Байланысты: Қазақстан Республикасының экономикалық реформаларының жаңғыруы кезеңдері мен ерекшеліктері.
Қазақстан Республикасының экономикалық реформаларының жаңғыруы кезеңдері мен ерекшеліктері.
1991жылы КСРО құлады, соның нәтижесінде Қазақстан басқа да КСРО құрамындағы республикалар сияқты егемен, тәуелсіз мемлекет болып жарияланды. Әкімшіл - әміршіл жүйе, жоспарлы экономика өмірден кетті. Бұл жүйе өмір сүрген 70 жылдың көлемінде елдің экономикасы тұрақты дағдарысқа ұшырай бастады. Қоғамдық меншік адамдардың еңбекке деген ынтасын жойды, тепе-теңдік үстем болды. Барлығы да жоғарыдан жоспарланды, оны орындау міндетке айналды. Өндірістің негізгі құралдары министрліктердің қарамағына шоғырланды. Қатаң орталықтандырылған принцип орнады. Министрліктер жоғарыдан төменге дейін жоспарлады, бүкіл қорды бөлушіге айналдырды. Жоспар заңға айналды. Өндіріс органдары өз өнімдерінің пайдасының иесі болудан қалды. Өндіріс органдарының материалдық ынтасы жойылды. КСРО өнімінің сапасы жөнінен көптеген елдерден артта қалды. 20 проценттен астам өндіріс органдары тиімсіз жұмыс істеді. Ауыл шаруашылығы сын көтермейтін жағдайға жетті. Ең жақсы, қолайлы деген жылдарда егістің әр гектарынан 17-19 центнерден өнім алды, бұл Еуропа елдерінен 2,5 есе кем еді. Батыс Германияда ауыл шаруашылығындағы бір жұмыскер 67 адамды тамақпен қамтамасыз етті, Америкада бұл көрсеткіш бұдан да жоғары еді, ал КСРО-да 7-8 адамды ғана тамақпен қамтамасыз ете алды.
80-жылдардың екінші жартысындағы Горбачевтің “қайта құруы” да дұл кемшіліктерді жоя алмады.
Мемлекеттік органдар тиімсіз жұмыс істейтін мекемелердің одан әрі өмір сүруіне мүмкіндік жасады.
Жоспарлаушы, өнімді бөлуші және бақылаушы органдар көбейген үстіне көбейе түсті. Бірақ одан экономика жақсармады. Әкімшіл, жоспарлы экономика ғылым мен техника жаңалықтарының өндіріске енуіне зиянын тигізді.
Сонымен, КСРО экономика саласында индустриялы елдерден барлық көрсеткіштер бойынша артта қалды: ғылыми-техникалық жаңалықтар, өндірістің тиімділігі, өнімнің сапасы, т.б.
Осы көрсетілген және басқа да кемшіліктер КСРО-ның құлауына әкелді. Оның құрамындағы 15 республика өздерінің дербестігін жариялады, оның бірі – Қазақстан.
Нарықтық қатынастың өмірлілігін және жемістілігін әлем елдерінің тәжірибесі дәлелдеді. Нарықтық экономикаға көшу адамдардың ынтасының артуына жол ашты. Ол еңбекті сүюге, шығармашылдыққа, бастаманың, еңбек өнімділігінің артуына жағдай жасады.
Нарықтық экономиканың моделі (үлгісі). Барлық елдер, шағын елден ұлы елге дейін, өз алдына дербес, стратегиялық және әлеуметтік-экономикалық міндеттер қояды.
Ол тұрақты экономикалық даму:
-еңбекке жарамды адамдарды жұмыспен қамтамасыз ету;
-барлық азаматтардың тұрақты өмір деңгейін сақтау, әсіресе материалдық жағынан аз қамтамасыз етілгендерді қорғау;
-табысты әділетті бөлу;
-ақшаның құнсыздануын бақылау, оның тұрақтылығын сақтау;
-өндірістің жоғарғы тиімділігіне қол жеткізу.
Халықаралық сауданың және қаражаттық қарым-қатынастың ақылға сыйымды теңдігін (балансын) жақтау.
Экономиканың стратегиялық мақсатын іске асыру деңгейі дамыған нарықтық экономикасы бар елдерде әр түрлі, әрқайсысы өз проблемаларын әр түрлі жолмен жұргізген. Әрқайсысы өз елдерінің экономикалық-әлеуметтік дәрежелерін, оның ерекшеліктерін ескерген. Бұдан экономикалық жетістікке жетудің, нарықтық экономиканы қалыптастырудың әр елде әр түрлі жолдары, тәсілдері болатынын білеміз. әр елдің өз моделі, үлгісі болады.
Соған сәйкес Қазақстан Республикасы да нарықтық экономикаға өтудің, оны қалыптастырудың өз үлгісін жасауы қажет болды. Бірде – бір мемлекет нарықтық экономиканы бірден тәжірибеге енгізе отырып, алдын – ала оның моделін – үлгісін жасамайды. Әрқайсысы экономикалық мақсатқа қол жеткізу үшін өз бетінше жол салады, оны жасап, дамытуда мына факторларды басшылыққа алады: табиғи байлығы, демографиялық, географиялық, әлуметтік жағдай, саяси жүйе, ұлттық дәстүр және құндылық, көрші елдердің әсері, дүние жүзінің экономикасының жағдайы, т.б.
Қазақстан да өзіндік ерекшелігі бар ел. Сондықтан да оның ұлттық экономикасының өз моделі болу керек, оны білу өте қажет.
Қазақстанның табиғи байлығы, оның жобасы және зерттелген шикізат қоры бар. Қазақстанның түсті, сирек металдар мен темір рудасын шығарудағы КСРО құрамындағы үлесі: алтынан 9, темір рудасынан 10, марганецтен 13, бокситтен 22, молибденне 29, мыстан 31, титаннан 40, мырыштан 50, вольфрамнан 53, күмістен 55, ураннан 56,қорғасынан 70, бариттен 80, хромнан 80 пайыз.
Қазақстан жерінде мыстың дүниежүзілік қоры 10, қорғасынның 19, мырыштың 13, марганецтің, хромит рудасының 30 пайызы Қазақстан жерінде. Бариттің, вольфрамның анықталған қоры дүниежүзілік қордан артық.
Қазақстанның экономикасы жоғары дәрежеде мемлекеттендірілген. Мұнда жоғары дәрежедегі өндіріс аппараттары қалыптасқан. Экономика саласында базалық – негізгі салалар, ғылыми – техникалық потенциалы күшті өнеркәсіп кешендері басым еді. Сонымен қатар арзан жұмыс қолы жеткілікті болды, демографиялық жағдай да қолайлы еді. Қазақстан көп ұлтты мемлекет, әрбір ұлттың өзіндік құндылықтары мен дәстүрі бар, еңбек, тұрмыс, мәдениетті дамытуда стратегиялық өмірлік тәжірибесі болды.Қазақстанның экономикасына басқа елдердің әсері күшті еді, олармен мемлекетаралық, экономикалық, саяси, басқа да қатынаста болды. Бұл бірінші кезекте Ресейге қатысты.
Кеңес өкіметі тұсында Қазақстан халқының өз менталитеті қалыптасты, ол кері әсерін тигізді, тигізуде де.Қазақстанның ішкі рыногының көлемі тар еді, халқы 16,6 миллион. Бұл факторлар елдің экономикасының моделіне сөзсіз әсерін тигізді.
Сонымен, Қазақстан ешбір елдің де экономикалық үлгісін қабылдай алмады немесе будандалған үлгі жасай алмайтын еді. Республиканың өз жағдайы бар, өз үлгісін тудыратын факторлары бар. Ол өзінің дамуында басқа елдердің тәжірибесін, жетістігін, кемшілігін зерттей отырып, өз үлгісін жасауға тиісті болды. Оның қазіргі бір айғағы «Қазақстан – 2030» экономикалық стратегиясы.
Жекшелендіру – экономикалық реформаның маңызды бағытының бірі. Нарықтық қатынастың экономикалық негізі – меншікті мемлекеттен ажырату, жекшелендіру, өзара тең түрлі меншікетерді қалыптастыру, сонымен қатар тауар өндірушілердің дербестігін арттыру. Бұл процесс аймақтың, елдің немесе дүние жүзі көлемінде іске асырылады. Олай болса, нарықтық қатынас ғаламдық проблема екен. Дүние жүзі елдерінде осы бағытта жарыс жүріп жатыр (кім көп және сапалы шығарады, сол көп таратады, т.б.).
Нарыққа өткенде экономика адамдардың мүддесі үшін қызмет етеді, тауар өндірушілер мен тауарды тұтынушылардың байланысы нығаяды.
Ел экономикасында қандай өзгерістер жүріп жатыр? Ең негізгісі – мемлекеттік меншіктен бас тарту, өзара тең, аралас меншікті қалыптастыру. Ол үшін меншікті мемлекеттен ажырату және жекешелендіру, бәсекенің ролін арттыру керек.
Бұл проблеманың төңірегінде әр түрлі саяси күштердің арасында өткер күрес жүріп жатыр. Жекешелендіру қандай қарқынмен және қандай көлемде жүруі керек? Негізгі меншікті кім, қандай көлемде алады? Ол қазір қандай сипат алуда? Осы және басқа да мәселелер бүкіл халықтың назарын өзіне тартты.
Көптеген елдер меншікті жекешелендіру саясатын жүргізді. Әрбір елде оның нысаны мен тәсілі әр түрлі болады. Қазақстан Республикасының тәуелсіздігі жарияланысымен-ақ бізде де меншікті жекешелендіру жүргізіле бастады.
Жекешелендіру нәтижесінде шаруашылық субъектілері меншік түрлері бойынша былайша қалыптасты. Барлығы 133443 шаруашылық түрлері болды. Оның мемлекет қарамағындағылары – 23439, жеке меншікте – 106955, аралас меншікте – 4716, шетелдік – 3051. Олардың ішінде ұсақ кәсіптер 138496, орта кәсіптер – 17340.
Қазіргі мемлекет меншігінің салмағы 20% көлемінде. Мемлекет қарамағында темір жол және әуе жолы, байланыс және коммуникация, мұнгай шығару қалды. Сонымен қоғамдық меншік мемлекет билігінен алынды, жеке және аралас меншік үстем болды.
Жекешелендіруден 1996жылы бюджетке 19359898 мың теңге түсті. 1997 жылдың екі айында республика бойынша сатылған, сатып алынған мекемелерден 2,2 млрд теңге түсті, оның 2,1 млрд.-ы республика бюджетіне, ал 75 мың теңгесі жергілікті бюджетке түсті [5,128-130].
ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАСЫ. Стратегия экономикалық реформалар. Терең әлеуметтік-экономикалық дағдарыс 1980-ші жылдардың аяғынан 1990 – шы жж. ыдырауға әкеліп соқты КСРО, шаруашылық байланыстардың бұзылуына, жеделдету өсу қарқыны, жұмыссыздық пен инфляция. Сол кезде керек еді, қабылдауға батыл шаралар еңсеру қалыптасқан теңгерімсіздік және экономиканы реформалау. Алғашқы экономикалық реформалар кезеңі байланысты болды еңсеруге дағдарыс және көшуге тұрақты дамуына қажетті институттарының жаңа экономикалық жүйенің. Кезеңде 1992 жылдан бастап 1997 ж. жүзеге асырылған маңызды жүйе құраушы реформалар, соның ішінде экономиканы ырықтандыру, мемлекеттік меншікті жекешелендіру, нарықтық инфрақұрылымды дамыту, ұлттық валютаны енгізу және жасау, қаржы жүйесін қалыптастыру, салық және бюджет жүйелерін, шетелдік инвестицияларды тарту. Бұл реформалар және дағдарысқа қарсы бағдарламаларды іске асыру құрдық қажетті алғышарттар қалыптастыру үшін нарықтық экономиканың негізі болып табылады макроэкономикалық тұрақтандыру және өту дамуының жаңа кезеңіне аяқ басты. Ең маңызды оқиға, определившим логикасын одан әрі дамыту, еліміздің болды ұсынылған 1997 жылы қазан айында ел Президенті Н.ә.А. Нұрсұлтан назарбаев елдің даму Стратегиясы «Қазақстан–2030». Одан әрі негізінде осы Стратегия әзірленді орта мерзімді стратегиялық жоспарлар мен бағдарламаларға қол жеткізуге бағытталған белгіленген, онда басымдықтары. Қазақстанда 1998 жылдан бастап 2006 ж. негізгі макроэкономикалық көрсеткіштердің динамикасы құжат тұрақтылығымен, белгіленді ЖІӨ-нің тұрақты дамуын, өнеркәсіптік өндіріс көлемін арттырып, инвестиция, сыртқы сауда тауар айналымы жалпы өнімінің, ауыл шаруашылығының, басқа да экономикалық көрсеткіштер. 