Бағдарламасы аясында іске асырылды Karen Armstrong
жүктеу/скачать 28,29 Mb. Pdf көрінісі
|
Karen Armstrong. A History of God
| hesychasmын
немесе орта ғасырдағы философтардың via negativaсын еске түсірген үнсіздік ішінде Құдайды күтуін үйреткен еді. Үштік принципіне тиесілі ескі Құдай идеясы бөліктерге бөлінген еді: бұл әр жерде бар иләһи болмыс үш кісіге бөлінбес еді. Оның танытушы ерекшелігі Бір еді, әртүрлі қауымдастықтардың бірлігі мен теңдестігінен көрініс тапты. Бауырлар сияқты кейбір рантерлер де өздерінің иләһи екендіктерін ойлайтын: кейбіреулері Иса немесе жаңадан ет пен сүйекке бүркенген Құдай екендіктерін алға тартты. Мәсіхшілер сияқты төңкерісшіл қағиданы және жаңа бір әлем тәртібін уағыздады. Осылайша даулы кітапшасы Gangraena or a Catalogue and Discovery of Many of the Errours, Heresies, Blasphemies and pernicious Practices of the Sectarians of this time’ да (1640) Пресвитериан сыншылары Томас Эдуардс рантерлардың сенімдерін былай деп тұжырымдайды: Жаратылыстың алғашқы күйіндегі барлық жаратылыс Құдай еді және әр жаратылыс Құдай, тірі және тыныс алатын болмыстың бәрі Құдайдан шығады және қайтадан Құдайға қайтады. Мұхиттың бір тамшысы сияқты оның ішінде жоғалады... Киелі рухпен шоқындырылған бір адам әр нәрсені Құдайдың барлық нәрсені білуі сияқты біледі, бұл терең бір сыр... Бір адам өзінің рух тарапынан Құдайдың нығметіне 446 бөленгендігін білсе, қылмыс жасап, немесе масаң болса, Құдай онда ешбір күнә көрмейді... Бүкіл әлем қасиетті және мұнда бір жақсылар қауымдастығы болуы тиіс және Әулиелер мырзалардың және осындай адамдардың жерлері мен мүліктерін бөлісуі тиіс 495 . Спиноза сияқты, рантерлерге де атеистер деген айып тағылды. Азатшыл сенімдерінде христиан табуларын әдейі құлатты және кәпірлер сияқты Құдай мен адам арасында ешқандай айырмашылық жоқтығын қолдады. Кант пен Спинозаның ғылыми абстракцияларын түсінетіндей қабілетті емес еді; әркім бірақ рантерлардың өз-өзінің денесінде немесе квакерлердің Ішкі нұрында пантеондағы ақыл Құдайын таққа шығарған Француз төңкерісшілері тарапынан бір ғасырдан кейін жоғарыдағыға ұқсас бір қалауды көру мүмкін. Бірнеше рантер жаңа патшалықты құратын Құдайдың жаңадан тірілуі, Мәсіх екендіктерін алға тартты. Қолымыздағы өмір хикаялары кейбір оқиғаларда сана дертін ойға салады, бірақ және де сол замандағы Англияда жақтас жинаған, ашық рухани және қоғамдық қажеттілікті өтейтін сипатта еді. Осылайша құрметті бір отбасының басшысы Уильям Франклин 1646 жылы отбасы обадан қырылып кеткен кезде ақылынан адасты. Өзін Құдай және Иса деп жариялап, христиан достарына қорқыныш ұялатты, бірақ кейін сөзін қайтып алып, кешірім сұрады. Сана қабілетін жаңадан қол жеткізген сияқты көрінді, бірақ тағы да сырт тұрпатында құрметі болмаған тіленшілік өмір сүрді. Әйелін тастап, басқа қатындармен көңіл жарастырды. Бұл қатындардың бірі Мэри Гедбери бүкіл тап айырмашылықтарын жоятын жаңа бір қоғамдық тәртіп келеді деп сәуегейлік айтты және елестер көріп, дауыстар ести бастады. Франклинді Құдай мен Мәсіх ретінде қабыл етті. Сансыз жақтастар тапты, бірақ 1650 жылы тұтқындалып, дүре соғылды. Брайдуэлл түрмесіне жабылды. Осы кезеңде Джон Роббинс деген біреу де Құдай саналған еді: Әке Құдаймын деп дауласты және жақында әйелінің әлемнің Құтқарушысын туатынына сенді. 495 Бұл да сонда , 290 б . 447 Қоғамдық тәртіп сәуегейлігімен елестер көріп, дауыстар ести бастады. Франклиннің Құдайы және Мәсіхі ретінде қабылданды. Сансыз жақтас тапқаны мәлім болды, бірақ 1650 жылы тұтқындалды, дүре соғылды және Брайвеллге абақтыға жабылды. Дәл осы кезде Джон Роббинс деген біреу де өзін Құдаймын деп жариялады. Құдай әке екенін алға тартып, жақында әйелінің әлемнің Құтқарушысын дүниеге әкелетініне сенді. Кейбір тарихшылар олардың әрекеттерін тек полемикалық себептермен сенімдерін шарпуы мүмкін дұшпандарынан естігенімізді меңзей отырып, Роббинс пен Франклин сияқты жандардың рантер екендіктерін жоққа шығарды. Бірақ Джекоб Боутумли, Ричард Коппин мен Лоренс Кларксон сияқты атақты рантерлердің мәтіндерінде осы шым-шытырық идея сақталып қалды: олар төңкерісшіл қоғамдық қағиданы уағыздады. жүктеу/скачать 28,29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|