Қазақстандағы «Жасыл экономиканы» тұрақты дамытудағы спелеотуризмнің ерекшеліктері Қасым Г. Р., Асан Б. Д
жүктеу/скачать 76,43 Kb.
|
| Қазақстандағы «Жасыл экономиканы» тұрақты дамытудағы спелеотуризмнің ерекшеліктері
Қасым Г.Р., Асан Б.Д. Туризм ел экономикасына елеулі өзгеріс әкелетін негізгі тетіктердің бірі. Ол экономикалық құбылыс ретінде индустриалды нышанға айналып, ұлттық экономиканың даму катализаторы болып табылады. Туризм индустриясы тиімділігінің жоғары деңгейімен және оған салынған инвестицияның тез қайтарымдылығымен сипатталады. Қазақстан Республикасының Президент Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауында ел экономикасын дамытудағы туризмнің ықпалын: «Ағымдағы дамудың маңызды мәселелерінің бірі Қазақстан экономикасына тікелей шетел инвестицияларының ағынын әртараптандыру болып табылады. Оларды перспективалы салаларға, мысалы, туризм саласына бағыттау қажет. Дамыған елдерде туристік кластердің үлесіне ІЖӨ-нің 10 пайызына дейіні тиесілі. Бізде 1 пайызға да жетпейді. Тұтастай ел бойынша туризм өсімінің нүктелерін зерттеу қажет, олар аз емес...»- деп айтып кеткен болатын. «Қазақстан-2050» стратегиялық жоспарында бәсекелестік қабілеті тұрғысынан келешегі бар еңбекті қажет ететін салаларға көңіл бөлгені белгілі. Осы салалар қатарынан туризм инфрақұрылымын жасау ерекше орын алады. Туризм саласын дамыту арқылы біз экономиканың құрылымдық мәселелерін ғана емес, жұмыспен қамту және кедейлік мәселелерін де шешуге болатындығы, яғни экономикалық өрлеуде еліміздің дамуы үшін туризмнің қаншалықты маңызды сала екені аталып өтілген болатын. Қазақстандағы туризм саласының қазіргі жағдайына талдау жасай кетсек. Статистикалық мәліметтерде Қазақстанда сырттан келу туризмі 4 млн. 219 600 адамды, сыртқа шығу 6 млн. 732 700 адамды құрады. Яғни, қазіргі таңда Қазақстанның туризм саласы жоғары қарқынмен дамуда [1]. Қазақстан жерінің таңғажайып табиғаты кез келген туристі қызықтырады. Сондай өлкелердің бірі Оңтүстік Қазақстан Облысында орналасқан Қазығұрт тауы. Қазығұрт тауы туристік ресурстарға өте бай, солардың бірі спелеотуризм ресурстары. Спелеотуризм – үңгірлерде, әр түрлі жер бедерінің күрделі лабиринттер жағдайында өтетін, үңгірлердегі төменгі температура мен жоғары салыстырмалы ылғалдылық жағдайындағы, табиғи жорықтың болуымен сипатталатын жұмыстарды ұйымдастыру. Өз бойында тау және су туризмі техникасы элементтері мен құрал-жабдықтарын біріктіреді. Сондықтан арнайы дайындықты талап етеді [2]. Спелеотуризм өзге мемлекеттерде дамығанымен, бірақ Қазақстанда кенже дамып келе жатқан туризм саласы. Мысалы, «Қызықты мың үңгірлі» аттанған Израильді спелеотуризмнің дамыған ортасы деп айтумызға болады. Қазақсатанда спелеотуризм ресурстары, яғни үңгірлер саны көп болғанымен, дамыған спелеотуризм ошақтарын табу қиын. Дегенмен де, бұл саланың дамуының экономикалық маңызылығы зор болар еді. Бұл сала зерттелмеген үңгірлерді ашуға, дамытуға және де жаңа жұмыс орындарын ашуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, спорттық туризмнің бір саласы болып табылатын спелеотуризм экстрималды жаны қалайтын жастардың сұранысын арттыруда. Соңғы уақытта спелеотуризм спортшылар және туристер арасында танымал болуда. Қазығұрт тауының географиялық орналасу орны, климаты, туристік ресурстардың көптігімен ерекшеленеді. Соның бірі спелеотуризмнің негізі – Үңгір әулие немесе Қазығұрт үңгірлері. Қазығұрт тауының Алмалық деп аталатын солтүстік шығыс өркешінде Үңгір әулиесі бар. Бұл киелі үңгір бөлме-бөлме болып кете береді. Оның ақыр соңы кәрі Сайраммен жалғасатын жер асты жолымен ұласады. Мұндағы үңгірлердің саны да, құпиясы да, тарихы да көп. Сонымен қатар, бұл үңгірлер жайлы «Тіршілік бастауы –Қазығұрт», «Наурыз –Қазығұрттан басталады», «Қазығұрттың басында кеме қалған, Ол әулие болмаса неге қалған» деген аңыз-әңгіме, шежірелер