Халықарылық стандарттары (ИСО) стандарттау жөніндегі халықаралық ұйым әзірлеп шығарады, оларға ұлттық стандарттар негізделуі тиіс, олар сондай-ақ халықаралық экономикалық қарым қатынаста пайдаланады. КСО-ның негізгі мақсаты - дүние жүзі бойынша стандарттардың дамуына қолайлы жағдай жасау болып табылады. Бұл тауар алмасуды жеңілдетіп, интеллектуальдық, ғылыми-техникалық және экономикалық қызмет саласында жасалатын өзара ынтымақтастықты дамытады.
Бекітілгеннен кейін халықаралық стандартқа атауы, индексі, нөмірі және бекітілген немесе қайта қаралған жылы жазылады (мысалы ИСО 9001)
Қазақстан Республикасында халықаралық стандарты қосымшасыз, өзгеріссіз қолдану немесе осы елдің өз ерекшелігіне сәйкес тиісті толықтырулар енгізу арқылы қолдану ұйғарылған.
Салааралық стандарттау
Өнім сапасын қамтамасыз ету стандарты
Бұл бағыттың стандарттарын төмендегі топтарға жіктеуге болады:
Өндірісті техникалық дайындау стандарты;
Пайдалану кезеңіндегі сапаны қамтамасыз ету стандарты;
Сапа жүйелерінің стандарттары;
Өнімнің жеке қасиеттеріне қойылатын талаптарды анықтаушы стандарттар;
Сертификаттау жүйесінің стандарттары;
Аккредитациялау жүйесінің стандарттары.
Өндірісті техникалық дайындау стандарттарының жүйесі.
Машина жасау, құрал-сайман бұйымдары өндірісін техникалық дайындаудың негізі-конструкторлық және технология- лық дайындық болып табылады. Осы кезден бастап өнім сапасы қалыптасады. Сондай-ақ, осы кезеңде тапсырыс беруші мен әзірлеуші, дайындаушы (өндіруші) мен тұтынушының мүдделері оңтайлы ұштасуы тиіс.
Бұл кезеңнің негізгі мақсаты жаңа техниканы әзірлеу және меңгеру үрдістерін қысқартумен қатар олардың еңбек сиым- дылығын азайта отырып жоғарғы техникалық деңгейдегі бұйым жасау болып табылады.
Жоғарғы тиімділік өнімдерін жасауға ең әуелі мемлекетаралық стандарттар бағытталған.
Бұлар: Өнімді өндіруге әзірлеп өндіріске жіберу жүйесі; Біріккен конструкторлық құжат жүйесі (БКҚЖ); Біріккен технологиялық құжат жүйесі (БТҚЖ); Автоматтандырылған жоба- лау жүйесі (АЖЖ).
Бұл жерде техникалық құжаттарды стандарттаудың орны үлкен. Басқа мекеме, ұйымдарға табыстаған кезде құжатты қайта рәсімдеу шығынының болмауы, мәтіндік құжаттар мен графикалық бейнелеуді оңайлату, осыған байланысты құжаттарды дайындау және қолдану шығындарының азаюы, технологиялық процестерді жобалау, әзірлеу кезіндегі сәйкестіктің кеңеюі тағы басқалар стандарттау жұмысының тиімділігін қамтамасыз етеді. Сондай-ақ құжаттарды әзірлеу кезінде қолданылытын есептеуіш техникалық құралдарының талаптарын ескері; техникалық құжатта қамтылғын жұмыстардың сапасының жоғарылығы стандарттаудың экономика- лық тиімділігін арттырады.
Өндірісті техникалық дайындау жүйесін дамытудың маңызды бағыты - автоматтандырылған жобалау жүйесі (АЖЖ) болып табылады. Бұл жүйе жаңа моделдерді жасаудың уақытын жедел түрде қысқартады.
Өнімді жобалау кезінде және өндірудің алғашқы кезеңінде өнім сапасын қалыптастыруда өнімді өндіруге әзірлеу, өндіріске жіберу жүйесінің (ӨӘӨЖЖ) маңызы (рөлі) жоғары. Өнім сапсын қамтамасыз етудегі жобалаудың ролін сапа жөніндегі Еуропа ұйымының мәліметтерінен көруге болады: Тартыну себептерін анықтауда «70-20-10» ережесі қолданылады. Бұл ереже бойынша тартынудың 70%-ы жобалаудың кемшілігінен, 20%-ы сапасыз дайындаудан (жасаудан), 10%-ы пайдалану ережесін дайындаудан болады. ӨӘӨЖЖ стандарттарында техникалық дайындықтың екі сатысындағы жұмыс тәртібі келтірілген:
1 Өнімді өндіруге әзірлеу кезіндегі, яғни өндірістік мекеме үшін қажетті үлгілерді жасау және техникалық құжаттарды әзірлеу кезіндегі;
Өнімді өндіріске жіберу кезіндегі, яғни өндірістік барлық ұйымдастыру іс- шараларын жүргізу кезіндегі жұмыс тәртібі.
Жүйенің құрамында азық-түлік емес, шаруашылық және мәдени-тұрмыстық бағыттағы тауарларға арналған стандарттар ГОСТ 15.009 бар. Бұл стандарттардың міндетті талаптарына сәйкес өнімнің сынықтық үлгілеріне тұтынушылық қасиеті тұрғысынан баға беріп, қабылдау сынағы жүргізіліп ең әуелі қауіпсіздігі тексеріледі. Тауарды әзірлеуші сапаға қойылатын талаптарды анық- тайтын стандарт, техникалық шарт, техникалық түсініктеме (ТТ) сияқты құжаттарды әзірлеуі тиіс. Стандарттқа қосымша ретінде үлгі-эталондарға қойылатын талаптар беріледі. Үлгі-эталон жаппай (үздіксіз) өндірілетін өнімді, ең әуелі оның көркемдік-эстетикалық көрсеткіштерін салыстыруға арналады.
Достарыңызбен бөлісу: |