Қазақстан республикасының денсаулық сақтау министрлігі
жүктеу/скачать 1,25 Mb. Pdf көрінісі
|
Әлиханова Мүгедектерді медициналық-әлеуметтік
|
4.2.3. Белсенділік және қатысу Белсенділік – бұл белсенділікті жүзеге асырудағы қиыншылықтар, қызмет етудің бұзылуына себепші болады (қызмет және құрылымның бұзылуы). Белсенділіктің шектелуі денсаулығы өзгермеген адамдармен салыстырғанда көлемі бойынша да, пішіні бойынша да, белсенді орындауда сапалық немесе сандық ауытқу, жеңілден ауырға дейін түрленуі мүмкін. Қатысу- қызмет етудің әлеуметтік жақтарын көрсетеді. Бұл қоршаған орта кедергілерін жеңе отырып, мүдек сезінетін мәселелер болуы мүмкін. Қатысудың шектеулігі «әлеуметтік жетіспеушілікке» алып келеді. Яғни, ҚХЖ ТТШ және «әлеуметтік жетіспеушілік» «белсенділік» пен «қатысуды» білдіреді. «Белсенділік пен қатысу» өз қатарында 2 анықтамадан құралады: 27 1. Жүзеге асыру 2. Потенциалды қабілетті(капаситет). « Жүзеге асыру» анықтағыш жеке адам оны шынайы қоршаған орта жағдайында не істейтінің анықтайды. Бұл шарттар қоршаған факторларды еңгізеді: барлық физикалық аспектілері, әлеуметтік орта, әлем қарым- қатынасы және орнату. «Потенциалды қабілетті» (капаситет) анықтағыш әрекеті мен немесе қандайда бір тапсырманы орындау жеке адамның қабілетін орындауға арналады. Демек, «белсенділік және қатысу» домендер арқылы «денсаулыққа байланысты» -«реализация» және «потенциалды қабілет» ҚХЖ модельде шығуы мүмкін, яғни олар өздігімен маңызды сараптама қорытындыларын құрайтын болады. Осылайша, ҚХЖ, ТТШ шегіндегі салдары немесе жеке тұлға денсаулығының өзгеруі арасындағы қиын өзара қарым-қатынас нәтижелері сияқты, жеке факторлармен және сыртқы факторларымен, ол тұратын жағдайларды құрайды. Нәтижесінде, осы өзара қарым-қатынас түрлі қоршаған орта факторлары сол бір мүгедекке түрлі әсерлер беруі мүмкін. Яғни, мүгедектіліктің негізгі мәселелері қоғаммен және мүгедек арасындағы кедергілерге, сондықтан мүгедектерге қоғамдық қарым-қатынас және қоғамды өзгертуге қажетті мүгедектілік әлеуметтік тұжырымдамаларына сәйкес алып келеді(1.2,3 сурет). 1 сурет - Белсенділік және қатысу Барлық айтқандары бойынша ТТШ ҚХЖ позициясымен жалпылау түсінігі сияқты, және денсаулық өзгерістері ғана емес, сондай-ақ қоршаған орта тосқауылдары нәтижесіндегі шектеулілік болып табылады. Қоршаған орта тосқауылдарының болуымен мүгедектердің құрылуындағы шешуші Жаңазелендиялық Марк Инглис 2006жылы Эверестті бағындырды. Бірақ бұл таңқаларлық емес,таңқаларлығы жиырма жыл бұрын екі аяғынан айырылды. Журналистерге Инглистің әйелінің арқасында, ол өмір бойы ғаламшардың ең биік нүктесіне жетуін армандағаны белгілі болды 28 факторлары болуы мүмкін, ал тосқауылдарды алып тастау - мүгедектілік немесе денсаулық өзгеруінің бірден бір кезіндегі оңалтуға ескертуіне алып келеді, 1-3 суреттер. 2 - Белсенділік 3 сурет - Қатысу Яғни, ҚХЖ ТТШ денсаулық көрсеткіштері болып табылмайды, ол денсаулықпен байланысты көрсеткіші болып табылатының тағы бір айта кету керек. Денсаулық домендері және домендер сипаттамасы, денсаулығымен байланысты, т.с.с. бұл көрген мезеттік фиксациясына, берілген нақты кезеңге жатады. Алайда олардың көп мәрте уақыты мен мәні бойынша траекторияны жазу үдерісін сипаттауына мүмкіндік береді. ҚХЖ көрсеткіштері және денсаулық көсеткіштері, жеке тұлға денсаулығымен байланысты, жіктеудің екі бөлімін еңгізетін, кодтарымен сараптауын ұсынады. Шынайы өмірде ҚХЖ қолданған кезде екінші детализация деңгейінің (үш сан) жағдайын бағалау үшін, 3-тен 18-ге дейін кодтарды керек етеді. Әдетте 4 деңгейлік толығырақ нұсқа арнайы зерттеулерде (мысалы гериатриядағы тиімді оңалтуды оқыту кезінде) қолданылады, 2-деңгейлік жіктеу эпидемиологиялық мониторингта және араласудың тиімді бағалау кезінде қолдануы мүмкін. жүктеу/скачать 1,25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|