Негізгі бөлім.
Авагадро заңыдарының салдары.
Авогадро заңы химияда кеңінен қолданылады (бұл
гипотеза ретінде 1811 жылы итальяндық физик-
химик А. Авогадро айтқан және атом-
молекулалық теория тұрғысынан 1858 жылы
итальяндық химик С. Каннизаро түсіндірген):
бірдей жағдайдағы әр түрлі газдардың бірдей
мөлшері бірдей молекулалар саны.
Авогадро заңының бірінші салдары: бірдей
жағдайларда әр түрлі газдардың бірдей мөлшері
бірдей көлемді алады.
Атап айтқанда, қалыпты жағдайда (n.o.) -
температура T = 273,15 K (0 градус C) және қысым
P = 101,3 кПа (1 атм, 760 мм Hg) - кез келген
газдың 1 мольі ( қасиеттері бойынша идеалды
газға жақын) 22,4 литр көлемді алады. Бұл
физикалық тұрақты - қалыпты жағдайда газдың
молярлық мөлшері. Вм газының молярлық
мөлшері В (Vc) газының бір бөлігінің көлемінің осы
бөліктегі зат мөлшеріне қатынасына тең
(nv): Vm = Vv \ nv
Газдың молярлық көлемін өлшеу бірлігі: л / моль.
Қалыпты жағдайда
шарттары Vm = 22,4 л / моль.
Vm анықтамасынан Vb = Vm * nv = Vm * mv \ Mv
екендігі шығады. Бұл өрнек оның көлемін газдың
массасы бойынша есептеуге мүмкіндік береді.
Авогадро заңының екінші салдары: бірінші газдың
молярлық массасы
е к і н ш і г а з д ы ң м о л я р л ы қ м а с с а с ы н ы ң
к ө б е й т і н д і с і н е б і р і н ш і г а з д ы ң е к і н ш і д е н
салыстырмалы тығыздығы бойынша тең болады.
Атап айтқанда, заттардың газ тәрізді күйіндегі
молярлық массасы оның екі еселенген сутегі
тығыздығына тең.
MV = M (H2) * D (H2)
Сол сияқты ауаның орташа молярлық массасын
ескерсек
Mozd. = 29g \ моль:
Mv = Mv * D ауа. = 29 D
С у т е г і , а у а ж ә н е к е з - к е л г е н з а т т ы ң
с а л ы с т ы р м а л ы т ы ғ ы з д ы ғ ы б а с қ а г а з
эксперименталды түрде анықталады, бұл сізге
газдың молекулалық салмағын есептеуге
мүмкіндік береді.
Газ затының және газдың тығыздығының
мөлшері (ең көп қолданылатын өлшем бірлігі p - g
\ l) формулалар бойынша есептеледі:
n (X) = V (X) / Vm p (X) = M (X) / Vm
Егер көлемді өлшеу әртүрлі жағдайда
қабылданған болса
қалыптыдан Менделеев-Клапейрон теңдеуін
қолдануға болады: P * V = n * R * T, мұндағы
P - қысым (кПа)
T - температура, K
R - әмбебап газ тұрақтысы = 8,31 Дж \ моль * K V
- көлем g
Газдың тығыздығы ол анықталған шарттарға
байланысты (P, T).
Газдар бір-бірімен кез-келген қатынаста
араласып, газ ерітінділерін құрайды. Сандық
жағынан, мұндай ерітіндінің құрамын f массалық
үлесін, сонымен қатар f немесе көлемдік үлесін
қолдана отырып сипаттауға болады
молярлық бөлшек x:
φ (X) = V (X) / Vsum; x (X) = n (X) / nsum.
Газдар үшін Авогадро заңынан туындайтын f (X) =
x (X). Көптеген міндеттерде, егер нақты
келісілмесе, ауа тек азоттан (f = 0.79) және
оттектен (f = 0.21) тұрады деп болжанады. Газ
қоспалары көбінесе Msr орташа (дәлірек
өлшенген орташа) молярлық массасын қолдана
отырып сипатталады:
Мср = М1ф1 + М2ф2 + ... Мнфн, қайда
M1, M2, Mn - ерітіндідегі газдардың молярлық
массасы, f1, f2, fn -
газдардың көлемдік фракциялары.
|