НЕУСТОЙКА (АЙЫППҰЛ, ПЕНЯ)
|
Тәсілдің аталуы
|
Ерекшеліктері
|
1
|
2
|
Айыппұл – бұл борышкер кредиторға міндеттемені мүлдем орындамаған немесе толық орындамау жағдайында, атап айтқанда орындау мерзімі өтіп кеткен жағдайда төлеуге тиісті заңмен немесе келісімшартпен белгіленген ақшалай сома. Кредитор зияндарды келтіру себептерін дәлелдеуге міндетті емес.
|
Айыппұл түрлері
|
Пайда болу негіздері бойынша:
|
Заңнамамен анықталады. Оның мөлшері заңнамамен тыйым салынбаса тараптардың келісуімен көбейтілуі мүмкін.
|
Келісімшарттық– келісімшартпен анықталады
|
Зияндардың орнын толтыру арақатынасына байланысты:
|
Айыппұлдық– зиян айыппұлдан жоғары толық сомада алынады
|
Есепке алу – зиянның айыппұлмен алынбаған бөлігі алынады
|
Айрықша –
зиян толық алынбайды, тек айыппұл ғана алынады
|
Баламалы – кредитордың қалауы бойынша зиян немесе айыппұл алынады
|
Айыппұл туралы келісім нысаны:
|
Неустойка мөлшері:
|
Негізгі міндеттеменің түріне тәуелсіз жазбаша түрде жасалуы керек.
Жазбаша түрді ұстанбау оның жарамсыздығына алып келеді.
|
Орындалмаған немесе дұрыс орындалмаған міндеттемеге қатысты қатаң ақшалай сомада немесе пайыздық мөлшермен анықталады.
|
КЕПІЛЗАТ
|
|
|
Кепіл – міндеттеменің орындалуын қамтамасыз ету тәсілі. Ол бойынша кредитордың (кепілді ұстаушының) (борышкермен (кепіл берушімен) кепілмен қамтамасыз етілген міндеттемені орындамаған жағдайда) мүлікті басымды түрде, басқа кредиторлар алдында салынған мүлік құнынан өз үлесін алу құқығы пайда болады.
|
Пайда болу негіздері:
|
Кепіл келісімшарт күшіне байланысты туындайды
|
Кепіл көрсетілген міндеттемелер болған жағдайда заңнамалық актілер негізінде пайда болады.
|
Кепіл заты
|
Бола алады:
мүлік, оның ішінде заттар мен мүліктік құқықтар (талаптар);
ақшалар, бағалы қағаздар мен басқа да мүлік.
|
Бола алмайды:
айналымдағы шектеулі заттар;
айналымнан алынып тасталған заттар;
кредитор тұлғасымен байланысты құқықтар.
|
|
