Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі «Talap» коммерциялық емес акционерлiк қоғамы абиева г. С., Молдаш ы.Ә., Мауленова б. Т



Pdf көрінісі
бет39/131
Дата19.05.2022
өлшемі12,6 Mb.
#143902
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   131
Байланысты:
143. kz 1403000 слесарь сантехник

а
-
трансформатор; б-түрлендіргіш; 1,2-катушкалар; 3-өзекше; 4-
саптама; 5-бұранда; 6-генератор; 7-реостат; 8-қысқыштар; 9-вольтметр; 10-
электр қозғалтқышы 
Сурет 65- Электрмен дәнекерлеу жабдығы 
Тік және көлденең тігістер төменгі тігістерге қарағанда 5-10% - ға, ал 
төбелік тігістер 10-15% - ға аз дәнекерлеу тоқында орындалады. Бұл сұйық 
металға дәнекерлеу ваннасынан ағып кетуге мүмкіндік бермейді. 
Доғадағы дәнекерлеу жылдамдығы мен кернеуді жұмыс процесінде 
дәнекерлеу қосылысының түріне, құбыр мен электродтың болат маркасына, 
кеңістіктегі тігіс жағдайына байланысты орнатады. Дәнекерлеу жылдамдығы 
ұлғайған кезде пісіру тереңдігі мен тігіс ені төмендейді. Доғаның ұзындығы 
ұлғайған кезде пісіру тереңдігі мен тігіс ені артады. Дәнекерлеу жабдығын 


90
орнату кезінде дәнекерлеу трансформаторын немесе генераторды дәнекерлеу 
орнының жанында орналастырады және оны желіге қосады, сымдарды 
қысқыштың көмегімен дәнекерленетін бөлшектерге және электр ұстағышта 
таңдалған электродты бекітеді. 
Қорғаныс жабыны бар электрод пен дәнекерленетін бөлшектер 
арасындағы доғаны екі кезеңде тұтандырады: электродтың соңын 
дәнекерленетін бөлшекке қысқа тұйықталумен және оны кейіннен жабыны 
бар электродтың диаметріне тең қашықтыққа ажыратумен орындалады.
Доғаны жағу бір нүктеде (впритык) және сырғу (чирканий) арқылы 
жүзеге асырылады. Екінші әдіс кезінде металл электродтың бөлшектің беті 
бойынша қозғалысы кезінде бірнеше нүктеде қыздырылады. Бұл доғаның 
жануын жеңілдетеді. Бірінші әдіс тар және ыңғайсыз жерлерде дәнекерлеу 
кезінде жиі қолданылады. Доғалар оталғаннан кейін негізгі және электродты 
металдар балқытылған металл ваннасын жасай бастайды.
Дәнекерлеуші электродты доғаға электродтың балқу жылдамдығына 
тең жылдамдықпен береді, бұл доғаның тұрақты ұзындығын ұстап тұруға 
мүмкіндік береді. Дұрыс таңдалған доғаның ұзындығы дәнекерленген тігістің 
сапасы мен дәнекерлеу өнімділігіне байланысты.
Электрод өзегінің 0,5-1,1 диаметріне тең доғаның ұзындығын қалыпты 
деп есептейді. Электродтың маркасы мен кеңістіктегі тігіс жағдайына 
байланысты доғаның ұзындығын арттыру оның тұрақты жануын, негізгі 
металдың балқу тереңдігін төмендетеді, тұндыру мен электродтың 
шашырауын арттырады. Электродты кез келген бағытта жылжытуға болады. 
Ол дәнекерленетін өнімнің металы ең тереңдікке балқып, тігіс дұрыс 
қалыптастырылатындай тігіс осіне еңкейтілуі тиіс.
Төменгі тігістерді орындаған кезде электродтың көлбеу бұрышы 
тігістен тігіс жүргізу жағына қарай — бұрышпен артқа қарай 75° болуы тиіс.
Қажетті еннің тігісін алу үшін электродтың көлденең тербеліс 
қозғалысын жүргізеді, лошнс желісі бойынша — дәнекерленетін бөлшектер 
мүмкін болмаған кезде, төменгі қалыпта жиектерін қисықсыз қалың 
бөлшектерді дәнекерлеу кезінде бірқалыпты білікшелерді алу үшін 
пайдаланылады; дәнекерлеу бағытына немесе балқыма тігіске шеттерін 
қараған жарты ай, тігістің кез келген жағдайында және диаметрі 4 мм-ге 
дейінгі электродтарды пайдаланған кезде жиектері мен катеті 6 мм-ден кем 
бұрыштық тігістері бар; жиектері мен катеті бар бұрыштық тігістерді жіктің 
кез келген жағдайында 6 мм-ден астам түйіскен қосылыстарды орындау 
кезінде пайдаланылады. 
Дәнекерленген жіктер газбен дәнекерлеу сияқты бір және көп қабатты 
болуы мүмкін. Жікті толтыру электрод тігісті бойлай басынан аяғына дейін 
бір бағытта және кері сатылы тәсілмен жылжыған кезде, тігісті біртіндеп 
дәнекерлейтін қысқа учаскелерге бөле отырып, "өту" жүргізіледі. Дәнекерлеу 
аяқталғаннан кейін доғаны үзіп, металл бетінде тігісті (кратерді) қалдыруға 
болмайды. Оны жою үшін тігістің соңында электродтың үдемелі қозғалысын 
тоқтатады және доғаны оның үзілуіне дейін ұзарта отырып, оны тігістен баяу 
шығарады. Төмен көміртекті болаттарды дәнекерлеу кезінде кратерді 


