Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі Тілдерді дамыту және қоғамдық
Сауалнама жауаптары бойынша сараптама жасаңыз. Қорытынды баяндама
жүктеу/скачать 20,41 Mb. Pdf көрінісі
|
OKB12018
2. Сауалнама жауаптары бойынша сараптама жасаңыз. Қорытынды баяндама жазыңыз. 3. Өз жұмысына көңілі толмай жүрген әріптестеріңізге қандай ақыл-кеңес берер едіңіз? 4. Отбасы жағдайыңызға байланысты қазіргі жұмысыңыздан кетіп қалдыңыз. Енді сізге жаңа жұмыс орнын табу керек. Газетке, интернетке жұмыс іздеу туралы хабарлама жазыңыз. 139 VII тарау бірінші сабақ Мөлшер үстеуі • Арыз жазудың құрылымы екінші сабақ Өзгелік етіс • Тілек-шағым кітапшасы VII Бөлім 1-саБаҚ Зат есім тудырушы жұрнақтар 2-саБаҚ Өзгелік етіс 140 vii БӨ ЛІМ 1 - саБаҚ оТАНДЫҚ ТАУАР 320 - беттегі сөздермен танысыңыз. 1. Берілген хаттағы грамматикалық, пунктуациялық және орфографиялық қателерді табыңыз. А. Сол қателерді таба аласыз ба? Сәлем! Менің атым – Санжар. Менде 28 жас. Менің екі ағаларым сондықтан үш қарындас бар. Мен Астанада тұрамын. Мамандығым – қаржыгер. Мен 2000 жылы Алматыда оқимын. Менің көп достар бар. Олар көңілді, мейірімді достар. Мен оларды жақсы көреді. Сенің атыңыз кім? Менге хат жазыңыз. Сеннен хат күтемін. Санжар 12.10.2017 жыл. Ә. Хатты қатесіз көшіріп жазыңыз. _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ 2. Бұл тапсырмада сіздің досыңыз пессимист адам болып жауап береді. Маған бермейтін шығар Ертең жалақы береді!!! 141 vii БӨ ЛІМ Сіз Пессимист Біз кешке тамақты жазғы бақта ішеміз. Жоқ, кешке жауын жауады. Мен жүргізуші куәлігін алу үшін сынақ тапсырамын. Сен сынақты тапсыра алмайсың. Сағат сегізде мен досыммен кездесемін. Ағам жаңа жұмыс іздеп жүр. Ертең ұшақпен Астанаға ұшамыз. Бүгін менің әріптестерім киноға барады. Сағат кешкі алтыдағы пойызға отырамын. Жазғы демалыста ауылда барамын. Ертең пікірлесуге шақырды. 3. Берілген сөздерді пайдаланып, бір күндік жұмыс күніңізді жазыңыз. Тұрамын , жуынамын , жасаймын , кездесемін , талқылаймын , үзіліс , жиналысқа қатысу , мінемін , жұмыс істеймін , барамын , киінемін , телефон соғамын , компьютермен жұмыс , хат жазамын . _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ _____________________________________________________________________________________________________________________________________ ___ 142 vii БӨ ЛІМ Ережемен танысыңыз. Болжалдық сан есім 308 - бет Он даған адам келе жатыр. Айымның әкесі қырық тар дағы келбетті кісі екен. Оның шетелден алған хаттары он дай болып қалады. 4. Сандарды үлгі бойынша жазыңыз. 10 _____________________________ _____________________________ _____________________________ ____________________________ 40 _____________________________ _____________________________ _____________________________ _____________________________ 20 _____________________________ _____________________________ _____________________________ _____________________________ 30 _____________________________ _____________________________ _____________________________ _____________________________ 50 _____________________________ _____________________________ _____________________________ _____________________________ 100 _____________________________ _____________________________ _____________________________ _____________________________ 200 _____________________________ _____________________________ _____________________________ _____________________________ 1000 _____________________________ _____________________________ _____________________________ _____________________________ 5. Сан есімдерді тиісті бағанға ажыратып жазыңыз. жетеу , бес , үштен екі , бес шақты , мың , жүздеген , жүзден алты , он үшінші , бесеу , бірінші , төртеу , жиырмасыншы , біреу , отызыншы , отыздай , екіден бір , мыңнан үш , қырық , сегіз , екеу , сегіздерде , төрттен үш , алтыншы , жиырма , қырықтарда есептік реттік бөлшектік жинақтық болжалдық 1. _______________________ 1. _______________________ 1. _______________________ 1. _______________________ 1. _______________________ 2. _______________________ 2. _______________________ 2. _______________________ 2. _______________________ 2. _______________________ 3. _______________________ 3. _______________________ 3. _______________________ 3. _______________________ 3. _______________________ 4. _______________________ 4. _______________________ 4. _______________________ 4. _______________________ 4. _______________________ 5. _______________________ 5. _______________________ 5. _______________________ 5. _______________________ 5. _______________________ ондаған ондарда - он шақты 143 vii БӨ ЛІМ 6. Дұрыс жауапты таңдаңыз. 1. Бір айда жүзінші / жүздеген сәби дүниеге келіпті. 2. Арнайы марапатқа оннан бір / он-оннан адам ұсынылған. 3. Белгілі журналистпен кездесу түстен кейін екі / екілерде болмақ. 4. Қыркүйектің аяғында бақшадан жүздеп / жүзінші қауын-қарбыз аламыз. 5. Сағат алтыларда / алтыншы жолаушыларды тасымалдау көлігі жүреді. 6. Менің ойымша, жақсы жұмыс үшін мыңдаған / мыңыншы адамдар күреседі. ГраММатика Мөлшер үстеуі 308 - бет Бұл жылы қыста онша суық болмады. Отандық өнім едәуір көбейіп қалды. Бұл бөлім қызметкерлерінің білімі анағұрлым жоғары екен. 1. А бағанындағы сұрақты Ә бағанындағы жауаппен сәйкестендіріңіз. А В 1 - ___ – Әсем, мына көйлек әдемі ме? А - Едәуір бөлігін аяқтадық, үлгереміз деп ойлаймын. 2 - ___ – Мына жоба қызық па? Ә - Он-он бес минуттай тұрмын. 3 - ___ – Әріптестеріңіз тапсырысты жұмаға дейін аяқтап үлгере ала ма? Б - Өткендегімен салыстырғанда анағұрлым қызықтау. 4 - ___ – Пікірлесу қалай болды, қиналдың ба? В - Анағұрлым үлкен жер бар, киіз үй қоюға ыңғайлы. 5 - ___ - Аялдамада тұрғаныңызға көп болды ма? Г - егер екеуі қатар тұрмаса, едәуір қиналамын.... 6 - ___ - Саябақтың қарама-қарсысында ашық жер бар ма? Ғ - Онша емес қой, анау әдемілеу сияқты 7 - ___ - Әпкеңнің егіздерін ажырата аласың ба? Д - Пікірлесуші сұрай бастағанда, қатты қорықтым. 8 - ___ - Мына көліктің сапасы ту- ралы не айтасыз? Е - Басқаларына қарағанда анағұрлым жақсы деп ойлаймын. 144 vii БӨ ЛІМ 2. Қажетті сөзді қойып, диалогті аяқтаңыз: онша, анағұрлым, едәуір. – Жазғы демалысты қайда өткізесің? – Әзірге білмеймін. Түркияға _______________________ барғым келмейді. – Бурабайға барып па едің? Онда демалушыларға _______________________ жағдай жасалған. – Иә, солай деп естідім. Бұрынғыдай емес, _______________________ жақсы болып қалыпты дейді. Ойланып көрейін. – Егер барғың келсе, бізбен жүр, осы демалыста барамыз. – Жарайды, келістік. ОҚыЛыМ 1. Сұрақтарға жауап беріңіз. 1. Сіз жиі дүкен аралайсыз ба? 2. Сіз дүкен аралауды ұнатасыз ба? Не үшін? 3. Көбінесе қандай дүкендерді аралайсыз: азық-түлік, киім-кешек, аяқ киім, тұрмыстық заттар, жиһаздар? 2. Дүкеннен зат сатып аларда ұстанатын басты ұстанымыңыз: тауар қымбат болса, сапалы болады; арзан болғанымен, сапасы жаман болмауы мүмкін; тек отандық өндірушілердің тауарларын аламын, басқа елден келген тауарларға сенбеймін. 