Батеш Рахымханқызы Қазыханованың негізгі ғылыми еңбектері

Антикалық идеалдар мен құндылықтарды жаңғырту және ортаға- сырлық мұрадан арылу ретінде қалыптасты. Алдымен Италияда пайда болып, кейіннен Еуропаның басқа аймақтарына да таралады – «Солтүстік Қ. Ө-і». Шын мәнінде бұл өтпелі дәуір болды, өйткені, онда ортағасырлық мәдениет пен антикалық мәдениет элементтері ұштасып жатты. Сөйтіп, бұл мәдениеттердің синтезі жасалды, кейіннен осы негізде Жаңа дәуір мәдениеті қалыптасты. Зайырлы мәдениеттің рөлі артады. Бұл дәуірдің мәдениеті гуманизм құндылықтарына негізделеді. Сондықтан бұл дәуір қайраткерлерін гуманисттер деп атайды: оның өкілдері осы дәуір мәде- ниетіне ой еркіндігі мен сын көзқарасты енгізді. Р. дүниетанымы антро- поорталықтық сипатта болды. Дүниенің орталық тұлғасы – адам, ал Құдай барлық заттардың бастауы. Қоғам – адамдар әрекетінің нәтижесі. Бұл дәуір адамның өзіндік санасы өзін таныту, өз күш, қабілетін сезіну ретінде көрініс табады. Сондықтан мұнда «алыптар» атанған ірі тұлғалар: Леонардо да Винчи, Тициан, Петрарка, Сервантес, Пико Делла Мирандолла, Бэкон, Кампанелла, Эрази және т. б. өмір сүрді. Адамдық әрекет – құндылық деп жарияланды. Адамгершілік дүниені (Құдаймен бірге) жаратушы деп түсініледі. Тән сұлулығына адамға деген қызығушылық қайта жаңғырады. Өнерде адам қуанышы мен бақыт, талап-тілектері мен құштарлықтары бейнеленеді. Өнерде антикалық адам идеалы, сұлулықты-үйлесімділік пен өлшем ретінде түсіну қайта жаңғырады.