Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Әрінов Қ. К., Мұсынов Қ. М., Апушев А.Қ

 

Халық  шаруашылығындағы  маңызы

Асбұршақ  біздің  елімізде 

барлық дәнді бұршақ егістігінің 80%-дан астамында өсіріледі. Оны азық-

түліктік және мал азықтық дақыл ретінде өсіреді. Оның тұқымдары амин 

қышқылдарымен  теңдестірілген  белокқа  бай  (18-35%),  олар  жақсы 

пісірілуімен  және  жоғары  дәмдік  сапасымен  ерекшеленеді.  Пісіп-

жетілген  және  шала  піскен  тұқымдары  (жасыл  асбұршақ),  сонымен 

қатар  көкөністі  сорттарының  жасыл  бұршаққаптары  консерві 

өнеркәсібінде пайдаланылады. Жасыл асбұршақ жемісінде 25-30% қант, 

көптеген  дәрумендер  (А,  В

1

,  В

  және  С)  және  қартаюды  баяулататын 

инозит пен минералды тұздар болады. 

Наубайхана  өнеркәсібінде  нанның  белоктық  қоректілігін  арттыру 

мақсатында  бидай  ұнына  10  %  ұнтақталған  асбұршақ  ұнын 

араластырады, нәтижесінде дәмдік, нандық сапасы жақсарады. 

Асбұршақ + қоңырбастар тұқымдастар қоспаларын сүрлемге, жасыл 

балаусаға 

және 

пішенге 

Асбұршақ 

ұнын 

малға 

тұқымында  1,17  азықтық өлшем  және  180-240  г  қорытылатын  протеин, 

12,5 г лизин, 1,7 г метионин, 0,2 г цистин және 1,5 г триптофан болады; 

1  кг  жасыл  балаусасында  0,13  азықтық  өлшем,  25  г  белок  бар,  ал  1кг 

сабанында тиісінше олар 0,23 және 31 - ге тең. 

Асбұршақ  көптеген  дақылдарға  тамаша  алғы  дақыл,  өйткені  ол 

топырақта  50-70  кг/га  дейін  азот  қалдырады.  Оның  тамыр  жүйесі  қиын 

еритін  фосфаттарды  ерітетін  кабілетімен  ерекшеленеді.  Оның  сүрі 

 

326 

танабын  иеленетін  және  жасыл  тыңайтқыш  ретінде  пайдаланылатын  да 

маңызы айтарлықтай. 

жүктеу/скачать 12,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: