәнекерлеу режімі;
)қол доғалық дәнекерлеу және кесу техникасы және технологиясы, шойын және түсті металдарды доғалық дәнекерлеу;
) конструкцияларды дәнекерлеу;
)балқитын және балқымайтын электродпен металды доғалық кесу техникасы және технологиясы;
қол доғалық дәнекерлеудің жоғарыөнімді әдістері;
плазмалық дәнекерлеу, автоматты және жартылай автоматты дәнекерлеу техникасы және технологиясы;
автоматтар мен жартылай автоматты электр дәнекерлеу пайдалану жағдайы және әрекетінің қағидаты;
дәнекерлеу сапасына талаптар, дәнекерлеу тігістерінің ақауы және оны түзету әдістері;
бақылау)өлшеу аспаптары, олардың тағайындалуы мен қолданылуы;
қауіпсіздік, өрт және электр қауіпсіздігі техникасы ережесі, еңбекті қорғау және қоршаған орта нормалары.
Білім алушы келесілерге қол жеткізуге мүмкіндік беретін жұмысты орындау үшін маңызды:
)барлық кеңістіктік жағдайларда дәнекерлеу тігісінде металдар мен қорытпалардан конструкциялар мен тұрбаөткізгіштер, тораптар, аппараттар, күрделілігі қарапайым, орта деталдарды электр доғасымен дәнекерлеу және кесу;
түрлі конфигурация үстерін балқыту.
Оқу нәтижесі: 1) Металл және материалдарды конструкцияны жинау мен дәнекерлеуге дайындау
Бағалау өлшеулері:
Металл және материалдарды қол доғамен дәнекерлеуге дайындауға слесарлық)жинау операциясын орындау техникасы мен технологиясы, қауіпсіздік техникасы ережесі, еңбекті қорғау, өрт қауіпсіздігі, жұмыс орнын ұйымдастыру білімін көрсетеді.
Дәнекерлеу бірігуі және тігістерінің конструктивті элементтері;электродтар және дәнекерлеу материалдарын белгілеу, ттағайындалуы; орындалған жұмыстардың сапасын бақылау және жинау әдістері білімін көрсетеді.
Қойылған міндеттерге сәйкес слесарлық)жинау операцияларын орындауға жұмыс орнын дайындайды.
Металды қолмен түзету, пластинаны, тұрбаны бүгу, металды тазалау; металды бөлу (мөлшерін чертежден дайындауға ауыстыру); жапырақтық металды қашаумен кесу, вырубку жырашықты крейцмейселмен және бунақтағышпен шабу; пластина мен тұрбаны ара, тұрбакескішпен кесу; технологиялық инструкцияларға сай тұрбаның шеті, пластинаның қабырғасы мен тегістігін кесуді орындайды.
Сапасыз тігістің аумағын түзетуге арамен кесу және бөлуді жүргізеді.
Металды дәнекерлеуге толық көлемде және технологиялық нақтылыққа дайындауға слесарлық операцияларды орындайды.
Техникалық құжаттамаға сай металл және материалдардың минималды шығыны есебімен конструкцияны жинау және дәнекерлеуге дайындау операцияларын жүргізеді.
Түрлі ұзындық және қалыңдықты пластиналар аралық, бұрыштық, айқассалын; біріктіру дәнекерлеуіне тұрбалар және арматуралық серіппелер жинайды.
Дәнекерленетін металды жинау және конструкцияны қолмен доғалық дәнекерлеу МеМСТ)қа сай шет жақ бүйірін дайындайды.
10.Деталды толық көлемде дәнекерлеуге нұсқаулық)технологиялық картаға сәйкес технологиялық нақтылықпен жинауды орындайды.
11.Металды жинау мен дәнекерлеуге дайындалған сапаны визуалды бақылауды орындайды.
12.Жұмысты қауіпсіз жүргізу, өрт және электр қауіпсіздігі ережесі; еңбекті қорғау және қоршаған орта нормаларын сақтайды.
Оқу нәтижесі: 2)Жұмыс орны, инструмент, конструкцияны дәнекерлеуге жабдық дайындау
Бағалау өлшеулері:
Доғаны қоректендіру көздері, қосымшалар, құрал)саймандарды пайдалану және қызмет көрсету, тағайындалуы, түрлері, құрылымы, техникасы мен тәсілдері; дәнекерлеу доғасының құрылымы, қасиеті және түрлері; қолмен доғалық дәнекерлеу кезінде жылу үрдістерінің маңызы; қауіпсіздік техникасы, еңбекті қорғау, өрт қауіпсіздігі ережесі білімдерін көрсетеді.
Экономикалық, қауіпсіздікке сәйкес конструкцияны қолмен доғалық дәнекерлеуге жұмыс орнын дайындайды.
Қолмен доғалық дәнекерлеуге қажетті инструменттер, жабдықтар және аппаратура іріктейді және дайындайды.
Санитарлық нормалар мен ережеге сай орналасу, инструмент, жабдық және аппаратураларға ыңғайлы аумақты анықтайды.
Кабелді қоректені көзі клемдары және электродты ұстағышты қосады, кабелді ұзарту тәсілдерін көрсетеді.
Доғаны түрлі тәсілдермен жағады және оның жануын қолдайды.
Дайындалған жұмыс орны, құралдар мен жабдықтардың сапаны визуалды бақылауды орындайды.
Жұмысты қауіпсіз жүргізу, өрт және электр қауіпсіздігі ережесі; еңбекті қорғау және қоршаған орта нормаларын сақтайды.
Оқу нәтижесі: 3)Конструкцияны жинау және дәнекерлеуді жүргізу
Бағалау өлшеулері:
Төменгі жағдайда түрлі біріктірулерді қол доғамен дәнекерлеу техникасы мен технологиясы; тегіс және цилиндрлік жазыққа балқыма қаптамасы, түрлі конфигурация мен тағайындаулар деталдарын жөндеген кезде балқыма қаптамасы, төмен көміртекті болатта, балқыма қаптамасына материал түрлері; дәнекерлеуге арналған материалдардың қасиеті, сұрпы және белгіленуі; металдың қалыңдығы және болаттың маркасына қарамай электрод диаметрін іріктеу тәсілдері; дәнекерлеу тігістеріне талаптар; дәнекерленетін металдар мен дәнекерлеу тігістерінің механикалық қасиеті; дәнекерлеу термикалық циклын іріктеу ережесі; дәнекерлеу кернеуінің пайда болу себептері және оларды ескерту әдістері; күрделі деталдар мен конструкцияларды дәнекерлеу және балқыма қаптамасының негізгі технологиялық тәсілдері; бақылау)өлшеу аспаптарын қолдану жағдайы мен тағайындалуы; дәнекерлеу және балқыма қаптамасы жұмыстарын орындағанда қауіпсіздік правил техникасы, еңбекті қорғау, өрт қауіпсіздігінен білімін көрсетеді.
Кондукторларға тетіктер мен дайындамалары және қосалқы заттарын орнатуды орындайды
Төбеден басқа барлық кеңістіктік жағдайларда деталдар, бұйымдар және конструкциялар тұтқыштарын орындайды.
Манипуляциялау арқылы төменгі жіптік тігісін аралық, бұрыштық, айқассалын; біріктіру жапырақ металдың бірқабатты дәнекерлеуін орындайды.
Төменгі жағдайда түрлі біріктіру көпқабатты және көпөтпелі дәнекерлеу тігістерін орындайды.
Түйістік және бұрыштық біріктірулерде көпқабатты тігістермен иілген пластиналарды дәнекерлеуді жүргізеді.
Пластинаны вертикалды тігіс, шетін дайындамай горизонталды және вертикалды тігіс, түйіс және бұрыштық біріктірулерде жиегін горизонталды және вертикалды тігістермен дайындап көпқабатты дәнекерлеуді жүргізеді.
Төменгі жағдайда горизонталды тігістермен аралық бірқабатты дәнекерлеуді орындайды.
Көлбеу, вертикалды және горизонталды жағдайларда аралық және бұрыштық тігістермен бірқабатты дәнекерлеуді орындайды.
Төменгі жағдайда горизонталды, еңкіш жазықтар, цилиндрлік жазықты түрлі балқыту материалдары; қарапайым деталдарды жөндегенде жарықты пісіру; пластиналар мен тұрбаларда саңылауды күйдіру және балқытуда білікшені бірқабатты және көпқабатты дәнекерлеуді орындайды.
Тігісті түрлі жағдайларда төмен көміртекті болатпен электродтармен жабу қарпайым деталдары, тораптар мен конструкциялар қолмен доғалық дәнекерлеуді орындайды.
Дәнекерлеу бірліктерін сыртқы қараумен сапасын бақылауды орындайды.
Қажет болғанда анықталған ақауларды жояды.
Мүмкін болған бұзылуларды ескеріп конструкцияларды жинау және дәнекерлеуді орындайды
Нұсқаулық)технологиялық карталарға сәйкес деталдарды толық көлемде, технологиялық дәлдікпен дәнекерлеуді орындайды
Жұмысты қауіпсіз жүргізу, өрт және электр қауіпсіздігі ережесі; еңбекті қорғау және қоршаған орта нормаларын сақтайды.
Оқу нәтижесі: 4) Тұрбаны дәнекерлеуді орындау
Бағалау өлшеулері:
Арнайы бұрылатын құрылғылар айналдырып және айналдырмай бұруды пайдаланып және пайдаланбай қабырғасын түрлі диаметр және қалыңдығы тұрбаны дәнекерлеуді орындау техникасы, технологиясы; тұрбаны дәнекерлегенде техника қауіпсіздігі ережесі, еңбекті қорғау, өрт қауіпсіздігі ережесін орындауда білімдерін көрсетеді.
Операциялық тігіске айналмалы қосымшаларды қолданып қабырғасының қалыңдығы до 5 миллиметрге дейін тұрбаны айналмалы жігін дәнекерлеуді орындайды.
Қабырғасының қалыңдығы 5)12 миллиметрден көп тұрбаның айналмалы жігін дәнекерлеуді орындайды.
Дәнекерлеу тігісін су мен керосинге тығыздығына сапасын бақылауды жүргізеді.
Мүмкін болатын бұзылуларды ескеріп конструкцияларды жинау және дәнекерлеуді орындайды
Қажет болғанда анықталған ақауларды жояды.
8.Инснұсқаулық)технологиялық карталарға сәйкес деталдарды толық көлемде, технологиялық дәлдікпен дәнекерлеуді орындайды
9.Жұмысты қауіпсіз жүргізу, өрт және электр қауіпсіздігі ережесі; еңбекті қорғау және қоршаған орта нормаларын сақтайды
Оқу нәтижесі: 5)) Конструкцияларды кесуді жүргізу
Бағалау өлшеулері:
Металды доғалық кесуді орындаған кезде қауіпсіздік техникасы, еңбекті қорғау, өрт қауіпсіздігі ережесі, түрлі кеңістіктік жағдайларда балқитын және балқымайтын электродтармен металды доғалық кесу техникасы мен технологиясы, маңызымен білімдерін көрсетеді.
Түрлі кеңістіктік жағдайларда түрлі тағайындау және қалыңдығы бұрыштық электродпен металды тіксызықпен кесуді орындайды.
Түрлі кеңістіктік жағдайларда түрлі тағайындау және қалыңдығы металдық электродпен металды тіксызықпен кесуді орындайды.
Бөлу бойынша қарапайым деталдарды металл электродпен қисықсызықпен кесуді орындайды.
Бөлу бойынша қарапайым деталдарды бұрыштық электродпен қисықсызықпен кесуді орындайды.
Металды сыртқы бақылап кесу нәтижесінің сапасын бақылауды орындау
Мүмкін болатын бұзылуларды ескеріп конструкцияларды кесуді орындайды
Қажет болғанда анықталған ақауларды жояды.
Нұсқаулық)технологиялық карталарға сәйкес деталдарды толық көлемде, технологиялық дәлдікпен дәнекерлеуді орындайды.
Жұмысты қауіпсіз жүргізу, өрт және электр қауіпсіздігі ережесі; еңбекті қорғау және қоршаған орта нормаларын сақтайды.
Оқу нәтижесі: Е) Өнімділігі жоғары әдістерін қолмен доғалық пісіру орындау
Бағалау критериі
Жұмыс орнындағы ұйымдастыру және қауіпсіздігі бойынша талаптарға сай қолмен доғалық дәнекерлеу өнімділігі жоғары әдістерін техника және технология білімін көрсетеді;.
Дәнекерлеу жұптастырылған электрод, тарақша электродтар, флюс қабатының астында және көлбеу төсек)электрод; терең ену, дәнекерлеу, үш фазалық доғасының, қысқа доғалық пісіру электрошлак дәнекерлеу дәнекерлеу әдісімен жоғары сапалы әдістерін қолмен доғалық пісіру орындайды:.
Металл кесу көзбен қарау арқылы сапаны бақылау нәтижелерін орындайды.
Құрылымдарды кесу ескере ықтимал бұрмалай отырып орындайды.
Қажет болса, анықталған кемшіліктерді жояды.
Нұсқаулық технологиялық карталарына сәйкес толық, процесс дәлдік бөлшектерді дәнекерлеуді орындайды.
Жұмысты қауіпсіз жүргізу, өрт және электр қауіпсіздігі ережесі; еңбекті қорғау және қоршаған орта нормаларын сақтайды
Оқу нәтижесі: 6)Құрастыру және дәнекерлеу конструкцияларын сапасын қамтамасыз ету
Бағалау критериі
1. Дәнекерлеу ақаулар және олардың жіктелуі түрлері; ақауларды, олардың алдын алу және жою жөніндегі іс)шараларды қалыптастыру себептері; дәнекерленген қосылыстардың және дәнекерлеу және металл кесу процесінің сапасын бақылау әдістері; дәнекерлеу материалдары қолдану қарқыны; қауіпсіздік ережелері, еңбекті қорғау, операцияларды жүргізу кезінде өрт қауіпсіздігіне орай пісірілген қосылыстардың тестілеу негізгі түрлерінің білімін көрсетеді;
2. Техникалық құжаттамаға сәйкес сапаны бақылау дайындамалар орындайды.
3. Қарапайым және күрделілігі орташа дәнекерлеу бұйымдар мен конструкциялар кезде кемшіліктерді және деформация анықтау қажеттігін жояды.
4.қож және шашырауы бастап жіктердің және жылу зардап шеккен аймақты тазалауды орындайды.
5. Техникалық құжаттамаға сәйкес, көрнекі құрастыру сапасын бақылауды, дәнекерлеу, кесу, жобалау шығарады.
6. Ағып пісіруге арналған дәнекерленген тексеру орындайды.
Оқу нәтижесі: 7)Кешендік тексеру дәнекерлеуді орындау
Бағалау критериі
Кесу, құрастыру, жабысқақ емес және дәнекерлеу бөліктері мен қарапайым конструкцияларын, соның ішінде тексеру жұмыстары, орындайды.
Бұл дәнекерленген ұтымды ретін анықтайды.
Сыртқы сараптама кемшіліктерді анықтайды.
Егер қажет болса, жояды кемшіліктерді анықтайды.
Толық және технологиялық дәлдік дәнекерлеу және кесу бөлшектер орындайды.
Жұмысты қауіпсіз жүргізу, өрт және электр қауіпсіздігі ережесі; еңбекті қорғау және қоршаған орта нормаларын сақтайды
Оқу нәтижесі: 8) Өндірістік электрдәнекерлеу жұмыстарын орындау
Бағалау өлшемдері
түрлі болат дәнекерлеу ерекшеліктері мен технологиясы, темір, түсті металдар, қорытпалар; дәнекер конструкциялардың жіктелуі; стандартты конструкцияларын өндiру дәнекерлеу сипаттамалары; төбенің қоспағанда дәнекерлеу барлық қызметтерде түрлері және автоматты технологиялар, құрылымдық болаттан қарапайым тораптар мен бөлшектердi дәнекерлеу жартылай автоматты, плазма және көміртекті болаттан орташа күрделілігі; құрылғы, мақсаты, электр дәнекерлеу машиналар мен жартылай автоматты қызмет пайдалану және пайдалану жағдайларында принципі; плазмалы алау; мақсаты және құралдарын пайдалану шарттары; жұмыс орнындағы ұйымдастыру және қауіпсіздігі бойынша талаптар арқылы)ену дәнекерлеу бар технологияларды білім мен плазмалық технологиясын (микроплазмалық) көрсетеді;
Кәсіби практика мазмұны (шолу) модуль сәйкес компанияның өндірістік және технологиялық практикалар арасындағы жұмысты бетіне электр дәнекерлеуді орындайды
КҚ 2. Дәнекерлеуді газ жалынымен орындау
АМ 02.
Газ жалынымен дәнекерлеу
Бұл модуль қара, түсті металдар мен қорытпалардың жасалған дәнекерлеу газ жалынды дизайн элементтері орындау үшін қажетті машықтары мен білімдерін сипаттайды; түрлі кеңістіктік лауазымдарда дәнекерлеуге мүмкіндік береді.
Модульді зерделеген кезде білім алушы келесі негізгі білімді игеруі тиіс:
газ дәнекерлеуге арналған материалдар;
газ дәнекерлеу арналған жабдықтар;
мақсаты, құрылымы және газ дәнекерлеу үшін жабдықтар ережелерін пайдалану;
дәнекерлеу барлық қызметтерде металдар мен қорытпалардың газ жалынды тегжейлі қарапайым, орта және күрделі күрделілігін дәнекерлеу технологиялары және жабдықтары;
құбырлар мен цилиндр кемелерді айналмалы газ дәнекерлеу;
технологиялар мен көміртекті және легирленген болаттан газ дәнекерлеу ерекшеліктері;
түсті металдар мен олардың қорытпаларын газ дәнекерлеу;
технологиясы жалын түрлі үйлесімде беттерін дәнекерленген жіктер мен түйістерді сапасын бақылау;
қауіпсіздік техникасы, өрт және электр қауіпсіздігі, еңбек стандарттары және қоршаған ортаны қорғау.
Білім алушы келесілерге қол жеткізуге мүмкіндік беретін жұмысты орындау үшін маңызды:
дәнекерлеу барлық қызметтерде дәнекерлеу толығырақ газ жалынды қарапайым және орта күрделілігі мен металдар мен қорытпалар кешені;
түрлі үйлесімде бетін жүктейді.
Оқу нәтижесі: 1) Құрылымды жинау әрі дәнекерлеу үшін жұмыс орнын, миеталл мен материалды даярлау
Бағалау өлшемдері:
Негізгі қасиеттері, мақсаттары, оттегі және кальций карбиді сипаттамаларын өндіру әдістерін, ацетилен және басқа да жанғыш газдар, флюс білімін көрсетеді; дәнекерлеу сым брендтер; құрылымы мен газ жалын сипаттамалары; жұмыс орнындағы ұйымдастыру және қауіпсіздігі бойынша талаптарды орындайды;
Тапсырмаға сәйкес монтаждау және дәнекерлеу құрылымы бойынша оқу жұмыс орнын орындайды.
Редакцияланған және металл тазалайды
Техникалық құжаттамаға сәйкес металдың ең төменгі ағынының жылдамдығын жататын құрылыстарды құрастыру және дәнекерлеу бойынша сатып алу операцияларын орындайды.
