Бағдарламасы. 1 тарау. Жалпы ережелер
әділет, дәулет, қанағат, ақыл
жүктеу/скачать 2,62 Mb. Pdf көрінісі
|
umkd-4
| әділет, дәулет, қанағат, ақыл
-бір-бірімен үндескен жағдайда ғана ел бақытқа жетеді деп қоры-тады. «Қүтты біліктегі» «білік» сөзінің екі мағынасы бар. Оның бірі «білім» болатын болса, екіншісі - «билік ету», «елді басқару». Соңғы мағынада ойшыл: «Бек халықты тек білікпен сендірер, Барлығын да ақылына жеңдірер, Дана келсе елді ұзақ билегің - Заңды ұстап, бүрсын елге бүйрегің», - дейді Өзінің дүниеге деген көзқарасында Ж.Баласағұн рухты бірін-ші орынға қояды. Адам - ақыл-парасаты бар ерекше пенде, ақыл адаммен қоса жаратылады. Сондықтан дүниеде адам зерттеп білмейтін нәрсе жоқ. Адамның ақыл-парасаты құдіретті: «Ақыл - шырақ, қара түнді ашатын, Білім - жарық, нүрын саған шашатын. Кісі үланы қара жерге қол салды, Көтерді бәрін, білімін ол қолданды». Өзінің шығармасында Ж.Баласағұн имандылық, әдептілік, жалпы тәлім-тәрбие жөнінде де тамаша өсиеттер қалдырды. Оның ойынша, адамдардың қарым-қатынасында үш жаман нәрсе бар. Олар: жауыздық істеп, мәмілеге келмей қасарысып тұрып алу, яғни қазіргі тілмен айтқанда, компромиске, келісімге келмеу; екіншісі -жалған сөзбен шұғылдану. Тіл, бір жағынан, адамды білікке жет-кізсе, екінші жағынан, адамды өмірден әкетуі мүмкін; үшіншісі -сараңдық: «Дүние жинайды, жемейді, артында қалады», - деп қорытады ойшыл. Жалпы алғанда, ойшыл аскеттік өмір салтын жақтайды. Оны біз мына сөздерден байқауымызға болады: «Баянсыз Дүние қылығын ұқтырады: Мінез-құлқы қыз саяқты , Сүйіндіреді, бірақ қолын бермейді. Сүюшіні сүймейді, киік саяқты қашады. Қашқанға жабысады, аяғын құшады...» Жоғарыдағы көрсетілген ұлы бабамыздың ойлары бүгінгі өзгерістегі Қазақстан қоғамына өзінің өзектілігімен пайдалы. Оны әрбір азамат білуі қажет. жүктеу/скачать 2,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|