2007 ж. орташа өсу қарқыны экономика қалыптасты 10% деңгейінде. Мөлшері ЖІӨ-нің жан басына шаққанда 2007 ж. 6800 ақш долл. АҚШ долларын құрады, 1997 жылы – 1445,9 долл. АҚШ, т. е. дерлік өсті 5 есе. Тауар айналымының көлемі өсті сол кезеңде 5,4 есе өсті, оның ішінде экспорт – 6,6 есеге, импорт – 4,2 есеге. Қарай тұрақтандыру, республика экономикасының жүзеге асырылған маңызды макроэкономикалық шаралар, оның ішінде: салық заңнамасын жетілдіру, жинақтаушы зейнетақы жүйесіне көшу, білім беру қор нарығының екі деңгейлі банк жүйесін құру. Дәл осы кезеңде міндет экономиканы әртараптандыру, тиімді пайдалану және табиғи әлеуетін дамытуды ынталандыру мен ғылымды қажетсінетін жоғары технологиялық қайта өңдеу өндірістерінің.
Стратегиялық тәсіл табиғи ресурстарды пайдалану елдің бейнесін тапты және құру тамызда 2000 ж. Ұлттық қордың мақсатында тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамыту, жинақтау, болашақ ұрпақтар үшін қаржы (жинақтау функциясы), тәуелділігін төмендету үшін экономиканың қолайсыз сыртқы факторлардың әсерінен (тұрақтандыру функциясы). Қазіргі уақытта Ұлттық қордың қаражатын асып 25 млрд. долл. АҚШ. Қазіргі экономикалық даму кезеңі Қазақстанның анықталады іске асыруға әзірленген 2002 ж. «Қазақстан республикасының индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған осы кешенді бағдарлама болып табылады экономика құрылымын әртараптандыру, құру үшін алғышарттар өту (ұзақ мерзімді перспективада) сервистік-технологиялық экономикаға өтті. Құрылымын әртараптандыру экономика салалары мен экспорт талап етті қалыптастырудың арнайы даму институттары. Мақсатында жүйелі және үйлестірілген қызметі қазақстандық ұлттық компаниялар мен мемлекеттік даму институттары Қазақстанда 2006 ж. басында құрылды тұрақты даму Қоры ( ФУ Р ) «Қазына» ақ және басқару бойынша Қазақстандық холдинг «Самұрық»мемлекеттік активтерді.
Қызметінің негізгі қағидаттары ұлттық холдингтің және ұлттық басқарушы компаниялар болды: бәсекеге қабілеттілігі мен экономикалық белсенділігін компаниялардың әлемдік үздік тәжірибесін енгізу; корпоративтік басқару; үкіметке жәрдемдесу мақсаттарына дамыту компаниялар. Қызметінің негізгі мақсаты-ФУ Р «Қазына» болып табылады стратегиясын әзірлеу және іске асыру бәсекеге қабілеттілігін арттыру және экспорттық мүмкіндіктерді шағын, орта және ірі бизнес, жағдай жасау және ынталандыру шығуына ықпал ететін кәсіпорындардың халықаралық нарыққа экспорттық тауашаларды қалыптастыру, инфрақұрылымды дамыту. Қатарына қаржылық және инновациялық даму институттарының, біріккен басшылығымен, «Қазына» ОДҚ кірді: Қазақстанның даму Банкі, Ұлттық инновациялық қор, Қазақстанның Инвестициялық қоры, Корпорация экспортты дамыту және жылжыту, сақтандыру жөніндегі Мемлекеттік сақтандыру корпорациясы экспорттық кредиттерді және инвестицияларды, шағын кәсіпкерлікті дамыту Қоры «Даму» Қоры «Kazyna Capital Management», » Қазақстан инвестицияларға жәрдемдесу орталығы.
