Ќазаќстан Республикасы
жүктеу/скачать 2,85 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 4 Хандар 4.1 Абылай хан (1711 -1781 жж.)
| Сөздік
көзге түсу – обратил на себя внимание көзі тірісінде – при жизни «көріпкел» – ясновидящий әулие – святой тоған – пруд, запруда алқап – долина қазу – рыть бірігу – объединиться күмбез – купол Тапсырмалар 1. Мәтінді оқып, мазмұнын айтып беріңіздер. 2. Мәтінге сұрақтар құрастырыңыздар. 3. Мәтіннен сіздер үшін жаңа сөздермен сөйлем құрастырыңыздар. 4.Мәтіннен біріккен, қосарлы сөздерді қатысты сөздермен теріп жазыңыздар. 5. Мәтіндегі келесі зат есімдерге сын есімдерді табыңыздар: елші, алқап, күмбез, батыр, ескерткіш, қолбасшы. 6. Мәтіннен есімше мен көсемшелерді жазып алып, олардың жұрнақтарын белгілеңіздер. 4 Хандар 4.1 Абылай хан (1711 -1781 жж.) Абылай хан – Қазақ Ордасының ханы, Қазақ мемлекетінің тарихындағы аса көрнекті мемлекет қайраткері. 1743 жылға дейін Орта жүздің сұлтаны болған. Әбілмәмбет хан қаза болған соң, Абылай Ұлы жүздің ханы болады. Абылай ханның ата-бабалары Шыңғысханның ұлы Жошы ханның ұрпағы болып табылатын — Қазақ Ордасының негізін қалаған Әз Жәнібектен тараған. Әбілмансұрдың әкесі жау қолынан қаза табады. Абылай жастайынан қиындықты көп көреді және Ораз құлға арқа сүйеп өседі. Ол жас кезінен-ақ Отан қорғау жолында ерекше жауынгерлік қасиеттерімен танылады. Қалың халық бұқарасына оны әйгілі еткен ірі жеңіске ол Әбілмәмбет бастаған қазақ жауынгерлерінің жоңғарлармен болған шайқасында қол жеткізді. Бұл ұрыста 20 жасар Әбілмансұр қалмақтардың қоңтайшысы Қалдан Сереннің ұлы Шарышты жекпе-жекте өлтіреді. Жиырма жасында хан сайланған Абылай жарты ғасырға жуық хандықты абыроймен басқарады. Ол зерделі саясаткер, білімдар дипломат, дарынды қолбасшы болды. Оның көздеген мақсаты мемлекетті нығайту еді. Ол сыртқы жаулардан қорғану үшін үш жүзді біріктіруді жүзеге асыра бастайды. 1743 жылы Түркістан қаласында үш жүздің хандары, сұлтандары, батырлары бір тудың астына бірігіп, Абылайды ресми түрде Қазақ ханы етіп сайлайды. Абылай Қазақ мемлекетін нығайту мен оның тәуелсіздігін сақтау жолында көп еңбек сіңірді. Ол билік құрған жылдары алғаш рет қазақтар мен қалмақтар арасында бейбіт келісім жасалды. Ресеймен, Қытаймен тату көршілік қарым-қатынас орнатылды. Абылай хан 1781 жылы қаза тапты. жүктеу/скачать 2,85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|