91
электродты металмен толтырады және электродты негізгі металға қарай 
шығарады. Кратерді металдың оксидтермен ластануына байланысты бірнеше 
үзіктермен және доғаның оталуымен пісіру ұсынылмайды. 
Құбырлар мен бөлшектерді қолмен доғалық дәнекерлеу арқылы 
дәнекерлеу газды дәнекерлеу арқылы қосылыстарға ұқсас жүзеге асырылады. 
Мырышталған болат құбырларды дәнекерлеу кезінде диаметрі 3 мм-ден 
аспайтын рутилді немесе фтор-кальцийлі жабыны бар электродтар 
қолданылады. Электродтармен жабылған құбырлардың жіктерін қолмен 
дәнекерлеу астарлы сақинасыз тамыр тігісін салу кезінде, сондай—ақ 
механикаландырылған доғалық дәнекерлеу үшін ыңғайсыз жағдайларда 
құбырларды дайындау және монтаждау кезінде қолданылады: иінді тәрізді 
иілген құбыр мен ғимаратта өтетін құбырдың жіктері, секциялардың ұзын 
ілмектерге қосылуы, фланецтерді, бітеуіштерді және т.б. дәнекерлеу. құбыр 
қабырғасының қалыңдығына байланысты 1,6-3 мм диаметрлі электродтармен 
орындалады, ал қалған жіктер-үлкен диаметрлі электродтармен орындалады. 
Дәнекерлеу кезінде түйіскен жұмысты бірнеше қабатта орындау 
орынды: дәнекерленетін бөлшектің қалыңдығы 4-5 мм екі қабатта (түбірін 
есептемегенде), қалыңдығы 10-12 мм төрт қабатта диаметрі 3-4 мм 
электродтармен орындау керек. Әдетте құбырлардың жіктерін қолмен 
доғалық дәнекерлеу жоғарыдан төменге орындалады. Бұл процесті үлкен 
жылдамдықпен және роликтің кіші қимасымен жүргізуге мүмкіндік береді 
(шлак аз мөлшерде), бұл әсіресе аязда жұмыс істегенде маңызды, сондай-ақ 
қождан жікті тазарту және кратерді қайнату уақытын азайтады.
Бұл дәнекерлеуді ОЗС-9, ВСЦ-1, ВСЦ-2, ВСФС-50 және т.б. маркалы 
электродтарды қолдану арқылы жүргізеді. Жабық үй-жайларда дәнекерлеу 
жұмыстарын жарықтандыру желісіне қосылған "Луч" жартылай автоматымен 
жүргізеді. Дәнекерлеу кезінде газ қорғанысын талап етпейтін Св-15ГСТ 10Ц 
маркалы сым қолданылады. Доғалы және газбен дәнекерлеу кезінде жіктің 
сапасын бақылау керек. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   131




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет