Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі «Кәсіпқор» Холдингі» коммерциялық емес акционерлік қоғамы

73
3 тапсырма. 
Жеке тәжірибе мен теориялық
материалды пайдалана отырып, 
"
Бәсекелестік түрлері" кластерін толтырыңыз
. 
9 
сурет
. 
Бәсекелестік түрлері
 
2.4. 
тақырып.
 
АЗЫҚ
-
ТҮЛІК КӘСІПОРЫНДАРЫНЫҢ БЕЛГІЛІ БІР 
ӨНІМ
 
ТҮРЛЕРІ МЕН ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУЛЕРІНІҢ БАҒАСЫН 
АНЫҚТАУ
 
 
 
ГЛОССАРИЙ
 
 
Калькуляция 
- 
(лат. calculatio
-
шот, есептеу) 
- 
өнімнің немесе қызметтің 
өзіндік
құнын, сондай
-
ақ өндірістік ресурстардың өзіндік құнын анықтау 
тәсілі. Калькуляция есептік және есептік шығындар негізінде және осы 
шығындардың құрылымы негізінде жүргізіледі. Шығындар құрылымын 
есептеу өндіріс түрін, өндіріс түрін, кәсіпорынның тиелуін, өзге де қосалқы 
процестерді түсінуге негізделеді. 
Орташа өлшенген баға
-
қоймаға
тауарларды сатып алудың нақты бағасын 
білдіреді. Ол жалпы мәні тауарлардың Біріккен санына бөлінетін тауарлардың 
қалдық
және түскен саны құнының негізінде қалыптастырылады. Осылайша, 
тауарлардың жалпы саны олардың жеке сатып алу құнын көрсететін бір жалпы 
бағаға ие.
Кондиция
-
өнім, тауар және т. б. сәйкес келетін норма, стандарт.
 
ТЕОРИЯЛЫҚ 
 
МАТЕРИАЛ
 
Тамақтану кәсіпорындары өндіру, сату және тұтынуды ұйымдастыру 
үшін
қызмет көрсету бағасын білдіретін ақы алады.
Бәсекелестік 
түрлері

74
Ол сатып алынған шикізат пен тауар бағасына сауда үстемесімен, сондай
-
ақ қоғамдық тамақтану өнімдеріне үстеме бағасымен сипатталады. 
Қоғамдық тамақтандыру қызметтің айтарлықтай күрделі түрі болып 
табылады, өйткені өзара байланысты функцияларды
орындайды: өнім өндіру, 
сату және тұтынуды ұйымдастыру. 
Баға белгілеу процесі өте күрделі. Тамақтану кәсіпорындары дәстүрлі 
түрде үш құрылымдық бөлімшеден тұрады:
- 
қойма шаруашылығы;
- 
өнім өндіру;
- 
сауда залы (буфеттер, барлар).
Басқа да ұйымдық құрылымдар бар (қойманың, буфеттердің және т. б. 
болмауы).
Бар (буфет) қызметкерлері тұтынушыларға қоймадан алынған сатып 
алынатын тауарларды, сондай
-
ақ асханадан алынған өз өндірісінің өнімдерін 
сатады.
Осылайша, өндіріске келіп түскен шикізат тауар ретінде саралана алмайды, 
өйткені
ол сатуға емес, одан дайын өнімді өндіруге арналған. Қоғамдық 
тамақтану қызметі таза сауда болып табылмайды, себебі ол үш функцияны 
орындайды:өндірістік, сауда және тұтынуды ұйымдастыру.
Өндірісте пайдаланылатын шикізат пен тауарлар есебінде орташа 
өлшенген
құн әдісі қолданылады. 
Орташа өлшенген бағалар құны, тағамдық құндылығы және 
технологиялық мақсаты бойынша жақын біртекті өнімдерге белгіленеді. Өнім 
топтарға біріктіріледі және оларға бірыңғай баға есептеледі:
- 
ет
-
атауы бойынша, қоңдылығы санатына қарамастан;
- 
жануар майы
-
атауы мен сорттарына қарамастан;
- 
картоп
-
келіп түскен кезеңдер бойынша бөлімшесіз;
- 
өсімдік майы, маргарин өнімдері және аспаздық майлар
-
атауы мен 
сорттарына және т. б. қарамастан
. 
Орташа өлшенген бағалар белгіленетін өнімдердің тізбесі баға белгілеу 
жөніндегі нормативтік құжаттарда көрсетіледі.

жүктеу/скачать 1,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: