Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Әрінов Қ. К., Мұсынов Қ. М., Апушев А.Қ
жүктеу/скачать 12,59 Mb. Pdf көрінісі
|
index (15)
- Бұл бет үшін навигация:
- Себу тәсілі.
- Себу мөлшері
| Себу мерзімі
. Қарақұмықтың себу мерзімі дақылдың биологиялық ерекшеліктері және оның өсіп-жетілу кезеңіндегі экологиялық жағдайларға байланысты анықталады. Қарақұмық тұқымның көктеу және гүлдену кезеңдерінде жылуға орташа, ал жеміссалу кезеңінде ылғалға жоғары талап қояды.
Бұл дақылдың ерте себілген егістігі көктемгі бозқыраулармен, ал кеш егістігі – ерте күзгі бозқыраулармен зақымдануы мүмкін. Қарақұмықты 10-12ºС дейін жылынған топыраққа сепкен дұрыс, бұл кезде көктемгі бозқыраудың қайталануы болмайды. Осыған байланысты Қазақстанның барлық облыстарында қарақұмық айтарлықтай кеш себіледі. Солтүстік Қазақстан жағдайында қарақұмықтын жаппай гүлденуі мен жеміссалу кезеңдері ылғалды уақытқа дәл келетін мерзімді таңдап алу керек – ол уақыт көп жылғы деректер бойынша шілденің үшінші он күндігі – тамыз айлары. Сондықтан қарақұмықтың мұндай күнтізбелі оңтайлы себу мерзімі – мамырдың соңы – маусымның басына
249
(28.05-5.06) дәл келеді және топырақтың 8-10 см тереңдігінде температура 12-14 о С дейін жетеді. - Орталық Қазақстанның қара топырақты және күңгірт қара-қоңыр топырақтары аймағында – мамырдың 30-нан 5 маусымға дейін;
- Батыс облыстарда қарақұмық себетін шаруашылықтарда 11-20 мамыр аралығы;
- Оңтүстік Қазақстанда - 26-31 мамыр аралығы; - Шығыс Қазақстан облысында тау бөктерлі аймағында 21-25 мамыр, құрғақ-далалы аймағында - 26-31 мамыр.
Қарақұмықты жаппай қатардағы, тар қатарлы және кең қатарлы тәсілдермен себуге болады. Себу тәсілін таңдағанда есте ұстайтын жайт, кең қатарлы тәсілдің артықшылығы жаппай қатардағы тәсілмен салыстырғанда орташа мерзімде пісетін сорттарды ерте және оңтайлы мерзімдерде құнарлығы жоғары, жақсы мәденилендірілген немесе жеткілікті мөлшерде тыңайтқыш енгізілген топырақтарда себілгенде, әрі егістіктер кезінде жоғары сапалы күтіп-баптау жұмыстары жүргізілгенде байқалады. Ал жаппай қатардағы себу тәсілінің кең қатарлыдан артықшылығы орташа құнарлылықтағы және арамшөптерден таза танаптарда ерте пісетін сорттарды сепкенде, сонымен қатар шабыннан кейінгі егісті (поукосные посева) сепкенде көрінеді.
Қарақұмықтың себу мөлшері көптеген топырақ- климат жағдайларына, себу тәсілі мен мерзімінен, танаптардың тазалығына, сорттың биологиясына байланысты өзгереді. Кең қатарлы себу тәсілінде – 2,0-2,5 млн/га өнгіш тұқым (1000 тұқымның массасы 25 г болғанда – 50-60 кг/га); жаппай қатардағы тәсілде – 3,0-4,5 млн/га өнгіш тұқым (75-95 кг/га). Жаппай егін көгін алу, өсімдіктердің біркелкі пісуі үшін қарақұмық тұқымын ылғалды топырақ қабатына бірдей
жүктеу/скачать 12,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|