Бағдарламасы ф со пгу 18. 2/06 Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 0,67 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- КЕЛІСІЛДІ
- Пәннің теориялық бөлімінің мазмұны
- Мамандықтардың оқу жұмыс жоспарының көшірмесі
050504-Журналистика, 050106-Музыкалық білім, 050205-Филология: қазақ филологиясы, 050117-Қазақ тілі мен әдебиеті, 050103-Педагогика және психология, 050731-Қоршаған ортаны қорғау және өмір тіршілігінің қауіпсіздігі, 050717-Жылу энергетикасы, 050718-Электр энергетика,5В071300-Көлік, көліктік техника және технологиялар, 5В090100-Көлікті пайдалану және жүк қозғаласы мен тасымалдауды ұйымдастыру, 5В071200- Машина жасау мамандықтары бойынша оқитын студенттер үшін жұмыс бағдарламасы мамандықтардың Мемлекеттік стандарты ҚР МЖМБС 3.08.275-2006, ҚР МЖМБС 3.08.371-2006, ҚР МЖМБС 3.08.308-2006, ҚР МЖМБС 3.08.307-2006, ҚР МЖМБС 3.08.269-2006, ҚР МЖМБС 3.08.273-2006, ҚР МЖМБС 3.08.274-2006, ҚР МЖМБС 3.08.279-2006, ҚР МЖМБС 3.08.317-2006, ҚР МЖМБС 3.08.329-2006, ҚР МЖМБС 3.08.319-2006, ҚР МЖМБС 3.08.330-2006, ҚР МЖМБС 3.08.342-2006, ҚР МЖМБС 3.08.316-2006, ҚР МЖМБС 3.08.353-2006, ҚР МЖМБС 3.08.355-2006 және типтік оқу жоспары негізінде құрастырылған және ПМУ Ғылыми кеңесінде бекітілген 2009ж. «___» _______№ хаттамасы
Кафедра меңгерушісі _______________________ Исимбеков Ж.М. Химиялық технология және жаратылыстану факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің келісімімен өтті 2009 ж. «27» тамыз №1 хаттамасы ОӘК торайымы ________________________ У.Д. Буркитбаева
КЕЛІСІЛДІФакультет деканы ____________ К.К. Ахметов «___»_______ 2009 ж. Жжәқб құпталған ЖжӘҚБ бастығы __________________ Варакута А.А. «___»__________2009 ж. Пәннің мақсаты мен міндеттері, оқу процессінде алатын орны Пәнді оқытудың мақсаты: студенттердің бойында жалпы экология негіздерін қалыптастыру және барлық мамандықтағы студенттердің санасын экологизациялау; тапиғи ортаға деген жауапкершілік сезімдерін ояту және тәрбиелеу. Биосферадағы компоненттердің өзара қарым-қатынастарының негізгі заңдылықтарын білу және табиғатты қарқынды пайдалану жағдайында адамдардың шаруашылық іс-әрекеттерінен туатын зардаптарды қарастыру. Пәннің міндеттері: Студенттерді экологиялық процесстердің анализімен таныстыру және табиғатты қорғау аумағындағы маңызды шаруалар мен нақтылы міндеттерді шешу. Биосфера дамуының заңдылықтарын және экологиялық тепе-теңдікті сақтау жағдайларын ашу, сонымен қатар, қоршаған ортаның экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Пәнді игеруде алған білімдерін экологиялық мәселелерді шешуде қолдана білуге уйрету. Пәнді оқу нәтижесінде студенттер білу керек: Тірі ағзалардың тіршілік ортасымен қарым-қатынасын анықтайтын негізгі заңдылықтарды білу; ағзалардың таралуы мен санының динамикасын, бірлестіктердің құрылымы мен олардың динамикасы білу; заттар айналымы мен тірі жүйелер арқылы энергия ағымының заңдылықтарын, биосфера және экологиялық жүйелердің қызметтерін білу; табиғатты қорғау және табиғатты тиімді пайдаланудың негізгі принциптерін білу. Пәнді оқу нәтижесінде студенттер істей білуі керек: Қоршаған ортаға антропогендік ықпалмен байланысты экологиялық процесстердің ағымының заңдылықтарын анализдеу; экологиялық мәселелердің шығу себептерін және алдын-алу, жою жолдарын қарастыру; тірі ағзалар мен қоршаған орта арасындағы қарым-қатынастардың заңдылықтары туралы білімдерін тәжірибеде қолдана білу. Пререквизиттер: мектеп курсынан: биология, химия, математика, физика, география, тарих. Пәннің тақырыптық жоспары Ф СО ПГУ 7.18.2/07 
Пәннің мазмұны Пәннің тақырыптық жоспары Күндізгі оқу бөліміндегі студеттер үшін
Пәннің тақырыптық жоспары Ф СО ПГУ 7.18.2/07
Пәннің мазмұны Пәннің тақырыптық жоспары Сырттай оқу бөліміндегі студеттер үшін
Пәннің теориялық бөлімінің мазмұныДәріс сабақтарының мазмұны 1 Тақырып. Кіріспе. Экология – табиғатты қорғау мен табиғатты ұтымды пайдаланудың теориялық негізі. Экологияны жаңа ғылым ретінде анықтау. Экологияның міндеттері және экологиядағы әдістер. Экологиялық білімнің қалыптасу тарихы мен дамуы. Бұрынға заманна XVIII ғасырға дейінгі экологияның дамуына шолу. Жер бетінде тіршіліктің пайда болуының қысқаша тарихы. Экологияның негізгі бөлімдері. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [6], [8]
Ағза және олардың тіршілік ортасының жағдайы. Экологиялық факторлар және олардың жіктемесі. Антропогендік факторлар –экологиялық факторлардың ерекше тобы. Шектеуші факторлар. Ю.Либихтың минимум заңы және В.Шелфордтың толеранттылық заңы. Стенобионтты және эврибионтты ағзалар. Негізгі абиотикалық факторлардың: жарық, температура, ылғал және тұздылық, экологиялық мәні. 3 Тақырып. Демэкология- популяция экологиясы Популяция туралы түсінік. Популяцияның статикалық көрсеткіштері: популяцияның саны және биомассасы, популяция құрамы. Популяцияның динамикалық көрсеткіштері: туу, өлім және популяцияның өсу жылдамдығы. Популяция санын реттеу. Экспоненциалды және логистикалықө даму, биотикалық потенциал. Организмнің кеңістікте орналасуы. Экологиялық қуыс. 4 Тақырып.Синэкология –бірлестіктер (қауымдастық) экологиясы Биоценоз, биогеоценоз және экожүйе туралы түсінік. Биосфераның энергетикалық балансы. Экожүйедегі түраралық байланыстардың негізгі формалары: бәсекелестік, жыртқыштық, паразитизм, симбиоз, комменсализм, аменсализм.. Экожүйедегі энергия ағымы. Биоценоздың трофикалық құрылымы (өндірушілер, тұтынушылар және ыдыратушылар). Қоректік тізбек және қоректік деңгей. Бір трофикалық деңгейден екіншісіне өткенде жоғалатын 10%-тік энергия ережесі. Экологиялық пирамида. Г.Ф.Гаузенің бәсекелестіктің жоғалу принципі. Экожүйенің тұтастығы мен тұрақтылығы. Экологиялық сукцессия, біріншілік және екіншілік. Табиғи сукцессия процесінде және антропогендік ықпалдың нәтижесінде болатын түрлердің түрлік өзгерісі.
