Ќазаќстан Республикасы
Шешендер 6.1 Жиренше шешен (XV ғ.)
жүктеу/скачать 2,85 Mb.
|
| 6 Шешендер
6.1 Жиренше шешен (XV ғ.) Жиренше шешен - Шет ауданында өмір сүрген шешен. Қазақтың ақыл-парасатымен, тапқырлығымен аты аңызға айналған ділмар шешені. Аңыз-әңгімелердің дерегі бойынша ол тарихта болған, әз-Жәнібек ханның тұсында өмір сүрген кісі, бірақ тарихи шығармаларда Жәнібек ханнның төңірегінде ондай адам болды деген дерек кездеспейді. Жиренше шешен атымен байланысты әңгімелердің ішінде ең көп тарағаны – оның көркіне ақылы сай, дана қыз Қарашашқа үйленгені. Жалпы зерттеулер Жиренше шешеннің атына қатысты аңыз әңнімелерді үш топқа бөледі. Жәнібек ханның ақылшысы әрі досы етіп көрсететін әңгімелер. Мұнда Қазақ хандығын құрысуға белсене қатысқан Жәнібек ханға деген ел ілтипатының әсері айқын аңғарылады. Екіншісі – Жиренше шешенді әлеуметтік теңсіздікке қарсы күресуші етіп көрсететін әңгімелер. Мұнда ол ханды әшкерелеуші, ханның зорлығына өзінің ақыл-парсатын қарсы қоюшы, тапқыр ақыл иесі ретінде бейнеленеді. Үшіншісі – Жиренше шешенннің көпшілік арасындағы күнделікті қақтығыстарда айтатын тапқыр әзіл-қалжың сөздері. Осы шығармалардың арасында Жиренше есімі ұмыт болмай ғасырдан ғасыр асып, бүгінгі ұрпаққа жетіп отыр. Тапсырмалар 1. Тыңдалым. Есіңізде қандай сөздер мен сөз тіркестері қалғанын жазыңыздар. Осы сөздердің негізінде мәтін құраңыздар. 2. Мәтін бойынша синквейн (5 жол өлең- пятистишие) құрастырыңыздар. 3. Мәтінге сұрақтар құрастырыңыздар. 4. Мәтіннен мекенжайды, бағытты, анықтағышты, толықтауышты, субъектіні, бірлескен іс- әрекетті білдіретін сөздер мен сөз орамдарын анықтаңыздар. жүктеу/скачать 2,85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|