Қазақстан республикасы денсаулық сақтау министрлігі



Pdf көрінісі
бет71/200
Дата20.10.2023
өлшемі2,48 Mb.
#186930
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   200
Байланысты:
5f48db6acc320 1598610282 (1)

 
Өзін
-
өзі
 
тексеруге
 
арналған
 
сұрақтар
 
1.
Таза
 
экспорт
 
дегеніміз
 
не
?
 
2. 
Мемлекеттің
 
жалпы
 
ішкі
 
өнімі
 
жалпы
 
ұлттық
 
өнімнен
 
артық
 
болып
 
кетуінің
 
себебін
 
түсіндіріңіз
 
3. 
БҰДСЖ
 
енгізу
 
бойынша
 2011 
жылғы
 
міндеттерін
 
атаңыз
 
4. 
Макроэкономикада
 
зерттелетін
 
негізгі
 
мəселелер
.
 
5. 
Ұлттық
 
медициналық
 
кластер
 
қызметін
 
талдаңыз
.
 
 
Өзіндік
 
жұмысқа
 
арналған
 
сұрақтар
 
1
. «
Ұлттық
 
медициналық
 
холдинг
» 
құрамына
 
Астанада
 
жаңадан
 
салынған
 
қанша
 
медициналық
 
мекеме
 
кіреді
 
жəне
 
олардың
 
атаулары

2

Астана
 
қаласындағы
 
медициналық
 
кластердің
 
ерекшелігі
 
неде
?
 
3

Медициналық
«MEDICUS» 
холдингі
 
қай
 
жылы
 
құрылды

 
4. 
Медициналық
 
холдинг
 
ерекшелігі
.
 
Экономикалық
 
тепе
-
теңдік
 
және
 
экономикалық
 
өсу
 
Макроэкономикалық аспектіде ұлттық экономиканың құрылымы елдің 
өндірістік ресурстарының бір
-
бірімен нақты қалыптасқан қатынастар жүйесімен, 
олардың мөлшерінің экономикалық агенттер арасында бөліну мөлшерімен, осы 
агенттердің арасында өндіріс бөлінуімен, сонымен қатар ұлттық өнімгің өндірілу 
процесінде, оны бөлуде, айырбастауда, тұтынуда қалыптасқан құрамдық 
бөлінумен сипатталады.
Экономикалық құрылымның қалыптасуына көптеген факторлар əсер етеді, 
атап 
айтқанда 
қалыптасқан 
нарықтық 
конъюнктура, 
нарықтардың 
монополиялануының сыйымдылығы жəне дəрежесі, ұлттық экономиканың бүкіл
əлемдік шаруашылық байланыстар жүйесімен тығыз бірлесіп, іс 

əрекеттер 
жасау дəрежесі, өндіргіш күштердің даму дəрежесі, ғылыми
-
техникалық 
прогрестің масштабы, сипаты
жəне қарқыны, өндірістік ресурстардың сапасы, 
территорияның көлемі жəне инфрақұрылыммен қамтамасыз етілуі əсер етеді. 
Экономикадағы 
құрылымдық 
байланыстарды 
сипаттайтын 
макроэкономикалық 
көрсеткіштер 
арасындағы 
сандық 
қатынастар, 
пропорциялар деп аталады.