Биосфера концепциясын қалыптастыру. В.И. Вернадскийдің биосфера және ноосфера туралы ілімі. Биосферадағы заттар айналымы. әлемдік биогеохимиялық айналымдар. Биосферадағы тірі ағзалардың қызметі. Экологиялық жүйедегі адамдардың орны. 6 Тақырып. Табиғи ресурстар және табиғатты ұтымды пайдалану – тұрақты даму аспектілерінің бірі. Жердің табиғи ресурстарына: литосфера, гидросфера және атмосфера. сипаттама. Табиғи ресурстардың жіктемесі. Табиғатты тиімді пайдалану. Қалдықсыз технологияларды өңдеу. Биологиялық ресурстар және азық-түлік қауіпсіздігі. 7 Тақырып. Қазіргі кездегі әлемдік экологиялық мәселелері, олардың пайда болу себептері және зардаптары. Қоршаған ортаның ластануы және олардың түрлері. Қазіргі кездегі әлемдік экологиялық мәселелер: климаттың өзгеруі, озон қабатының жұқаруы, қышқылдық жауын-шашын, шөлдену, биоалуантүрліліктің жойылуы, әлемдік мұхиттың ластануы, олардың пайда болу себептері және зардаптары. Ауыл шаруашылығы мен өндірістің қарқындылығына байланысты экологиялық мәселелер. Пестицидтерді қолданудағы зардаптар. Қоршаған ортадағы ластаушы заттардың тірі ағзаларға әсері. Ауыл шаруашылығындағы жаңа зиянкестермен күресудің биологиялық әдіс-тәсілдері. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [5], [7], [12]
Қазіргі кездегі әлеуметтік-экологиялық мәселелер: халық саны, ресурстық дағдарыс, генофондтың өзгерісі. Қоршаған ортаның ластануға «жауабы». Соғыс және терроризм: экологиялық зардаптар. әскери-өндірістік кешен және тіршілік орта. Радиация және тіршілік. Радиоактивті изотоптардың биосферада таралуының негізгі жолдары. Қазақстанның негізгі экологиялық мәселелері. Урбандалу проблемалары. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [5], [7], [8], [9], [10], [11], [12], [13]
Тұрақты даму түсінігінің пайда болуы. Тұрақты даму стратегиясының пайда болуының алғышарттары. «Тұрақты даму» ұғымының пайда болу тарихы: Рим клубы, Медуоз және Форестер еңбектері. Тұрақты даму факторлары: әлеуметтік (ауылшаруашылық өндірісі, адам құқықтары, демография), экологиялық (өркениет дами алатындәліз шекаралары) және экономикалық (нарық жүйесін қайта құру). Тұрақты дамудың стратегиясы мен принциптері. Тұрақты дамудың деңгейлері- жергілікті, аймақтық, ұлттық, мемлекетаралық, әлемдік. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [5], [7], [12]
Тұрақты дамудың ғылыми теориясын жасау жолындағы халықаралық ұйымдардың қызметі. Стокгольмдегі (1972), Рио-де Жанейродағы (1992) және Йоханесбургтегі (2002) дүние жүзілік саммиттер. 21 ғасырдың күн тәртібі. Халықаралық ұйымдардың қоршаған ортаны қорғау саласындағы құжаттары. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [5], [7], [8], [9], [10], [11], [12], [13]
Ерекше қорғалатын табиғи территориялар- қорық, қорықша, табиғи саябақтар, табиғи ескерткіштер және т.б. Генетикалық әралуантүрлілікті қорғау. Қызыл кітап және оның биоалуантүрлілікті сақтаудағы рөлі. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [5], [7], [8], [9]
Мониторингтің барлық түрлерін (әлемдік, аймақтық, фондық, геоэкологиялық, биологиялық, санитарлы-гигиеналық және т.б) ұйымдастыру принциптері. Қазақстан республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы заңдары. Қазақстан Республикасындағы халыққа экологиялық білім және экологиялық тәрбие беру. Қоршаған ортаның күйін бағалаудың әдістері мен критерийлері. Қазақстан республикасының тұрақты дамуын қамтамасыз ету. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [5], [7], [8], [9], [10], [11], [12], [13] Тәжірибелік жұмыстардың мазмұны 1 Тақырып. Кіріспе. Экология – табиғатты қорғау мен табиғатты ұтымды пайдаланудың теориялық негізі. Экологияның даму кезеңдері. Экологияның дамуына үлес қосқан ғалымдар және олардың еңбектері. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [6], [8]
Негізгі тіршілік орталары, олардың сипаттамалары. Экологиялық факторларға байланысты ағзалардың жіктемесі: ылғал, жарық, жер бедері және т.б. Периодты және периотсыз факторлар және олардың тірі ағзаларға әсері. Шектеуші факторлар. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [6], [8]
Демографиялық дағдарыс және оның салдары. Қоршаған ортаның ластануының генетикалық салдары. Экологиялық қуыс және оның түрлері. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [6], [8]
Биогеоценоздың кеңістіктік, түрлік, экологиялық құрылымы. Биогеоценоз және экожүйе түсініктері, олардың ұқсастығы мен айырмашылығы. Биологиялық алуантүрлілікті сақтау: қазіргі жағдайы және бағыттары. Экожүйедегі түраралық және түрішілік байланыстардың түрлері. Экожүйелердің орта түзушілік рөлі және бұзылған экожүйелерді қалпына келтіру. Экологиялық пирамида. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [6], [8]
Термодинамиканың бірінші және екінші бастамалары. Термодинамикалық заңның экожүйеде орындалуы. Биосферадағы макро және микроэлементтердің айналымы (азот, коміртегі, оттегі, фосфор және т.б.). Тірі заттың биосферадағы қызметтері мен ролі. В.И.Вернадскийдің ноосфера туралы ілімінің Тұрақты даму тұжырымдамасын қалыптастырудағы бағыттаушы рөлі. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [6], [8]
Адамзат қоғамының табиғи ресурстармен қамтамасыз етілу проблемасы. Су ресурстары (тұщы су ресуртарының шектелуі, өндірістің дамуы және су қоймаларының ластануы, судың ластануынан болатын шығын) және оларды тиімді пайдалану. Ағызынды суларды тазалаудың әдіс- тәсілдері. Атмосфералық ауа және оны қорғау. Атмосфералық ауаның ластану себептері мен зардаптары. Әртүрлі көздерден түсетін ластаушы заттардың жіктемесі, ластаушы заттардың шекті рауалы концентрациясы. Ормандар, ағаш қорлары. Орманның экономикалық ресурстары. Жер қоймасы және әртүрлі мемлекеттерде қазба байлықтар қоры. Минералды ресурстар және олардың қоры. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [5], [13]
Экологиялық ахуалға байланысты Қазақстанның экологиялық аймақтары. Қазіргі кездегі Қазақстан республикасында және Павлодар облысындағы экологиялық мәселелер. Ауыл шаруашылығы мен өндірістің қарқындылығына байланысты экологиялық мәселелер. Шөлдену мәселелері және олармен күресу жолдары. Эрозия және оның түрлері: су эрозиясы, жел эрозиясы. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [5], [7], [12]
Аралдың экологиялық, әлеуметтік-экологиялық мәселелері, бүгіні мен ертеңі. Адамзат үшін ядролық жарылыстардың зардаптары. Семей ядролық полигоны және Қазақстан республикасының территориясындағы басқада полигондар. Невада-Семей антиядролық қозғалыс. Урбанизация және оның табиғи қорларға әсері. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [5], [7], [8], [9], [10], [11], [12], [13]
Апат және дағдарыс, оның алдын-алу. «Үшінші әлем» проблемалары. Мешеуліктен құтылу- тұрақты дамудың өзекті мәселесі. Өмір шындығы және тұрақты дамуды қамтамасыз етудің ықтимал уақыт кезеңдері. Әлеуметтік –экологиялық дағдарыс және тұрақты даму. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [5], [7], [8], [9], [10], [11], [12], [13]
Қазіргі заманның әлемдік экологиялық проблемалары бойынша Қазақстандық және халықаралық конвенциялар мен келісімшарттар, олардың экологиялық мәселелерді шешудегі мәні. Экологиялық мәселелерді шешуде мемлекеттік емес ұйымдардың ролі.Орталық Азия мемлекеттерінің тұрақты даму концепциясы. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [5], [7], [8], [9], [10], [11], [12], [13]
ҚР-ның ерекше қорғалатын табиғи территориялары. Биосфералық резерваттар. Қазақстанның қызыл кітабы. Қоршаған орта жағдайын бағалау негіздері және әдіс-тәсілдер. Қоршаған ортаға қатысты заңды құқықтық қатынастар. Адамның экологиялық білім алуында этикалық және эстетикалық мәселелер. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [5], [7], [8], [9], [10], [11], [12], [13]
Мемлекеттік экологиялық саясаттың мақсаты. Қазақстан республикасының тұрақты дамуын қамтамасыз етуге арналған қоршаған ортаны қорғау бойынша әрекеттердің ұлттық жоспары (1998 ж). ҚР тұрақты даму бойынша кеңесі (2004 ж). Қоғамның тұрақты дамуының концепциясы. Орталық Азия және ҚР 21 ғ күн Тәртібін орындау қорытындысы. Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [5], [7], [8], [9], [10], [11], [12], [13] Студенттердің өздік жұмыстарына арналаған тақырыптары Экологиялық таза өнім және оның түрлері. Қазіргі кезде экологиялық таза өнімді қолдану. Қоршаған ортаның генетикалық ластануы және тұрғындардың денсаулығы. Қазақстанның табиғи ресурстарының қазіргі жағдайы және олардың қоры. Қазақстан республикасындағы өнеркәсіп орындар және олардың қоршаған орта сапасына тигізетін әсері. Қоршаған ортадағы заңды және құқықтық қатынастар Әдебиет: [1]- [14]. СӨЖ-дің мазмұны
СӨЖ-дің мазмұны
Мамандықтардың оқу жұмыс жоспарының көшірмесіжүктеу/скачать 0,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
