Айхан Пала Түркістан/Қазақстан SELÇUKLU VE OSMANLI SARAYLARINDA OĞUZ – TÜRKMEN GELENEKLERİ

Oğuz Türkleri tarafından kurulan Selçuklu ve Osmanlı devletlerinde Orta Asya Türk kültürü ve İslam kültürüne ait unsurlar bir arada yaşamaya devam etmiştir. Selçuklu ve Osmanlı saraylarında da bu kültür unsurlarının çeşitli örneklerini görmekteyiz. Selçuklu ve Osmanlı hükümdarlarının Tanrı’dan kut almış bir soydan geldiklerine inanılır ve idamlarında kanlarının dökülmemesine dikkat edilirdi. Selçuklu ve Osmanlı hükümdarlarının Türklerin efsanevi hükümdarı Oğuz Han’ın soyundan geldikleri kabul edilirdi. Bu inanca dayanarak Osmanlı padişahlarının Oğuz Han’a ulaşan şecereleri yapılmıştır. Fatih Sultan Mehmed bir torununa Oğuz Han ismini vermiştir. Diğer torununa da Korkut ismi verilmiştir. Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Bey de Osmanlı tarihlerinin verdiği bilgiye göre Oğuz töresine göre padişah seçilmiş ve gene bu töreye göre kımran içilerek kendisinin hükümdarlığı kutlanmıştır. Selçuklu padişahı Alaeddin Keykubad’ın sarayında verilen ziyafette de Oğuz töresine göre kımız ve kırman içildiği bilinmektedir. Osmanlı padişahlarının sikke ve silahlarda Oğuzların 24 boyundan biri olan Kayı boyunun damgasını kullanmaları da bu anlayışın sonucudur. Osmanlı padişahlarının imzası olan tuğra, geleneğe göre Oğuz destanında bahsi geçen ok ile yaydan oluşur. Bu sembol Oğuzlar tarafından kurulan başka devletlerin hükümdarları tarafından da kullanılmıştır. Büyük Selçuklu sultanlarının tuğrası da ok ve yaydan oluşuyordu. Divanü Lûgati’t-Türk’e göre göre tuğra Oğuzlara aittir. Başka Türklerde yoktur. Dede Korkut kitabında anlatılan Salur Kazan’ın Oğuzlara kendi evini yağmalatmasına benzer uygulamalar Selçuklu ve Osmanlı saraylarında da görülmektedir. Tebliğimizde Selçuklu ve Osmanlı saraylarındaki Oğuz – Türkmen gelenekleri açıklanacaktır.