Қазақстан республикасы білім және Ғылым министрлігі бекбосынов марат нҧРҒазыҧЛЫ



Pdf көрінісі
бет5/32
Дата20.02.2023
өлшемі0,88 Mb.
#169453
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   32
5.
Әдеби ағым –
заманның белгілі бір тарихи кезеңдеріндегі 
саяси-ҽлеуметтік жағдайлар ҿзгерісіне орай идеялық, танымдық, 
эстетикалық 
кҿзқарастары, 
тарихи-ҽлеуметтік 
мҽселелерге 
қатынасы, кҿркемдік шығармашылық ерекшеліктері ҿзара үндес 
сҿз зергерлерінің идеялық-эстетикалық бірліктегі тобы. Мыс: 
Отарлық езгінің алғашқы кезеңіндегі соғыс жҽне жер отары 
саясатына орай Махамбеттер бостандық рухындағы ұлт-азаттығын 
жырлаған поэзияның ҽдеби ағымын туғызса, ХІХ ғасырдың 
ортасынан бастап жүргізілген миссионерлік саясатқа қарсы діни-
тҽлімгерлік бағыттағы ҽдеби ағым туды, т.б. 
6.
Әдебиеттің тарихилығы

белгілі бір заманның нақты 
тарихи жағдайларын, дҽуір келбеті мен ҿзіндік ерекшеліктерін, 


- 12 - 
мҽн-мағынасын, болмысын, ұлттың ҿткен тарихи жҽне шындық 
қалпын, идеялық-танымдық сипатын кҿркемдік тұрғыдан жырлап, 
тарихтың ҽдебиеттегі сырлы суретін шығармашылық шеберлікпен 
бейнелеу. Мыс: Сарай ақындары шығармаларын оқи отырып, сол 
дҽуірдегі ел билеушілерінің отаршыл ҿкіметпен қатынасының 
тарихи шындықтары мен нақты себеп-салдарын кҿреміз. 
7.
Әдебиеттің халықтығы
– 
шығарманың халықтың тілек-
мүддесіне толық сҽйкес келер идеялық сипаты. Яғни шығарма 
туындыда суреттеліп отырған дҽуірді халық кҿзімен, халық 
мүддесі аясында бейнелеп беруі шарт. Ол үшін сҿз иесі (автор) 
тыңдарман мен оқырман қауымның ой-санасына жанасымды, 
ұғым-түсінігіне жақын, болмысты мейлінше қарапайым түрде 
бейнелейді. Бұл орайда ҽдебиеттің халықтығының екі жақты 
сипаты бар: 1) сҿз зергері шығармада болмысты халық кҿзімен, 
халық мүддесі тұрғысында суреттейді. Мыс: «Абай жолында» 
Абай ғұмыры халық мүддесімен бірлікте бейнеленген; 2) ҽдебиет 
ҿнер туындысы ретінде жалпы кҿпшілікке емес, ҿнер сүйер 
жандарға арналғандықтан, сҿз шеберлері ҿз шығармаларындағы 
саяси-ҽлеуметтік идеяларын халыққа жеткізу үшін туындының 
биік кҿркемдік-эстетикалық қуатын қалың қауым түсінігіне 
лайықтап ҿзгертуге мҽжбүр болған. Бұған Шҽкҽрімнің: 
Жазбаймын дҽл ҿзінше Пушкин сҿзін, 
Қазақтың шағылдырар надан кҿзін. 
Ғылымнан кҿзілдірік кимеген ел, 
Туралап кҿре алмас деп күннің кҿзін, 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   32




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет