Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі тараз мемлекеттік педагогикалық

82 
 
Алыс  сапарға  саяхатқа,  сауда  жолына  шыққан 
адамдар  жерлестеріне,  көрші
-
көлемдеріне,  сыйлас 
адамдарына,  жас  балаларға  ірілі
-
ұсақты  сыйлықтар 
әкеледі.  Оны  «базарлық»  деп  атайды.  Бұл  жақсы 
көрудің, сыйластықтың белгісі және ескерткіш ретінде 
қабылданады. 
 
Жеті ата
 
Жеті  атасын  білмеген  –
 
жетесіз  (мәтел).  Әр  адам 
жеті  атаға  дейін  жақын  туыс  саналады.  Қазақ  халқы 
жеті атаға дейін қыз алыспаған. Бұрынғы адамдар бір
-
бірімен  танысқанда,  жүздескенде  руын,  тегін  сұрауы 
осыдан шыққан. Жеті ата әкеден төмен емес, жоғары таратылады. 
 
Олай болса жеті ата: 
 
1. Бала. 
 
2. Әке. 
 
3.Ата. 
 
4. 
Арғы ата. 
 
5. Баба. 
 
6. Түп ата.
  
7. Тек ата. 
 
(Ата
-
тек  деген  сөз  осыдан  шыққан).
 
Жеті
 
атаны
 
тарату
 
осылай
 
жіктеледі. 
 
Тыйым 
 
«Қызға  қырық  үйден  тыю,  ұлға  отыз  үйден  тыю» 
(мақал). 
Халқымыздың
 
тәрбиелік 
құралдарының 
күнделікті  қолданылатын  үлгі,  өнеге  түрлерінің  бірі–
тыйым.  Бұл  балалар  мен  жастарды  жаман  әдеттерден
 
сақтандырып,
 
жақсылыққа
 
бейімдеуден
 
шыққан 
педагогикалық  ұғым.  Осы  арқылы  олар  әркімді  теріс  мінез,  орынсыз 
қимылдардан сақтандырып
 
отырған. Халық ұғымында тізені құшақтау –
 
жалғыз қалудың, үлкеннің жолын кесу 
- 
әдепсіздіктің, қолды төбеге қою 
–
 
ел
-
жұрттан  безінудің,  асты  төгу  –
 
ысыраптың  белгісі  деп  таныған 
және  ондай  істерге  қатаң  тыйым  салған.  Ел  ішінде  тыйым  түрлеріне 
байланысты сөздер
 
көптеп саналады. 
 
Араша
 
 
Екі
 
адам
 
жанжалдасқанда
 
немесе
 
төбелескенде
 
оның
 
жанындағыадамдар
 
«араша,
 
араша!»
 
деп
 
басу
 
айтуға
 
тиіс.
 
«Араша»
 
деген  сөзді  естіген  адамдар  араша  беруге  яғни 
жанжалды  дереу  доғаруы  керек.  Араша  бермей 
жанжалдасу қазақ әдетінде жоқ. Ондай адамға
 
айып
 
бар.
 

жүктеу/скачать 1,34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: