Бағдарламасы аясында іске асырылды David В. Brinkerhoff, Rose Weitz, Suzanne T. Ortega essentials of

82
2-ТАРАУ
Назар
аударыңыз
БАҚжәне көңілден
шығатын дене бітімі
С
оңғы бірнеше онжылдықта америка- 
лықтардың салмағы біршама ауыр- 
лады. Дегенмен журналдар, фильмдер, 
теледидар, тіпті видео ойындары әдепкі 
америкалық қыздар мен әйелдер ара- 
сында өте сирек кеэдесетін әйел дене 
бітімін жиі көрсетеді (Wykes & Gunter, 
2005; Grogan, 2008). Сонымен қатар жі- 
гіттер мен ер адам денесінің медиалық 
бейнелері артық салмақсыз, булшық 
етті және сымбатты денені дәріптей- 
ді (Pope және т.б., 2000). Нәтижесінде, 
медиабейнелер және ерлер мен әйел- 
дердің шынайы дене бітімдері арасын- 
дағы айырмашылық айтарлықтай ал- 
шақтап бара жатыр. Бул америкәлық 
мәдениетке, сондай-ақ жас жігіттер мен 
қыз-келіншектердің өз дене бітіміне 
қанағаттануына қалай эсер етуде? Бул 
буқаралық ақпарат қуралдарында си­
рек көрсетілетін ақ нәсілді емес амери- 
калықтар мен латынамерикалықтарға 
өэгеше эсер етті ме?
Көптеген ғалымдар буқаралық 
ақпарат 
қуралдарындағы 
жасанды 
бейнелер жастардың арасында тар- 
тымдылық туралы мәдени түсін ікті 
өзгертіп, дене бітіміне қанағаттану 
сезімін төмендетті деп санайды. Нәти- 
жесінде, жастар көбінесе а рты қ сал- 
мақтан арылуға тырысады немесе 
ағзаға қауіпті тамақтану диеталары, 
стероидтар немесе ж а тты ғу арқылы 
булшық етті өсіруге тырысады. (Wykes 
& Gunter 2005; Grogan 2008). Көптеген 
сауалнамалардан 
алынған 
нәтиже- 
лер адамдар қанш алы қты буқаралық 
ақпарат 
қуралдарының 
ықпалына 
ушыраса, соншалықты өз дене бітіміне 
қанағаттанбауы м үм кін екенін көрсет-
БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫ ЖӘНЕ МӨДЕНИЕТ
кен. Еркектер де, әйелдер де осыдан 
жапа шегеді, бірақ әйелдің келбетімен 
салыстырғанда 
ер ке ктің 
сы ртқы
келбеті басқа адамдар ушін маңыз- 
ды емес екенін тусінгендіктен болар, 
еркектер азы рақ қиналады (Wykes & 
Gunter 2005; Grogan 2008). Сондай-ақ 
сауалнама 
нәтижелері 
а қ 
нәсілді 
емес америкалықтар мен латынаме- 
рикалықтар арасында дене бітіміне 
қанағаттану деңгейінің төмендегенін 
көрсеткен, оған себеп осы топтардың 
медиабейнелері және осы топтар мен 
а қ америкалықтар арасында әлеумет- 
тік өзара әрекеттесудің жиі болатын- 
дығы (Grogan, 2008).
Басқа ғалымдар бул турғыда мә- 
дениет пен жастар әлдеқайда турақты 
екенін айтады Кейбіреулер буқаралық 
ақпарат қуралдарын қарау мен дене бі- 
тіміне 
қанағаттанбаудың арасындағы 
байланыс жалған корреляция болуы 
мүмкін дейді және оған басқа бір нәрсе- 
лер себеп болуы мүмкін деп пайымдайды. 
Кейбіреулердің пікірінше, адамдар буқа- 
ралық ақпарат қуралдарын автоматты 
түрде қабылдамай, БАҚ-тан көргендері 
мен оқығандарын сыни түрде бағалауы 
мүмкін.
Осы проблемаларды зерттеу үшін 
әлеуметтанушылар халықтың БАҚ-ты 
қалай қолданатыны туралы сухбат 
ж үргізд і. Мелисса М илкидің ж үр гізге н 
сауалнамасына сәйкес (1999), мысалы, 
афроамерикалық қы здар мен а қ нәсіл- 
ді қыздар өз жауаптарында журнал- 
дардағы сән үлгісін көрсетуші қыздар- 
дың сымбатты дене бітімі ш ы ндыққа 
сәйкес келмейтінін айтқан Алайда ақ 
нәсілді қы здар сол суреттерге сәйкес 
келуге тырысады екен, себебі доста- 
ры мен ж і"ітте р і сол бейнелермен са- 
лыстырады деп ойлайды Керісінше,
I Буқаралықақпарат құралдары 
■ өтеарықәйелдердітұрақты 
бейнелеу мен дәріптеу арқылы 
жастардың өз дене бітіміне 
қанағаттанбауына теріс ықпалын 
тигізді.
афроамерикалық қыздар буқаралық 
ақпарат қуралдарыныц тек а қ нәсіл 
мәдениетін бейнелейтінін жэне дос- 
тары мен ж ігітте р ін ің де дәл солай 
ойлайтынын айгқан. Алайда олар БАҚ 
стандарттарына сай болу жөнінде аса 
алаңдаушылық танытпаған.
М илкидің қол ж еткізген нәти- 
желері: 1) жеке түлғалар буқаралық 
ақпарат қуралдарының белсенді түты- 
нушысы болып табылады, (2) түрлі ау- 
диториялар бірдей медиахабарларды 
эртүрлі қабылдайды және (3) буқара- 
л ы қ ақпарат қуралдары мәдениетті, 
жеке көзқарастарды, іс-әрекеттерді 
қалыптастыруға аздап болса да үлес 
қосәды, себебі адамдар өздерін басқа 
адамдардың «буқаралық ақпарат қү- 
ралдарымен нақтыланған» көзқарас- 
тары арқылы бағалайды.
қол жеткізуге де (немесе тыйым салуға) эсер етті. Мәселен, доста- 
рына жіберілген ашық фотосуретті немесе сауық кешінің сурет- 
терін кейінірек ата-аналары, мұғалімдері немесе болашақ жұмыс 
берушісі көріп қоюы мүмкін. Соңында, Facebook желісі әлеуметтік 
қарым-қатынасқа («желідегі достық») жол ашты және қарым-қаты- 
насты басқарудың мәдени тәсілдері («достық») туралы жаңа проб­
лемаларды көтерді.

жүктеу/скачать 30,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: