Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі семей қаласының ШӘКӘрім атындағЫ
жүктеу/скачать 5,47 Mb.
|
| Терминоэлементтер тізімі
Грек ТЭ Терминэлементтер мағынасы cheil(o)- ерін (хейлит) chrom(at)- түс (ахроматопсия) dactyl(o)- саусақ (мегалодактилия) derm(at)(o)- тері (эритродермия) dipl(o)- Сыңарланған, екіленген (диплопия) erythr(o)- Қызыл, эритроциттерге қатысты (эритропсия) galact(o)- Сүт, сүтті (галакторея) kak(o)- жаман, жағымсыз (какосмия) phac(o)- (-phakia) Көз бұршағы (факосклероз, афакия) xanth(o)- сары (ксантопсия) -necrōsis Торша мен ұлпаның өліеттенуі (остеонекроз) -opia, -opsia, -optĭca Көру, көз (анопия, эритропсия) -osmia Иіс, иіс сезу (какосмия) -phagia Жұту, жеу (пищи) (дисфагия) -phasia Сөйлеу, сөйлеу мəнері (дисфазия) -phonia Дауыс, дыбыс (дисфония) -sclerōsis тығыздану (факосклероз) -spasmus спазм, еріксіз жиырылу (блефароспазм) -stăsis Тұрып қалу (лимфостаз) -stenōsis тарылу (бронхостеноз) Префикстер ГрекТЭ Терминоэлементтер мағынасы pro- Алдыңғы, алдындағы (прохейлия) Жаттығулар: 1. Терминдердің құрамын талдап, мағынасын түсіндіріңдер: anopsia, hyperosmia, macrocheilia, agalactia, cheilōsis, osteonecrōsis, xerodermia, gastrobiopsia, proctospasmus, hypermetropia, micropsia, dermato sclerōsis, paraphasia, bradyphasia, diplomyelia, lymphostăsis, bradyphagia, hemiopia, adermia, phlebostenōsis, acrodermatītis, dysosmia, diplophonia, macrophonia, onychophagia, kakosmia, dyschromatopsia, xanthochromia, galactostăsis, xanthoerythrodermia, cardiostenōsis, duodenostăsis, hemispasmus 2. Соңғы терминоэлементтермен терминдер құрап, мағынасын үсіндіріңдер: 1. –opia/-opsia (dipl-, my-, poly-, a-, hemi-, hypermetr-) 2. –phagia (dys-, a-, tachy-, brady-, onycho-, cheilo-, poly-, trich-) 3. –necrōsis (osteo-, micro-, nephro-, pancreo-, chondro-) 4. –stenōsis (broncho-, laryngo-, pyloro-, cardio-, tracheo-, phlebo-) 5. –sclerōsis (acro-, dermato-, cardio-, myo-, nephro-, phaco-, phlebo-) 3. Терминдерді латын тілінде жазып, мағынасын түсіндеріңдер: гипосмия, сиалостаз, дисфония, тахифагия, ангиоспазм, микрофония, ахейлия, полиопия, афазия, энтеробиопсия, паросмия, энтероспазм, ахроматопсия, хондронекроз, прогерия, галакторея, нефросклероз, онихохейлофагия, ксантопсия, холестаз, дерматоз, миопия, кардиосклероз, проктостаз, макропсия, афагия, прохейлия, олигофазия, ринофония, микронекроз, гастроспазм. 4. Төменде келтірілген сөздерден терминдер құраңдар: 1) иіс сезудің болмауы; 2) ерін қабынуы; 3) дауыстың болмауы; 4) терінің қызаруы; 5) бүйрек ұлпасының өліеттенуі; 6) жұтудың қиындауы (қызметі бұзылуы); 7) бұлшық еттегі дəнекер ұлпаның нығыздалуы; 8) екі елі ішектің кілегейлі қабығының биопсиясы; 9) бет бұлшық еттерінің спазмы; 10) зəр жолдарында зəрдің тоқтап қалуы; 11) терінің іріңді аурулары; 12) сүт безінің секреторлы функциясының төмендеуі; 13) қорқу – қандай да бір түстен не боялған заттардан қорқу; 14) көз бұршағының болмауы; 15) қорқу - қызыл түстен қорқу; 16) кеңірдек тесігінің тарылуы. –ōma –ға аяқталатын ісіктерді ұқсас терминдерден ажырата білу керек: –stōma терминоэлементтері бар терминдер (мысалы: colostōma – бүйен ішектің қолдан жасалған қаяуы), термин haematōma (көгеру), glaucōma (көз ауруы), sclerōma (тыныс жолдарыныңың қабынуы), scotōma (көру аймағының ақауы), trachōma (көздің індетті созылмалы ауруы). –oma-ға аяқталатын ісіктердің атаулары үшінші жіктеудің ортаңғы тектік түріне жататындығына көңіл аударыңыздар: (мысалы: adenoma, atis n). Ісік атауларына соңғы ōsis терминоэлеметі жалғанса, ол көп ісікті білдіреді: adenōma + ōsis = adenomatōsis – аденомалардың көп болуы. –iăsis терминоэлементі созылмалы, қиын емделетін ауруды білдіреді (psoriăsis). Термин –lĭth терминоэлементімен (lithiăsis) тас пайда болуын білдіреді (urolithiăsis – тынжытас ауруы). Соңғы –lĭth терминоэлементы бар термин ауруды емес, тасты (конкременты) білдіреді, мысалы: urolĭthus – тынжытас. Бұл терминдер қабыну ауруларының атауларымен шатастырмау керек: (мысалы: альвеолит – alveolītis, бірақ ринолит – rhinolĭthus)! –tonia – терминоэлементі екі мағыналы: «тонус»-қа байланысты, ағза мүшелерін, жеке жүйелерді жəне организмді ұзақ уақыт бойы белсенді деңгейін бір қалыпты ұстап тұру (dystonia – организм тонусының бұзылуы). Екінші мағынасы қысымға байланысты (мысалы: hypertonia). Қазіргі кезде бұл терминді көп қолданғанмен, қолданыстан шығатын терминдер қатарына жатады жəне бұл терминді –tensio терминоэлементіне (hypertensio) айырбастаған жөн. жүктеу/скачать 5,47 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|