Болашағы бар инвестициялық, индустриялық және инновациялық жобаларды іске асыру жоспарланған «бағдарламасы аясында экономиканы Әртараптандыру арқылы Қазақстанның даму кластерлерді өндіруші емес салаларда экономиканың» (Кластерлік бастама), оны жүзеге асыру басталып, 2004 ж., сондай-ақ 30 корпоративтік көшбасшысы «Бағдарламасын» әзірлеген 2007 ж. мақсатында экономиканы одан әрі жаңғырту, даму Институттары ФУ Р «Қазына» ақ белсенді қатысуда. Мақсаты-аталған бағдарламалар жұмылдыру болып табылады бизнес және мемлекет құру, жаңа және жаңғырту қамтамасыз ететін әртараптандыру және экспорттық әлеуетті дамыту ел экономикасының шикізаттық емес секторының орта мерзімді перспективада (2015 ж.). «Самұрық» холдингі» біріктірді акцияларының мемлекеттік пакеттері ұлттық пошта операторы — «Қазпочта», ұлттық компания электр желілерін басқару жөніндегі KEGOC ұлттық телекоммуникациялық операторы «Қазақтелеком» ұлттық мұнай-газ компаниясы «Қазмұнайгаз», сондай-ақ ұлттық темір жол компаниясы «Қазақстан темір жолы».Негізгі мақсаты холдингтің стратегиясын әзірлеу және іске асыру экономиканың нақты секторын дамыту мүдделеріне жауап беретін, мемлекеттің ұзақ мерзімді құндылығын барынша арттыру компаниялар. Бірегейлігі «Самұрық» холдингінің бірінші білім осындай ТМД кеңістігінде – мынада: ол біріктіреді тұрақтылық мемлекеттік экономика динамичностью бизнес-бағытталған компания.
Қазақстанда объективті экономикалық-географиялық ерекшеліктеріне көп көңіл бөлінеді проблемаларын шешу біркелкі өңірлік даму, тиімді аумақтық-экономикалық ұйымдастыру аймақтардың, сондықтан 2006 жылы әзірленіп, аумақтық даму Стратегиясы, ҚР 2015 ж. дейінгі күшейту мақсатында институционалдық қамтамасыз етуді іске асыру осы салаға стратегиясын құру туралы шешім қабылданды аймақтық даму институттарының түрінде социальнопредпринимательских корпорациялар (ӘКК). Негізгі айырмашылығы ӘКК-нің коммерциялық корпорациялардан болып табылады, олар алынған пайданы қайта инвестицияланады іске асыру мақсатында әлеуметтік, экономикалық немесе мәдени мақсаттары өңір халқының мүддесі үшін ӘКК құрылған. 2007 ж. Қазақстанда құрылған жеті әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың құрамына географиялық аймақтар. Қызмет корпорациялардың бастап әкелетін белгілі бір нәтижелер. Таңдалған стратегиялық көзқарас дамыту әлеуметтік бағдарланған экономика туындатты жетістіктері, Қазақстанның оң нәтижелерін жағдайларды қалыптастыруда сапалы экономикалық өсу, өмір сүру деңгейін арттыру, халықтың дамуы, бәсекеге қабілетті экономика салаларын. Одан әрі күш-жігер тереңдету, экономиканы әртараптандыру нығайту, өндірістік инфрақұрылымды жетілдіру, мемлекеттік қолдау және іскерлік белсенділік. Мұндай тұрақты негізі қарсы тұруға мүмкіндік береді сыртқы қауіп-қатерлерге тиімді. Қазіргі кезең экономикалық стратегияны жүзеге асыру Қазақстанның негізделген жеңу жаһандық экономикалық дағдарыс салдарын. Айта кету керек, нәтижелері, достигавшиеся экономикалық саясатта бұрын, мүмкіндік береді деп үміттенеміз ел алады табысты өтуі және бұл кезең. Қазақстан бола отырып, частицей әлемдік экономика, әрине, мүмкін емес екенін сезінуге өзіне салдарын, құбылыстар, проявившихся әлемдік қаржы жүйесінде 2007 ж. Күзде 2007 ж. қиындықтар туындаса, қаржы секторындағы, отразившиеся көлемінде кредит беру, үлестік құрылыс, шағын және орта бизнес. Жетіспеушілігі өтімділік қарқынына ықпал етті өнеркәсіптік өсу қорытындысы бойынша 2007 ж. — ға дейін төмендеді 4,5% — ға өсті. Республикасының үкіметі қабылданды қамтамасыз ету бойынша шұғыл шаралар тұрақтылық экономикалық даму елдегі жағдайды тұрақтандыруға қаржы секторындағы бөлініп, 4,6 млрд. АҚШ. Екінші толқыны қаржы дағдарысы шықты қазірдің өзінде шеңберінен шығып, әлемдік қаржы жүйесі мен кері әсерін тигізді нақты секторы. Бұл әкеп соқса, өсу қарқынының айтарлықтай баяулауы әлемдік экономика және соның салдары ретінде азайту, жаһандық тауарлар мен қызметтерге сұраныс, талап әзірлеу Үкімет тарапынан қосымша шаралар отандық экономиканың тұрақтандыру және сауықтыру.