3. Төмендегі пікірлерді оқыңыз. Келісесіз бе? – Мен сүт өнімдерін тек отандық өндірушілерден аламын. Неге десеңіз, сүт өнімдерін ұзақ сақтауға болмайды. Ал шетелден әкелінетін сүт өнімдерінің сапасы, менің ойымша, жақсы емес. Біздегі ешкі сүтінен жасалатын ірімшікті отбасымызбен тұрақты сатып алып жейміз. Сүт те тек «Адалдан». Қаймақ та. – Мен тек голландтық ірімшікті сатып аламын. Алған кезде үнемі қайдан әкелінгенін сұраймын. Біздің ірімшіктердің сапасы маған ұнамайды. Сондай-ақ, ірімшіктерді голландтықтар керемет жасайды деп ойлаймын. Ал біздің өнім сапалы емес. 145 vii БӨ ЛІМ 4. Сіз білесіз бе? 1. Сіз кез келген сала бойынша қандай отандық өндірушілерді білесіз? 2. Сіздің ойыңызша, отандық тауарлар сапалы ма? 3. Тауар сапасы үшін берілетін жүлделер бар деп ойлайсыз ба? Егер болса, аттарын атай аласыз ба? 4. Үйіңізде азық-түлік қораптарында, киім-кешек, аяқкиімдерде, тұрмыстық заттар мен жиһаздарыңыздың ішінде «Қазақстанда жасалған» деген белгі бар ма? 5. Мәтінді оқыңыз. «Алтын сапа» - үздіктерге берілетін сыйлық Әлемнің жетпістей елінде тауар сапасы бойынша берілетін ұлттық байқаулар бар екен. Олардың арасындағы ең абыройлысы – Жапо ниядағы Деминг сыйлығы. Одан кейін АҚШ- тағы Малькольм Болдридж атындағы ұлттық сапа сыйлығы және Еуропалық сапа сыйлығы тұрады. Олардың ортақ ұқсастығы сапа үшін берілуі болғанымен, түрлі бағыттар бойынша берілетінімен ерекшеленетін бөлек сипаттары да бар. Еуро палық сыйлық қоршаған орта мен тұты нушылар қызығушылықтарын қорғауға басымдық берсе, Деминг жүлдесі стандарттау әдістерінің қаншалықты кең қолданылуына мән береді. Ал Болдридж сыйлығын стратегиялық жоспарлау ды бәрінен де анағұрлым жақсы жүргізгендер ала алады. Деминг сыйлығының тарихы онша ұзаққа бармайды, ол Жапонияда сапа дамуына үлкен үлес қосқан Э. Деминг құрметіне 1951 жылы тағайындалды. Ал АҚШ-тың Малькольм атындағы ұлттық сапа сыйлығының тарихы 1887 жылдан басталады. Еуропалық сапа сыйлығы басқаларынан едәуір «жас», 1992 жылдан бастап қана беріле бастады. Ал біздің елімізде осы сыйлықтарға ұқсас «Алтын сапа» сыйлығы бар. «Алтын сапа» – бұл сапа саласындағы жетістіктер үшін берілетін, 2006 жылы Президент арнайы тағайындаған ұлттық награда, Елбасы сыйлығы. Байқауға жүздеген, кейде, тіпті, одан да көп кәсіпорын қатысады. Сол жүз- екі жүз шақты қатысушылардың арасынан озып шыққан үш кәсіпорынға ғана жоғары дәрежедегі «Алтын сапа» сыйлығы беріледі. «Алтын сапа» сый лы ғын жеңіп алған мекемелер сапа эмблемасын екі жылға дейін жар- намалық мақсатта пайдалана алады. Байқауға жыл сайын 200-ге жуық кәсіпорын үміткер ретінде тіркеліп қатысқанымен, осыған дейін тек 30 шақты кәсіпорын ғана президенттік «Алтын бүркітке» ие болған. «АСУ» ауыз суы белгісімен «RG Brands Kazakhstan» ЖШС (жауапкершілігі шектеулі серіктестік), «Қазақстан теміржолы» «локомотив құрастыру зауыты» және «Хан Шатыр» ЖШС (жауапкершілігі шектеулі серіктестік) «Алтын сапа» сыйлығының лауреаттары атанды. Жыл сайын өткізілетін «Алтын сапа» сыйлығы екі санат бойынша үш аталымда беріледі. Олар «үздік өндірістік тауарлар шығаратын кәсіпорын», «үздік халық тұты натын тауарлар шығаратын кәсіпорын» және «үздік қызмет көрсететін кәсіпорын» деп аталады. «Алтын сапа» лауреаттары бұл құрметті белгіні Елбасының өз қолынан алады. 146 vii БӨ ЛІМ 6. Сұрақтарға жауап беріңіз. 1. Тұтынушы қолданатын тауар сапасы бақылауға алына ма? 2. Сіздің ойыңызша, тауар сапасын кім анықтауы тиіс: арнайы тексерушілер ме әлде тұтынушы халық па? 3. Тексерушілер тарапынан берілетін тауар сапасаның бағасы қаншалықты дұрыс деп ойлайсыз? 7. Болжалды сан есімі бар сөйлемдерді мәтіннен тауып, ықшамдап, өз сөзіңізбен жазыңыз. _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 8. Дүниежүзі бойынша тауар сапасы үшін берілетін сыйлықтардың ең беделдісі қайсысы? Ретімен жазыңыз. 1) ________________________________________________________________________________________________ 2) ________________________________________________________________________________________________ 3) ________________________________________________________________________________________________ артыҚ БОЛМас БІЛГенІң арыз - шағыМ Көрсетілген қызметке көңіліңіз толмағанда Тауар сапасының нашар болуы немесе дұрыс сақталынбай, бұзылған кезінде Кімнен? Жеке адам атынан Ұжым атынан 147 vii БӨ ЛІМ ӨТЕ МАңыЗДы! ЕСТЕ САҚТАғАНыңыЗ ЖӨН! 1. Арыз белгілі бір себеппен ғана жазылады. 2. Арыз онда айтылған мәселені шешуге құқы бар адам атына жазылады. 3. Арыздың алты реквизиті бар: кімге жолданғаны, кім жазғаны, құжат аты, мазмұны, қолы, мерзімі. 4. Арыз қарапайым қаламмен, таза түзетулерсіз жазылуы керек. Компьютерді немесе оргтехниканы қолдануға болады. 5. Арыз құрылымы: • құжат адресациясы (кімнің атына жазылғаны); • құжат аты; • негізгі мәтін; • қосымша болса оған сілтеме; • жазылу мерзімі; • қолы; • арыз мазмұнымен келісушілер қолы, адресацияға лауазым иесінің, мекеме, ұйым басшысының ресми қызметінің толық аты, қажет жағдайда фамилиясы, аты-жөні кіреді. Адресация парақтың оң жағын ала жазылады. тыңдаЛыМ 1. Сұхбатты тыңдаңыз. Сұрақтарға жауап беріңіз. №18 1. Сұхбат не туралы болды? 2. Сұхбат беруші қандай жүлде туралы айтты? 3. Бұл сұхбат сізге қызықты мәлімет берді ме? 2. Сұхбатты қайта тыңдаңыз. Байқауға қатысудың негізгі талаптары қандай? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 148 vii БӨ ЛІМ 3. Бұл жүлде қандай санаттар бойынша жүргізіледі? 1. ______________________________________________________________________________________________________________________________________ . 2. ______________________________________________________________________________________________________________________________________ . 3. ______________________________________________________________________________________________________________________________________ . 4. Жүлде жеңімпазы нешеу болады? Дұрыс жауапты таңда. 2 5 3 1 5. Аталған жүлдені берудің қандай қажеттілігі бар? 1. __________________________________________________________________ . 2. __________________________________________________________________ . 3. ___________________________________________________________________ . айтыЛыМ 1. Рөлдік ойын. Топтастарыңыздың арасынан бір адам теледидар бағдарламасының жүргізуші болып тағайындалады. Жүргізуші ортаға белгілі сусабын өндірушісін шақырады. Өндіруші өз тауарын жарнамалап, оның ең жақсы сусабын екендігіне сіздерді сендіруге тырысуы қажет. Сіздер өндірушіге оның тауары, сапасы, аталуы, қандай шаш үшін қолданылатындығы туралы сұрақтар қоясыздар. 1. Бұл соңғы технологиямен жасалынған, қазіргі талаптардың барлығына жауап беретін жаңа сусабын 2. Бұл қандай шашқа арналған сусабын? Қалай аталады? 3. Бұл барлық шаш түрлеріне сәйкес келеді. Әмбебап сусабын деуге болады. 4. Сусабыныңыздың атауы қалай? Неге олай атадыңыз? Атауын сіз таңдадыңыз ба? |