Ұлттық мәдениет құралдары арқылы жеке тұлғаны қалыптастыру жүйесі: 1. Лицейдi ұлттық мәдениет элементтерiмен безендiру.
2. Тiлдердi меңгеру.
3. Ұлттық мәдениеттi мәдениеттану сипатындағы оқу пәндерi арқылы меңгеру.
4. Ұлттық мәдениеттi базистiк оқу бағдарламасындағы басқа да пәндерде меңгеру.
Ұлттық мәдениетке арналған арнайы курстар, факультативтер.
Ұлттық мәдениеттi меңгеруге арналған оқушылардың зерттеу іс-әрекетi.
Ұлттық мәдениеттi меңгерудi мақсат еткен үйiрмелер мен клубтардың жұмысы.
Ұлттық мәдениеттi меңгеруге арналған сыныптан тыс іс-әрекет (сынып сағаттары, жарыстар, мерекелер, т.б.).
Ұлттық мәдениетпен байланысты лицей дәстүрлерi.
Басқа да тәрбие жүйесіні? нәтижесi бұдан кем емес. Мысалы, Алматы қаласындағы № 132 мектеп-гимназиясының педагогикалық ұжымы оқушылардың интеллектуалды потенциалының дамуын бiрiншi орынға қояды. Әрине, бұл бағытта әртүрлi iзденiстер болуы мүмкiн, алайда, кез келген жағдайда мектеп ұжымының алдында мақсаты бар.
Мектеп өз түлектерінің мәдени негiзiнiң қалыптасуына ықпал етедi, ол дегенiмiз – мектеп бiтiрушiнiң бiлiм мазмұнын, жеке тұлғаның өзiн өзi ары қарай дамыту факторы. Қойылған мақсат тәрбиелiк мiндеттер арқылы жүзеге асады. Оларды анықтаудың әртүрлi әдiстемелерi бар. Мысалы, Н. Е. Щуркова келелi тәрбиелiк мiндеттердi ұсынады:
а) тәрбиелеу және дамыту іс-әрекеттерiн ұйымдастыру;
ә) ұжымды ұйымдастыру мен дамыту;
б) оқушы жеке тұлғасының қалыптасуына көмектесу, оның iшкi мүмкіншілігі, бейiмдiлiгi, мақсат-мүдделерi мен қабiлеттерiнiң көрiнуi мен баюы үшiн жағдай жасау.
Сынып жетекшiлерiнiң іс-әрекетiне жасалған әлеуметтiк талдау нәтижесiнде оның мiндеттерiн төрт топқа бөледi.
Бiрiншi топ – әлеуметтiк мiндеттер (балаға көмек, оны әлеуметтiк қатынастар жүйесiне енгiзу, жеке тұлғаның дамуы мен оның даралығының қалыптасуына тиiмдi жағдай жасауда жанұямен және тәрбие институттарымен әрекеттестiк).