25 қараша 2008 ж. Қазақстан Үкіметі бекітті іс-қимыл Жоспары бойынша экономика мен қаржы секторын тұрақтандыру 2009-2010 жж. (дағдарысқа қарсы бағдарлама). Оны іске асыру үшін қаражат республикалық бюджеттен және Ұлттық қор. Тұтастай алғанда көзделген құю, Қазақстан экономикасына шамамен 2,2 трлн. теңгені құрады, бұл шамамен 20% құрайды ЖІӨ. Айта кету керек, Дағдарысқа қарсы бағдарламаның негізгі операторы ретінде құрылған қазан 2008 ж. – бірігу жолымен Қазақстандық мемлекеттік активтерді басқару жөніндегі холдингі «Самұрық» тұрақты даму Қоры «Қазына» – ұлттық әл-ауқат Қоры «Самұрық–Қазына» ҰӘҚ «Самұрық–Қазына» ақ), ең басты міндеті болып табылады дамытуға жәрдемдесу, қазақстан экономикасы жаһандық дағдарыс жағдайында тарта отырып, қаржылық және басқа да ресурстардың ұлттық даму институттары.
Қазіргі уақытта өзекті мәні біздің еліміз үшін тұрақтылық бар қаржы саласы, болып табылатын басты элементі. Көбінесе қаржы салыстырады қан тамырлар жүйесімен экономика, және кез келген іркіліс осы жүйенің кері әсерін тигізеді қызметінің бүкіл шаруашылық кешені. Қолдауға республикасының қаржы жүйесін бөлініп, 4 млрд. долл. АҚШ, одан әрі бағытталған қосымша капиталдандыруға төрт жүйе құрушы банктердің (Қазақстанның Халық банкінің, Қазкоммерцбанктің, Альянс банкі
мен БТА банк) сатып алу арқылы акциялардың қосымша эмиссиясын. Шарттары бойынша капиталдандыру бұл қаражат пайдаланылатын болады нақты жобаларды іске асыруға экономиканың нақты секторындағы. Атап өту қажет, бұл национализировать банктер мемлекет ұмтылады. Меншікке ҰӘҚ «Самұрық–Қазына» ақ келіп түседі және тек 25% — ға дейінгі акцияларын банктердің, сондай-ақ әлемдік қаржы дағдарысының бәсеңдеуі мемлекет бірте-бірте шығады банктердің қатысушылары құрамынан (нарық қағидаттары негізінде). Басқа маңызды бағыты қолдау Қазақстанның қаржы жүйесін құру болып табылады стресті активтер Қорын (САҚ), сонымен қатар, Дағдарысқа қарсы бағдарлама. Негізгі мақсаты-САҚ жақсарту болып табылады коммерциялық банктердің қаржылық жағдайын жолымен проблемалық активтерді сатып алу, оларды басқару, соның ішінде нарықта сату. 2008 ж. » стресті активтер Қорын капиталдандыруға алғашқы траншпен республикалық бюджеттен 52 млрд. теңге бөлінді. 2009 ж. республикалық бюджет қаражатының есебінен Қордың жарғылық капиталына дейін жеткізіледі 122 млрд. теңге. «САҚ қатысуы көзделген және жеке инвесторлар. Екінші маңызды бағыты-Дағдарысқа қарсы бағдарлама болып табылады жылжымайтын мүлік нарығындағы проблемаларды шешу. Бағдарламада тиісті шараларды қабылдау жандандыруға бағытталған құрылыс нарығы. Атап айтқанда, мемлекет сатып алуы және нысандардың дайындық дәрежесі олардың 20% кем емес құрайды. Сондай-ақ, қаражат бөлу қарастырылған ипотеканы қайта қаржыландыру бойынша төмендетілген пайыздық мөлшерлемелер, қосымша ипотекалық несие беру Қорын құру жалдамалы тұрғын үй. Ең белсенді осы бағытты іске асыру қабылдайтын болады жергілікті әкімдіктер мен әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар.
