Қазақстан тарихы кафедрасы Ғылыми тарих Орындаған: Жүрсінәлі е тексерген: Құдайбергенова Н. Ж
жүктеу/скачать 18,15 Kb.
|
ФИЛОСОФИЯ.СӨЖ.5. Жүрсінәлі Ернар
- Бұл бет үшін навигация:
- Орындаған: Жүрсінәлі Е Тексерген: Құдайбергенова Н.Ж СӨЖ №5: «Қазіргі заманғы Қазақстан жастарының этикалық құндылықтары»
|
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті Тарих,археология және этнология факультеті Қазақстан тарихы кафедрасы Ғылыми тарих Орындаған: Жүрсінәлі Е Тексерген: Құдайбергенова Н.Ж СӨЖ №5: «Қазіргі заманғы Қазақстан жастарының этикалық құндылықтары» Этикалық құндылықтар дегеніміз, ең алдымен, адамның басқа адамдармен қарым-қатынас жасаудағы құндылықтары. Этика - грек тілінен «дағды, әдет-ғұрып» мағынасын беретін бұл ұғым ауқымына адамның ұстанатын салт-дәстүрінен бастап, қоғамдағы өзін-өзі ұстауда көрініс табатын мораль, принциптер мен стереотиптер, адамгершілік қасиеттер, сонымен қатар мейірім мен мәдениет кіреді. Қазақстанның қазіргі жастары-елеулі саяси, әлеуметтік және экономикалық өзгерістер кезеңінде туған және өскен ұрпақ. Бұл әлемге деген көзқарасы, ұстанымы және құндылықтары бар жастар. Қазіргі уақытта қазақстандық жастардың этникалық құндылықтар жүйесі өткен ұрпақтың құндылықтарынан айтарлықтай ерекшеленеді. Жастардың құндылық бағдарлары екі негізгі аспектінің әсерінен қалыптасады. Олардың біріншісі-адамгершілік көзқарастарда, гуманизмде, адамгершілікте көрінетін рухани мазмұн. Жастардың құндылық бағдарларына әсер ететін екінші аспект соңғы онжылдықтарда өзекті бола бастады – бұл индивидуализм, материалдық құндылықтардың рухани құндылықтардан жиі таралуы. Қазіргі жастардың өмірінде басты басымдықтар табысты мансап, отбасы, достық қарым-қатынас, пайдалы байланыстар орнату, өзін шығармашылықта немесе өзінің әуестігінде іске асыру мүмкіндігі болып табылады. Қазіргі қазақстандық жастардың басты өмірлік құндылықтары: отбасы, достары мен денсаулығы, қызықты жұмыс, ақша және әділеттілік (қазіргі уақытта соңғы құндылықтың мәні артып келеді). Діни сенім өмірдің басты құндылықтарының жетеуін жабады. Басқаша айтқанда, қазіргі жастардың құндылық бағдары-отбасын құру, денсаулықты сақтау, адами капиталды қалыптастыру және дамыту. Ең жалпыланған түрде адам капиталы дегеніміз-адамға болашақта инвестициялар арқылы жоғары табыс алуға мүмкіндік беретін білім, дағдылар, денсаулық және т.б. жиынтығы. Қазіргі қазақстандық жастардың құндылық бағдарларын қарастыра отырып, олардың кейбіреулері адами капитал құрылымында белгілі бір орын алады деп қорытынды жасауға болады. Мысалы: сапалы білім-адам капиталының құрамдас бөлігі, сондай-ақ қазіргі жастардың құндылықтарының бірі, өйткені ол оқу бітіргеннен кейін жастардың жұмысқа орналасуының кепілі болып табылады. Қазіргі жастар көбінесе құндылық бағдарларын белгілі бір мақсаттар, қол жеткізгісі келетін нәрсе, сіз қалаған нәрсе, отбасы, жұмыс немесе шығармашылықтағы жетістік ретінде қабылдайды. Қазіргі қазақстандық жастар тек ақша мен материалдық байлыққа ғана қызығушылық танытпайды. Сенім, шығармашылық сияқты рухани құндылықтар маңызды болды. Бұл қазіргі жастар оған ең алдымен жастардың жеке қасиеттері мен шығармашылық әлеуеті көмектеседі деп санайды. Тұтастай алғанда, қазақстандық жастар өздерінің құндылық арқауын қалыптастыру кезеңінде екенін айта кеткен жөн. Мұнда бірнеше факторлар маңызды рөл атқарады. Біріншіден, бұл батыстандыру мен нарықтық психологияның ағымы. Екінші процесс-Мемлекеттік идеологияның әсері. Үшіншісі-рухани-мәдени дәстүрлерді жаңғырту. Дәл осы ағымдардың араласуы қазақстандық жастар деп аталатын жаңа әлеуметтік шындықты қалыптастырады. Бұл ретте жастар өз болашақтарының оптимистік көзқарасына негізделеді. Білікті көпшілік өмірдегі жетістіктерге және олардың әл-ауқатының жақсаруына сенеді. Қазіргі заманның жастары этикалық құндылықтары бай болып өсу үшін, этникалық тәрбие беру керек және діннің өмірлеріндегі маңызын түсіндіре білу қажет. Бала күнінен адамгершілікке, басқа жандар алдында құрмет пен ізетке үйрене алмаған, не болмаса рухани күшінің төмен болуының әсерінен, қоршаған ортаға қарап өзгеретін адамдар көбіне этикалық құндылықтарды ұстана бермейді. Бірін-бірі мазақ етеді, не болмаса ұрлық-қорлық зорлық-зомбылыққа барып жатады. Мәдениетті ұстанбай, жаргонизмдер мен слэнг қосып сөйлеп жатады және өзіне жауапкершлік алудан барынша қашады. Бұл тұрғыда мектеп оқушыларына этика мен эстетикалық талғамдарын қалыптастыратын өзін өзі тану сабақтары мен психологиялық кеңестер және ең бастысы – отбасыдағы толыққанды тәрбие мен көңіл көмек бола алады. Этиканың проблематикасы жамандықтан қашып, жақсы болған іс әрекеттерді жасау болып табылады. Ал дін болса, «киелі» нәрсеге негізделген байланысқа сүйенеді. Сонымен қатар, тарих бойынша дін мен этиканың тақыраптары арасында тығыз байланыс көрінеді. Бір тұрғыдан дін мораль мен адамгершілікке үйретеді, сондай-ақ дүниедегі мақсатын анықтап, өз орнын табуға да көмектеседі. Алайда экстремизм мен тероризмге апарып соғуы мүмкін діни ағымдардан сақ болған жөн. Пайдаланылған әдебиеттер: 1. Абдирайымова Г. С. Ценностные ориентации молодежи // Мысль. 2005. № 7.С. 58–62. 2. Елишев С. О. Теоретико-методологические подходы к изучению понятий «ценность», «ценностные ориентации» // Вестн. Моск. ун-та. Сер. Социология, Политология. 2010. № 3. С. 74–90. жүктеу/скачать 18,15 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|