Әдебиет: Нысанбаев Ә. Қазақ философиясы. – Тегеран, 2002; Нысанбаев А., Аюпов Н., Габитов Т. Тюркская философия. – Алматы, 2006. ҚҰЭ. – Т. 3, 142– 143 бб.
ДАНЫШПАН (ғалым, оқымысты) – кемелдікке жетіп, даналық қасиеттерді меңгерген тұлға. Д. болмыстың заңдылықтарын терең түсініп, толық сезінеді және өзі де сол заңдылықтардың аясында ауытқымай өмір сүреді. Оның қарапайым адамдардан айырмашылығы – өзінің іс-әрекетін, барша ғұмырын өткінші қызықтың, жеке бастың қамына емес, мәңгілік құндылықтарға, жалпыадамзаттық аңсарларға бағыттап, өз тұтастарына, кейінгі ұрпақ өкілдеріне өнеге таратып, ізгі ықпалын тигізеді.
ҚҰЭ. Т. 3. 146 б.
193
ДАРАЛЫҚ – жеке тұлғаның қоғамдағы өзіндік ерекше болмысы. Тұлға ретінде әрбір адам әлеуметтік жағдайларға байланысты қалыптасады. Д. тұлғаның өзіндік дүниетанымын, оның әлеуметтік жағдайларға байланысты қалыптасатын ерекше ғұмыр жолын, болмысының өзіндік мәнін көрсетеді. Әрбір адамның өзгелерден ерекшеленетін өзіндік бітімі бар. Сондықтан тұлғалардың даралығы алуан түрлі болып келеді. Д. – табиғи қасиет. Қоғамда адамдардың осы табиғи қасиетіне қарай даралықтың әртүрлі дең- гейлері қалыптасады. Әлеум. ортада Д-ты көре біліп, қоғам өмірін соған байланысты ұйымдастырудың маңызы өте зор. Яғни әрбір адам қоғамнан өзінің даралық қасиетіне лайық орын алуы қажет. Қоғамның өркениет жолымен дамуы тұлғалардың Д. қасиеттерін ескеруге тікелей байланысты.
Достарыңызбен бөлісу: |
