Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Әрінов Қ. К., Мұсынов Қ. М., Апушев А.Қ
жүктеу/скачать 12,59 Mb. Pdf көрінісі
|
index (15)
| негізгі массасы жоғары
құнарлы қабатта (25-30 см) орналасады.
Сурет 14. Қарақұмық тұқымының өнуі 243
Дегенмен, қарақұмықтық тамырлары сұлыдан екі есе қысқа, ал гүлдену кезеңінде оның үлесіне бүкіл өсімдік массасының 15 % ғана тиеді. Қарақұмық астығының өнімі оның тамыр жүйесінің дамуына тікелей тәуелді. Өсіру технологиясын жасағанда міндетті түрде тамыр жүйесін дамытуға бағытталған агротехникалық шараларды қарастырған дұрыс. Қарақұмықтықтың гүлдері қос-жынысты, ақ, қызғылт немесе қызыл түсті және айтарлықтай күшті хош иісті, ал мұның өзі насекомдарды өзіне тартуға әсер етеді. Олар шоқгүл гүл шоғырына жинақталған, жоғарғы бөлігінде қалқан немесе жартылай шатыр қалпында болады. Бір өсімдіктерде ұзын аналықтар мен қысқа аталықтар (Сурет 16), ал екіншілерінде ұзын аталықтар мен қысқа аналықтар қалыптасады (диморфизм құбылысы). Аталықтар мен аналықтардың пісіп-жетілуі әркелкі. Бір өсімдікте 500 және одан да көп гүлдер қалыптасады. Жемісі – үшқырлы жаңғақ (Сурет 17), 1000 санның массасы 18-32 Қарақұмық өсімдіктерінің 10-15 % гүлдері ғана жеміс салатындығы дәлелденген. Бұл құбылыс бірнеше себептермен түсіндіріледі: -
-
бір гүлдің жапырақ беті алаңымен төмен деңгейде қамтамасыз етілуі (жаздық бидайға қарағанда 1,5-3,0 есе төмен); -
тозаңдану кезеңіндегі гүлдердің қоршаған орта факторларына (ауаның температурасы мен ылғалдылығына) жоғары сезімталдығы.
Сурет 15. Қарақұмық өсімдігі 244
Ұзын бағаналы аталықтардың ұзын аналықтарға және қысқа бағаналы аталықтардың қысқа аналықтарға құйылуынан жеміссалу үдерісі жақсы жүреді (легитивті тозаңдану), ал әркелкі генеративті түзілімдерден шамалы ғана жеміс қалыптасады да, өнім төмен болады (иллегитивті тозаңдануда). жүктеу/скачать 12,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|