~120~ 
Пропорциялардың келесідей түрлері белгілі:
1.
Жалпы экономикалық
-
агрегаттар арасындағы қоғамдық еңбек 
бөлінісінің құрылымына қарамастан қалыптасқан пропорциялар;
2.
Қоғамдық еңбек бөлінісінің құрылымын көрсететін пропорциялар. 
Бұлар
келесідей бөлінеді: 
-
салааралық пропорциялар;
-
сала
ішілік
пропорциялар;
-
аймақаралық пропорциялар;
-
мемлекетаралық пропорциялар.
Индустриалдық жағынан жоғары дамыған елдерде құрылымдық 
өзгерістер, көбінесе өңдейтін өнеркəсіп салаларында тезірек жүріп отырады. 
Өндірістің тиімді салалық жəне ұдайы өндірістік құрылымын қалыптастыру
-
экономиканың өте маңызды мəселесі болып табылады. 
Өндірістің тиімді құрылымын бағалау үшін екі критерий қолданылады: 
статикалық жəне динамикалық. Ғалым
-
теоретиктер өндірістік ресурстардың 
бөліну құрылымының жетілгендігін сипаттайтын, тиімді динамикалық критерий 
табуды мақсат еткен. 
Қазақстандағы ұлттық шаруашылықтың құрылымдық реформасын 
жетілдіру оң жолға қойылу үстінде. Белгілі бір жылдарға арналатын Үкімет 
бағдарламалары ұлттық шаруашылық, ұлттық экономиканың тиімді 
ұйымдастырылып, нəтижелі дамуына себеп болуда. Бəсекеге қабілетті 50 елдің 
қатарынан көріну үшін жан
-
жақты дайындық жүргізіліп жатқан елімізде бұл 
тұрғыдан алып қарағанды, жалпы экономика деңгейінің көрсеткіштері жыл 
артқан сайын жақсы нəтижелер көрсету үстінде. Нақты қалыптасқан 
құрылымның тиімділік дəрежесі ұлттық экономикагың бүкіл əлемдік 
байланыстар 
жүйесімен ұштасуымен, ғылыми
-
техникалық 
прогрестің 
жетістіктеріне кəсіпорындардың икемді болуымен, мемлекеттің құрылымдық 
саясатымен, т.б. байланысты болады.
Макроэкономиканың микроэкономикадан айырмашылығы, ол жеке 
объектілер мен процестерді ғана емес, олардың агрегат деп аталатын жиынтығын 
оқытады; ол жекелеген бағаларды емес, баға деңгейі деген оның жиынтығын 
зерттейді; оның талдауының мақсаты экономикалық жүйенің жалпы тепе
-
теңдігін орнаған кездегі шартты табу болып саналады. 
Макроэкономикалық тепе
-
теңдікті анықтау үшін жиынтық сұраныс пен 
жиынтық ұсыныс категорияларын қарастыру қажет.
Жиынтық сұраныс (ағыл. AGGREGATE DEMАND, АД)

əр түрлі баға 
деңгейінде
сатып алуға дайын тұтынушылар, кəсіпорындар жəне мемлекет 
кезіндегі ұлттық өндірістің нақты көлемі. 
АД
-
тауар нарығында ұсынатын соңғы тауарлар мен қызметтерге 
сұранымдардың барлық қосындысын білдіреді: 
А

= с + і + 
g
р + х
(13) 
мұндағы
:
с
-
үй шаруашылықтарының жиынтық сұранысы,
і
-
капиталдық жабдықтарға сұраныс,


~121~ 
g
р
-
мемлекет тарапынан тауарлар мен қызметтерге сұранысы,
х
-
таза экспорт, шетелдіктердің отандық тауарларға сұранысы мен 
шетелдік тауарларға отандық сұранымның арасындағы айырма
Сондықтан да А
D-
ы анықтайтын факторлар, жағдайға (шартқа)
байланысты жоғарыда аталған төрт топқа бөлінеді жəне А
D-
ға олардың əсерін 
талдайды.
Сұраныспен көрсетілген баға деңгейі жəне ұлттық өндірістің нақты көлемі 
арасындағы байланыс кері немесе теріс болады. Егер жеке тауарға сұраныс 
қисығының төмен қарай оңға ауытқуы табыс тиімділігі əсері мен орын басу əсері 
арқылы түсіндірілсе онда соған ұқсас жиынтық сұраныс қисығы басқаша 
факторлар арқылы қозғалады. 
Оларға жататындар: 
1.
Пайыз қойылым деңгейін көтеру, яғни сауданы (қарызды) қолдану 
бағасы. Əңгіме мынада, баға деңгейінің өсуі тұтынушыларды да өндірушілерді 
де ақшаны қарызға алуға мəжбүрлейді. Бұл жағдай пайыз қойылым көтереді, 
сондықтан тұтынушылар өздерінің сатып

алуларын кейінге қалдырады ал 
кəсіпкерлер инвестицияларын қысқартады. Соның нəтижесінде жиынтық 
сұраным азаяды. Бұл көрініс «пайыз қойылым
əсері» деп аталады. 
2.
«Касса қалдығының əсері», немесе «байлық əсері». Баға өскен кезде, 
акциялар, облигациялар, жедел активтер (касса қалдықтары) деп аталатын 
байлық элементтерінің құны төмендейді жəне оларды ұстаған тұрғындар 
кедейленеді. Нəтижесінде жиынтық сұраныс қысқарады.
3.
«Импорттық тауарлардың əсері». Елдің ішінде баға өскен кезде отандық 
тауарларға сұраным қысқарады, ал арзан импорттық тауарларға 

өседі.
Осы əсерлердің барлығы 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   200




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет