Отбасын зерттеу педагогке не береді?
Оқушы отбасын зерттеу педагогке отбасының тәрбиелік мүмкіндігі
-
мен оның күш
-
қуатының деңгейін анықтауға, соның негізінде бірлескен
әрекеттің оңтайлы әдісін, формасын таңдауға, нәтижесінде тәрбие
мәселесін табысты шешуге мол мүмкіндік туғызады. Ол үшін мұғалім
дәстүрлі
педагогикалық
-
психологиялық
диагностика
әдістерінің
кешенін пайдаланады. Отбасын зерттеу
-
сынып жетекшіден кәсіби
шеберлікті талап ететін өте күрделі мәселе.
Ата
-
анамен жұмыста дифференциалды ықпал ету.
Жанұя 5 типке бөлінеді
Балалары
үлгілі жанұя
Бала тәрбиесіне
ұстаз көмегін
қажет ететін
жанұя
Ынтымақсыз
жанұя
Жағымсыз
қасиеттері басым
жанұя
Қоғамдық
орындардың
араласуын
үнемі қажет
ететін жанұя
Жанұядағы
адамгершілік
құндылық
жоғары
деңгейде
қалыптасқан.
Бақытты, дені
сау жанұя.
Балаларға
мүмкіндік
жасалған. Кей
уақытта
жекелеме
кеңестер қажет
бола тұра,
Жанұядағы ата
-
аналардың
қарым
-
қатынасы
жақсы бола
тұра,
бала
тәрбиесінде
бағыт жоқ. бала
тек ата
-
ананың
«ерекше»
қамқорлығын
сезінеді.
«Өзімшіл»
болып өсіп
келеді.
Сондықтан
Мұндай
жағдайда ата
-
аналар өзара
қарым
-
қатынас
дауынан аса
алмайды. Бала
тәрбиесі мүлде
ескерусіз
қалған. Өсіп
келе жатқан
ұрпаққа әсері
болмас үшін,
жанұядағы
көңіл
-
күйді
өзгертуге
Сырттай
қарағанды
қолайлы жанұя
қатарында
болмағанымен
рухсыздық, нақты
адамгершілік
құндылықтар,
ұрпақтар
ізгілігінің
бұзылуы сияқты
жағымсыз
қасиеттер басым.
Мұндай жанұямен
тәрбие жұмысын
Қолайсыз жанұя,
мұнда дөрекілік,
ұрыс
-
керіс,
жағымсыз тәртіп
сияқты сипаттар
көп. Баланың
қызығушылығын
қорғау үшін
мұндай
жанұяларға
тұрақты
педагогикалық
бақылау,
қоғамдық
орындардың
116
ұстаздардың
араласуы қажет
емес
ұстаздың көңіл
аударуы сөзсіз
талап етіледі.
белсенді
педагогикалық
ықпал қажет.
жүргізу ерекше
қиындық
туғызады.
араласуы үнемі
қажет және талап
етіледі.
Жасалған әрекеттерден алынған нәтижелерге сараптау, талдау
жұмыстарын жүргізе отырып, төмендегідей қорытындыға келу:
-
Төрт одақ жұмысын жандандыру;
(отбасы, бала, мұғалім,
қоғам)
Ынтымақтастықты нығайтуда, мұғалімнің оқу
-
тәрбие жұмысындағы
міндеттердің жүзеге асуына, ата
-
аналарды педагогикалық біліммен
қаруландыруда, олардың
белсенділіктерін көтеруде ата
-
аналар
жиналысы
-
ның маңызы ерекше.
Ата
-
аналар
жиналысының тақырыптары мектептің жылдық
жоспарындағы тәрбие жұмысының іс
-
шараларына, сыныптың жас
ерекшелігіне, ағымдағы міндеттерге байланысты іріктеліп алынып, бір
апта бұрын жиналыстардың өткізілу кестесі бекітіледі.
Ата
-
аналар жиналысын дайындау ережесі
:
Бірінші ереже
-
Ата
-
аналар жиналысының тақырыбы өзекті болуы керек.
Екінші ереже
-
Ата
-
аналар жиналысы оларға ыңғайлы уақытта болуы тиіс.
Үшінші ереже
-
Ата
-
аналарға жиналыстың өту жоспары белгілі болуы қажет.
Төртінші ереже
Жиналыс ата
-
аналармен сыйластық қарым
-
қатынаста өтуі керек.
Бесінші ереже
-
Жиналыс жоғары дайындықпен өтуі тиіс.
Ата
-
анамен жүргізілетін жұмыс формасынан күтілетін нәтиже:
-
Отбасының әлеуметтік жағдайы туралы ақпарат құрылады.
-
Мектеп өміріне қатысуға ата
-
ана өз қажеттігін сезінетіндей жағдай
жасалады.
-
Ата
-
аналар тақырыптық кеңестер алуына мүмкіндіктер туады.
-
Шығармашылық кештер бағдарламасы жүзеге асады.
-
Қызығушылықтарына орай отбасылық клубтар құрылады.
Әр
түрлі
типтегі
жанұя
мен
мектеп
арасындағы
кері
байланыстар
ұй
ымдастырылады.
Ата
-
анамен
бірлескен
іс
-
әрекет
арқасында
тәрбиеленген
тұлға
диагностикасы шығады:
-
Қарым
-
қатынас мәдениетін меңгерген;
-
Алған тәрбие мен білімін өз өміріне пайдалана алатын;
Отбасылық
құндылықтар
мен
этномәдени
құндылықтарға
сүйіспеншілігі бар; Ата
-
ана мен Отан алдындағы перзенттік парыз бен
борышты сезінетін тұлға тәрбиелеу.
117
Мектепте отбасы тәрбиесін ұйымдастыру өте күрделі мәселелер
қатарында тұрады.
Отбасымен жүргізілетін тәрбие жұмыстарының
негізі ретінде «Ана мектебі», «Ене мектебі», «Әке мектебі» айтуға
болады. Оның мысалдары келесі кестелерде көрсетілген.
«Ақ әже» алқасы
Ата
-
ана комитеті
Дидарласу
Лекторийлер
Ата
-
аналар
Ана мектебі (қыздармен жұмыс)
«Сырласу»
қыздар
клубы
«Сырласайық
жеңеше»
Бойжеткен қыз
ережесі
«Неке және
отбасы» кеңесі
«Салауатты
өмір
салты»
орталығы
Жоғары оқу
орындары
Психологиялы
қ
қызмет
«Қызғалдақ
ансамблі»
«Сұлулық
салоны
»
«Ақ
дастархан»
отауы
«Асыл дизайн»
сән
-
сымбат
орталығы
Байқаулар
Байқаулар
«Ене мектебі» (ата
-
аналармен жұмыс)
118
Отбасы тәрбиесіне байланысты
жүргізілетін жұмыстар мазмұны
бойынша бірнеше тәрбие сағаттары үлгілерін мысал ретінде
ұсынылады.
Отбасында әдеп тәрбиесі бойынша жүргізілетін тәрбие
сағатының үлгілері:
Тақырыбы: Отбасы
-
тәрбиенің басты ұясы.
(ата
-
ана
-
ұстаз
-
оқушы үштігінің басқосуы)
Барысы:
1.
Кіріспе
2.
«Ана» өлең жолдары
3.
«Даналық әліппесі» –
мақал
-
мәтел
4.
«Ұрпаққа мұра»–
ырым
-
тыйым сөздер
5.
Ситуациялық сұрақтар
(
жағдаяат
)
6.
«Халық даналығының қазынасы»
-
нақыл сөздер құрастыру
7.
Қорытынды
8.
Сауалнама ( ата
-
аналар үшін)
Кіріспе
Тәрбиеші:
Құрметті ұстаздар мен ата
-
аналар және оқушылар!
Адамға ең бірінші білім емес тәрбие керек. Тәрбиесіз
берілген білім
–
адамзаттың қас жауы демекші, ата
-
аналар мен ұстаздар қауымы үшін
жас ұрпақ тәрбиелеп, оны қоғам мүддесіне жарату кезек күттірмейтін
мәселе. Осы мәселеге ата
-
аналар мен ұстаздар қауымы болыпбірге
атсалысайық, алар асуымыздың биік болары сөзсіз. Қазіргі қоғамда ата
-
ана баласынан не күтеді? Баласын қалай тірбиелейді? Ата
-
ананың
бақыты неде? Міне осы тұрғыда сөз қозғалатын «Отбасы –
тәрбиенің
басты ұясы» атты тәрбие сағатымызды бастауға рұқсат етіңіздер!
Бүгінгі тәрбие сағатымызды Мұзафар Әлімбаевтың «Ана үміті»
өлеңімен бастағанды жөн көріп отырмын.
Дидарласу отауы
«Әке» мектебі (ұлдармен жұмыс)
Оңтүстік әскери
округ
Спорт мектебі
Құқық
қорғау
мекемелері
Музыка және
өнер
мектебі
«Мирас» шежіресі
Медициналық
мекемелер
Байқаулар
«Ер жеткен ұл
ережесі»
119
Міне, осылайша өз баласының болашағына алаңдап, Қайтсем де
баламды адам етем деген ата
-
ананың үміт арманы баласымен бірге
жасайды. Әрбір баланың мінез құлқы ата
-
анасының жағымды іс
-
әрекетінен үлгі алуы барысында қалыптасады.
Тәрбиеші:
Бұл көрініске қарап елжірейтін адам, жылымайтын
жүрек жоқ шығар.
1.
Ата –аналар сіздер не айтасыздар?
2.
Бұл баланың бойынан қандай қасиет байқалады?
3.
Қатігездік
қайдан шығады? Ата
-
аналар өз ойларын ортаға салады.
Тәрбиеші:
Осы жерде мен ата
-
аналарға мынадай кеңес айтқым келіп
тұр. Егер балам қатыгез, өзімшіл қайырымсыз болып өспесін десеніз,
бала тәрбиесінде мынадай қателік жібермеңіз.
1.
Қателік
–
Егер сен мен қалағандай болмасаң, мен сені жақсы
көрмеймін.
2.
Қателік
–
Не істесең оны істе маған бәрібір.
3.
Баланы тым көп еркелету.
Тәрбиеші:
Міне, құрметті ата
-
аналар, бала тәрбиесінде осындай
қателіктерге жол бермесеңіздер ғана балаңыздың саналы азамат болып
өсіп, сізді бақытқа кенелтері сөзсіз. «Ата
-
ананың ақылы –
қазулы қара
жолмен тең»
-
деп Дулат Бабатайұлы айтпақшы, ата
-
ана баласының
түйсігіне қандай із салса, бала сол жолмен жүре білетіні белгілі.
Жүргізуші:
Құрметтеп
ата
-
баба салт
-
дәстүрін,
Текті білу ұрпаққа, біздерге сын,
Тыңдайық кезекпенен оқушыны,
Құлшынып
ортамызға келген бүгін.
Бір оқушы Ы.Алтынсарин «Ананың сүюі» өлеңін оқиды.
1.Жүргізуші:
Бала тәрбиесі –
бесіктен дейді қазақ.
Оқушыларымыздың ата
-
аналарынан естіген ырым
-
тыйым сөздеріне
құлақ түрсек. Оқушылар ырым
-
тыйым айтады.
Тәрбиеші: Келесі бөлімде ата
-
ана мен оқушы арасындағы қарым
қатынасқа арналған жағдаят сұрақтар қойылады.
Ортаға екі оқушыны
шығарамыз.
Ата
-
аналардың қатысуымен өтетін ойын «Жазалау» деп
аталады.
Балаңыз мектепте сіздің көзіңізше мұғаліммен дауыс еөтеріп
айқайласты.
Мектепте темекі шегіпті, оны мұғалімнен естідіңіз.
Тәрбиеші: Ата
-
аналар, енді сіздер осы оқушыларды жазалауларыңыз
керек. Алдарыңыздағы балаларды қалай жазалайсыздар? Кезек
өздеріңізде ата
-
аналар түрлі әдіс
-
тәсілдерді қолданып балаларын
жазалайды. Әркім өз ойларын салады да, барлығы бір шешім
қабылдайды
.
2.Жүргізуші:
120
Өлең, мақал,жаңылпаш, ән мен жыр.
Мұның бәрі –
жанды сөз, ішінде сыр,
Елдің сәні сақталар, жақсы сөзбен,
Қандай
жұрт болсын толасыз осыған бір.
Келесі кезекті Даналық әліппесі мақал
-
мәтелге береміз.
1.Жүргізуші:
Бала тәрбиесі бесіктен дейді қазақ. Әрбір ата
-
ана өз
баласына қазақтың ырым
-
тыйым сөздерін айта отырып тәрбиелейді.
Ендеше бідің оқушыларымыздың ата
-
аналарынан естіген ырым –тыйым
сөздеріне құлақ түрсек.
Достарыңызбен бөлісу: |