бар. Сондай-ақ, киелі үңгірлердің көптілігімен қатар, түрлі емдік қасиетімен де белгілі. Дуние жүзіндегі ең танымал Флинт-Мамонтова (Аппалачи тауы, АҚШ, 563 км); Оптимистикалық (Подольская возвышенность, Украина, 207 км) және Еуропадағы ең үлкен "Красная пещера" ( 17 км) сияқты үңгірлер озінің әдемілігімен, тұздылығымен, мәрмәрлымен ерекшеленсе, Қазығұрт тауы үңгірлері шипалы суымен ерекшеленеді. Үңгір ішіндегі «Тамшы су» соған куә бола алады. Сонымен қатар, Қазығұрт тауының «Ұлы Жібек жолы» бойында орналасуы туризмнің дамуына негіз бола алады. Спелеотуризмге мына әсер етуші факторларды атап көрсетуге болады: елді - мекендегі спелеотуристік ресурстардың қайталанбас бейнесі; спелеотуризм ресурстарының, яғни үңгірлердің адам денсаулығына тигізер оң әсерінің болуы ( түрлі ауру – сырқаулардан айығуы) туристерге арналған нақты артықшылықтар; табиғи бастаманың басымдылығы; экономикалық тиімділік; мамандандырылған маркетинг[3]; жергілікті архитектуралық стильмен үйлесімділік спелеотуризмнің дамуына әсер етеді. Сонымен қатар, бұл өңірде агротуризмді дамытудың ерекше мүмкіндіктері бар. Атап айтқанда, жергілікті халықтың құсбегілік, аңшылық, саятшылық, балық аулау кәсіптерімен айналысуы және төрт түліктің барлығымен, яғни мал шаруашылығымен айналысуы және егін шаруашылығымен айналысуы Қазығұрт тауында спелеотуризмнің дамуы әлемдік экономиканың мәселелерін шешумен қатар, әлеуметтік, экологиялық, сондай-ақ жеке елдердің ұлттық мәдениеті мәселелерін де қамтиды: ішкі және кіру туризмінің дамуы жалпы әлемдік экологиялық мәселелерінің және табиғатты қорғау салаларының шешілуі; қоғамдық мәселелердің шешілуі (кедейшілік, жұмыссыздық) ауыл шаруашылық өндірісінің әртараптануы және ауылдық аумақта табысты тауар және қызмет өндірісімен айналысу; салауатты өмір салтын қалыптастыру [3]; Қазығұрт туралы жоғарғы тиімділікті жарнама жасап, географиялық карталар, жақсы орындардың фотосуреттері, аңыз-әңгіме, шежіреге байланысты видеофильмдер түсіру, буклеттер мен брошюралар жасап, шоулар ұйымдастырып Қазығұрттағы спелеотуризмді дамытуға және бәсекелестіктің күшеюіне мүмкіндік аламыз. Сонымен қатар, көшпелілер дәуірі, мәдениеті қайта жаңғырып, салт – дәстүр, әдет- ғұрпымыз сабақтасып, шетел туристерінің қызығушылығын арттырары сөзсіз. Қазығұрт тауындағы туризмнің ерекшелігін және өзекті мәселелерін 2-кестеден көре аламыз. Кесте 2– Қазығұрт тауында спелеотуризмді дамыту жолдарының мықты және әлсіз жақтары
Қазығұртта әзірге дейін спелеотуризмнің толық жүйесі жоқ. Сондықтан да, туристерді барлық керекті жабдықтармен, жарнамамен, сауда қызметімен, көлікпен, қонақ үйлерге орналастырумен, тамақтандырумен қамтамасыз етумен байланысты сұрақтар өз шешімін таппай отыр. Спелеотуризмнің дамуының жеткіліксіздігінің тағы бір себебі – туризмді дамытуға қажетті факторлардың ғылыми негіздемелерінің жоқтығы. Біліктілігі жоғары мамандарсыз спелеотуризм саласын дамыту мүмкін емес. Спелеотуризм туристерді тартып, елге ұлттық табыс ретінде валюталық ресурстарды тартатын болғандықтан, оларға белгілі бір жеңілдіктер қарастырылуы тиіс. Қазіргі міндет барды ұқсатып, көрікті мекендердің сұлулығын жарнамалау арқылы туризмнің Қазақстандық брендін қалыптастыру қажет. Сонымен қатар, көрсетіліп отырған бар туристік қызметтер түрлерін сақтай отырып, ішкі туризмді дамытуымыз тиіс. Әдебиеттер: ҚР-ның Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы, 2013ж.[1] www.stat.kz [2] Денисенко В.В. Современное состояние и перспективы развития агротуризма в крыму // Ученые записки Таврического национального университета им. В.И. Вернадского. 2011 жыл - №1[2] «Потепление отечественного инвестклимата» // ҚР Заңнамасының ресми сайты www.zakon.kz [1] «Қазақстан туризмі» статистикалық жинақ, 2007-2013 жж. [3] www.google.kz [3] жүктеу/скачать 76,43 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||