Ќазаќстан Республикасы
жүктеу/скачать 2,85 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.10 Ай санау
| Сөздік
айтулы – известный, достойный ат мінгізу – дарить лошадь лайықты – достойный, подобающий жарасымды – к лицу, зд. доброе продолжение құрметі ретінде – в знак уважения сөзсіз – бесспорно асқақ – величаво, возвышенно естілу – слышаться Тапсырмалар 1. Мәтінді оқып, мазмұнын айтып беріңіздер. 2. Мәтіннен берілген келесі сөздермен сөйлем құрастырыңыздар: сөзсіз, абыройлы, айғақ, берілу, әлдеқайда. 3. Мәтіннен -лы, -лі, - ды, -ді, -ты, -ті сөз тудырушы жұрнақтар арқылы жасалған сөздерді теріп жазыңыздар. 4. Мәтіннен біріккен және қосарлы сөздерді теріп жазыңыздар. 5. «Сын есім + зат есім» сөз тіркестерін құрыңыздар. Сөз тіркесінің 1- сөзі мәтіннен болуы тиіс. 2.10 Ай санау «Жылым - қой, жұлдызым - июль» (Шәкәрім). Халық жылды он екі айға бөледі де, оны «ай санау» деп атайды. Бұл тым ертеде қалыптасқан дәстүр. Әр айдың атаулары жыл мезгіліне, табиғат құбылыстарына, халықтың ұғымы мен салт- санасына сай белгіленген. Мұның шаруашылық, экономикалық, астрологиялық жағынан да маңызы бар екенін дала ғұламалары тағы ескерген. Ежелгі астрономиялық бағдарда әр айға сәйкес жұлдыз аттары да бар. Ол «Жұлдыз, ай» деп аталады. Қазақстанның оңтүстік аймақтарында қазіргі айларды жұлдыз, ай атымен де атай береді. Әр айда табиғат құбылыстары мен өзгерістері де жиі болады. Халық оны «ай амалдары» немесе «амал» деп атап, желді, суық айларда қауіптеніп, оған қарсы күтініп отырады. Оны білетін халық есепшілері болған. Олар ауа райын дәл болжап, біліп, хабарлап отырған. Елімізде ай да, жыл да наурыз айынан басталады. Қазақтарда қыркүйек, тамыз, желтоқсан, мамыр т.б. ай аттары сол мезгілдердің өзіндік қасиеттеріне сай келеді. Халық әр айға сәйкес ұлттық ұғымдар, наным- сенімдер, мақал- мәтелдер қалдырған. Мысалы «сәуір болмай - тәуір болмас», «қараша - қауыс, кәрі құртаңды тауыс», «күн қаңтарда қарға адым, ақпанда ат адым ұзарады», «сүмбіле туса - су суыр». жүктеу/скачать 2,85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|