Техникалық құжаттамаға сәйкес құрастыру және құрылыс дәнекерлеу астында металдардан ұштарын дайындайды
Техникалық құжаттамаға сәйкес дәнекерлеу материалдарды таңдайды және дайындайды.
Толық және технологиялық дәлдік дәнекерлеу үшін бөлшектерді құрастыру орындайды.
Металл дәнекерлеу үшін дайындалған сапасын бақылау көзбен құрастыру орындайды.
Жұмысты қауіпсіз жүргізу, өрт және электр қауіпсіздігі ережесі; еңбекті қорғау және қоршаған орта нормаларын сақтайды
Оқу нәтижесі: 2)Құрылымды және аппаратураны жинақтау әрі дәнекерлеуге даярлау
Бағалау өлшемдері:
Түрлері, мақсаттары, құрылғы жұмыс принципі және металдарды газ дәнекерлеу, газ баллондарын және ацетилен генераторларын өңдеу үшін арнайы ережелер, жұмыс орнындағы ұйымдастыру және қауіпсіздігі бойынша талаптар жабдықтарды пайдалану ережелерiн білімін көрсетеді;
Санитарлық нормалар мен ережелерге сәйкес орналасуы, құрал, жабдықтар мен аппаратура үшін оңтайлы аймағын анықтайды.
Генератор мен жүктеме құрылғы қабілетін тексереді.
Генераторды саңылаусыздыққа тексереді
Генераторы және тұрғын үй)жүктеу құрылғыларының қауіпсіздік, су пломба, сенімді шланг қақпа қосылу және оттық, тиімділігін тексереді.
Нұсқауларға сәйкес баллондардағы газ ерекшеліктерін тексереді.
Оттықтың герметикалығын тексеру, датчиктерді және тісті қолжетімділігі мен жарамдылығын тексереді.
Оттегі, жанғыш газдар мен сұйықтықтар үшін шлангтарды таңдайды.
Толық және технологиялық дәлдік дәнекерлеу үшін бөлшектерді құрастыру орындайды.
Дәнекерлеу және құрастыру жабдықтарын сапасын көзбен тексеру орындайды.
Жұмысты қауіпсіз жүргізу, өрт және электр қауіпсіздігі ережесі; еңбекті қорғау және қоршаған орта нормаларын сақтайды
Оқу нәтижесі: 3)Құрылым дәнекерлеу кестесі көрсеткішін орнату және тексеру
Бағалау өлшемдері:
1.Қалыңдығына байланысты металл қыздыру режимін ережелерін білетінін көрсетеді тік және көлбеу жіктердің; жұмыс орнындағы ұйымдастыру және қауіпсіздігі бойынша талаптарына сай дәнекерленген бөлшектер конфигурациясына мен қалыңдығына байланысты дәнекерлеу режимдерін белгілеу жолдары туралы білімін көрсетеді;
2.Металл қалыңдығы сәйкес жалынды, алау ұшы санын алдын ала қыздыру түрлер мен қуатты таңдауды орындайды.
3.Толтырғыш материал таңдайды.
4.Жанғыш газ және оттегі тұтыну шығынын орнатады.
5. Дәнекерлеу жану ұшы үшін нөмірді таңдайды.
6.Дәнекерлеу термикалық циклын орнатады.
7. Дәнекерлеу жалынын орнатады және реттейді
Оқу нәтижесі: 4) Құрылымды жинау әрі дәнекерлеу кезіндегі бұзылудың алдын алу шараларын анықтау
Бағалау өлшемдері:
Назарға құрастыру және жұмыс сызбалары мен техникалық сипаттамаларына сәйкес ықтимал деформациясы отырып, акт дизайнын шығарады.
Дәнекерлеуге арналған бекіту бөлшектер және құрылыс компоненттерін құрайды.
Технологиялық картамен сәйкес дәнекерленген ұтымды ретін анықтайды.
Оқу нәтижесі: 5)) Құрылымды жинайды әрі дәнекерлейді.