Үшінші бағыты-Дағдарысқа қарсы бағдарлама аясында шағын және орта бизнесті қолдау. Біздің еліміз үшін бұл міндеттерді шешу өте маңызды, өйткені шағын және орта бизнес бола отырып, моторы экономика мүмкіндіктерін кеңейтіп, оны әртараптандыру және құрылымдық қайта құру. Үшін шағын және орта бизнесті қолдауға Ұлттық қордан 1 млрд. долл. АҚШ бағытталатын кредиттерді қайта қаржыландыру, қолда бар шағын және орта бизнес кәсіпорындары, және беру үшін жаңа кредиттер. Атап өту қажет, бұл несие мөлшерлемесі кезінде бұл аспайды дағдарысқа дейінгі деңгейден (14% артық емес). Тағы бір маңызды фактор күшейту іскерлік белсенділікті халыққа айналады республикасының Үкіметі қабылдап жатқан шаралар ұлғайтуға бағытталған ірі жобаларға жер қойнауын пайдаланушылардың қазақстандық қамту. Дағдарысқа қарсы бағдарлама, сондай-ақ бөлу көзделеді қаржы ресурстарын агроөнеркәсіптік кешенді дамыту. Қазақстан үшін бұл өте маңызды міндет, өйткені халықтың 47% республикасының ауылдық елді мекендерде тұрады. Осы бағытты іске асыру мақсатында Бағдарлама, 1 млрд. долл. АҚШ доллары бөлінеді Ұлттық қорынан және тағы 3 млрд. долл. – мемлекеттік бюджеттен. Бұл ақша жұмсалады дамуы, өңдеуші секторды.
Маңызды бағыты-Дағдарысқа қарсы бағдарламаны жүзеге асыру болып табылады инновациялық, индустриялық және инфрақұрылымдық жобаларды. Бұл үшін Ұлттық қордан бөлінген 1 млрд. долл. АҚШ, сондай-ақ тарту болжанып отыр, 2009 жылы тікелей шетелдік инвестициялар мөлшері 3 млрд. долл. АҚШ. Белсенді жұмысты жалғастырады бағдарламасын орындау бойынша, «30 корпоративтік көшбасшы». Сонымен қатар, үлкен назар аударылатын болады, инфрақұрылымдық жобалар, бұл ішкі сұранысты ынталандыру және экономикалық өсуіне ықпал ететін болады. Сонымен қатар, Бағдарламада атап өтілгендей, Үкімет барлық шараларды сақтап, халықтың нақты табысы, және іске асыруды қамтамасыз етеді ұлғайту бойынша мемлекет Басшысының тапсырмаларын әлеуметтік төлемдерді, зейнетақыларды және бюджет саласының қызметкерлеріне жалақыны, 2009-2011 жж., Яғни, қандай болса да мұнай бағасы, барлық әлеуметтік міндеттемелер орындалады. Айта кету керек, Қазақстан, мәселелерін шеше отырып, әлемдік экономикалық дағдарысқа қарсы іс-қимыл алады, тиісті тәжірибесі. Жағдайларда сыртқы қаржыландыру көздері жабық әзірленеді, стратегиялық тәсілдер мен шешімдер қабылданады негізделетін өз мүмкіндіктері мен ресурстарына, сенімділік береді одан әрі үдемелі дамыту. Толыққанды Дағдарысқа қарсы бағдарламасын іске асыру мүмкіндік береді төтеп бере алдында қолданыстағы қатерлерге жаһандану және дағдарыстан шығудың жаңа сапалық даму деңгейі.Яндекс.Директ