325
теуден
жалпы түсініктерді
қалыптастыруға қарай өту орын алады,
яғни мұнда бақылаулар мен сынақтардың нәтижелерін жинақтап
қорыту туралы сөз болып отыр. Индуктивтік қорытуда эмпириялық
заңдар айқындалады. Мысалы, Лавуазье табиғаттың қатты, сұйық
және газ тәріздес күйдегі кейбір денелеріне (су, сынап) бақылау жасап,
табиғаттың барлық денелері жоғарыда аталған осы үш күйде болаты-
ны туралы индуктивтік қорытынды жасаған.
Индуктивтік қорыту
толық
және
толық емес
болады.
толық
ин-
дукцияда бір топтағы заттардың бірқатарында табылған ортақ сапа-
лар мен қасиеттер осы топтың
барлық
заттарына ауысады. Мысалы,
Жердің, Марстың, Шолпанның қозғалысын зерттеу негізінде И.Кеплер
«әрбір планетаның эллипс (оның бір нүктесінде Күн орналасқан) бойы-
мен қозғалатыны» туралы индуктивтік қорытынды жасады. Бұл жерде
біз Күн жүйесі планеталарының саны шектеулі болатын жағдайға тап
болып отырмыз.
Алайда ғылымда көпшілік жағдайларда бір немесе басқа топтағы
денелер санының шексіздікке кететіні кездеседі, олардың барлығын
қамту мүмкін емес. Олай болса, берілген топ заттарының мейлінше
ықтимал сандарын зерттей отырып, ғалымдар
бүкіл топқа
жататын
қорытынды жасауға мәжбүр. Бұл жерде қорытынды деректерінің
ықтималдық
сипаты басым. Осындай индуктивтік қорытулар
Достарыңызбен бөлісу: 
